Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân có hiệu lực vào ngày 22/1

Theo hãng tin Kyodo , Thủ tướng Áo Sebastian Kurz đã kêu gọi Nhật Bản và các nước khác chưa ký Hiệp ước Cấm vũ khí hạt nhân (TPNW) của Liên hợp quốc tham dự cuộc họp đầu tiên của các nước ký hiệp ước. TPNW sẽ có hiệu lực từ ngày 22/1.

Tên lửa liên lục địa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân Titan II của Mỹ. Ảnh: Sputnik/TTXVN

Trả lời phỏng vấn của Kyodo , Thủ tướng Kurz cho biết: “Đây là một cột mốc lịch sử, và là một bước đi mà nhiều người chỉ trích vũ khí hạt nhân cũng như những nạn nhân sống sót sau các vụ nổ bom nguyên tử ở Hiroshima và Nagasaki năm 1945 đã đấu tranh trong hơn 70 năm để có được”.

Thủ tướng Áo cũng khẳng định “tất cả các nước, cũng như các tổ chức quốc tế liên quan và các tổ chức xã hội dân sự, đều được hoan nghênh tham dự với tư cách là các quan sát viên trong cuộc gặp đầu tiên của các nước ký kết TPNW, dự kiến được tổ chức tại Vienna (Áo) trong vòng một năm kể từ khi hiệp ước chính thức có hiệu lực”.

Tuy nhiên, theo Kyodo , Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide dường như không hào hứng với việc nước này tham dự cuộc họp với tư cách quan sát viên. Mặc dù đảng Komeito đồng minh của đảng Dân chủ Tự do trong liên minh cầm quyền đã kêu gọi tham dự cuộc họp trên, song tại một cuộc họp báo đầu tháng này, Thủ tướng Suga cho rằng Nhật Bản “cần xác định kỹ” liệu có nên tham dự hay không.

TPNW được Đại hội đồng LHQ thông qua ngày 7/7/2017 với sự ủng hộ của 122 quốc gia thành viên. Đây là hiệp ước quốc tế đầu tiên cấm việc phát triển, thử nghiệm, sở hữu và sử dụng vũ khí hạt nhân . Áo là nước đi đầu trong các nỗ lực thúc đẩy việc thông qua hiệp ước này.

Theo quy định, TPNW chính thức có hiệu lực 90 ngày sau khi nhận được sự phê chuẩn của ít nhất 50 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngày 24/10, Honduras đã trở thành quốc gia thứ 50 phê chuẩn TPNW, qua đó hội đủ điều kiện cần thiết để hiệp ước này có hiệu lực sau 90 ngày (vào 22/1/2021). Tuy nhiên, TPNW chỉ ràng buộc những quốc gia đã chính thức ký và phê chuẩn, trong khi chưa có cường quốc hạt nhân nào phê chuẩn hiệp ước.

Cho đến nay, toàn bộ 5 nước thành viên Hội đồng Bảo an LHQ gồm Mỹ, Anh , Pháp , Nga và Trung Quốc , chưa tham gia hiệp ước này. Đáng chú ý, Nhật Bản – quốc gia duy nhất trên thế giới từng hứng chịu bom nguyên tử – cũng không ký kết TPNW.

Trung Quốc kêu gọi Mỹ gia hạn Hiệp ước New START​

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh kêu gọi Mỹ noi gương Trung Quốc cam kết với chính sách không sử dụng vũ khí hạt nhân trước tiên và cắt giảm mạnh số đầu đạn hạt nhân trên cơ sở gia hạn Hiệp ước Cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (New START).

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh. Ảnh: EPA/TTXVN

Phát biểu tại họp báo thường kỳ ngày 5/1, bà Hoa Xuân Oánh cho biết: "Trong 5 cường quốc hạt nhân, Trung Quốc là nước duy nhất theo đuổi chính sách không sử dụng vũ khí hạt nhân trước và chính sách này sẽ không thay đổi".

Bà cũng kêu gọi Mỹ hồi đáp tích cực với lời kêu gọi của Nga và nhất trí gia hạn hiệp ước NEW START trong thời gian sớm nhất, và tiếp tục giảm mạnh số đầu đạn hạt nhân trên cơ sở thỏa thuận này.

Trước đó, ngày 16/10/2020, Tổng thống Nga Vladimir Putin đề xuất gia hạn New START ít nhất 1 năm mà không có điều kiện tiên quyết. Bộ Ngoại giao Nga sau đó tuyên bố Moskva sẵn sàng cùng Washington đóng băng kho vũ khí hạt nhân trong khoảng thời gian gia hạn này.

New START giữa Nga và Mỹ được hai cựu Tổng thống Nga và Mỹ, ông Dmitry Medvedev và ông Barack Obama ký vào năm 2010 và chính thức có hiệu lực vào ngày 5/2/2011.

Các điều khoản trong hiệp ước này quy định mỗi bên sẽ giảm kho vũ khí hạt nhân của mình sau 7 năm kể từ khi ký hiệp ước và tiếp sau đó tổng số vũ khí không vượt quá 700 tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, tên lửa đạn đạo trên tàu ngầm và máy bay ném bom hạng nặng cũng như 1.550 đầu đạn và 800 bệ phóng đã triển khai và chưa triển khai.

Thỏa thuận quy định Nga và Mỹ mỗi năm 2 lần phải trao đổi thông tin về số lượng đầu đạn và các phương tiện mang phóng.

Ngày 5/2/2018 là thời hạn chót để Nga và Mỹ đạt được các chỉ tiêu quy định trong New START và sau đó đến 5/2/2021 hai bên cần phải ký gia hạn hiệp ước.