Sốt xuất huyết gia tăng với nhiều ca nặng: Chuyên gia y tế khuyến cáo về cách điều trị
Bộ Y tế cho biết, đến nay, cả nước đã ghi nhận hơn 190.000 ca mắc sốt xuất huyết, 72 người tử vong.
So với cùng kỳ năm 2021, số mắc tăng 4 lần, tử vong tăng 53 trường hợp.
Bệnh nhân mắc sốt xuất huyết điều trị tại Khoa Nhi, Bệnh viện đa khoa tỉnh Bạc Liêu. Ảnh: Tuấn Kiệt/TTXVN
Số liệu tổng hợp từ các địa phương cho thấy, trong tuần 35 (29/8 – 4/9/2022), cả nước ghi nhận 9.186 trường hợp mắc sốt xuất huyết. So với tuần trước (10.852 ca mắc, 3 trường hợp tử vong), số mắc sốt xuất huyết tuần này giảm 18,1%; trong đó, 6.784 trường hợp nhập viện, giảm 18,7% so với tuần trước.
Tại miền Bắc, số ca mắc sốt xuất huyết vào Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đang có chiều hướng gia tăng với nhiều ca bệnh nặng.
Nhiều cơ sở y tế ở phía Nam, thời gian qua đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân sốt xuất huyết tự ý điều trị ở nhà, chỉ đến khi diễn biến nặng mới vào viện, đã ở trong tình trạng sốc sốt xuất huyết, tổn thương đa cơ quan, tràn dịch màng phổi, ngưng thở… Các bác sĩ đã phải điều trị tích cực, thậm chí có trường hợp đã phải can thiệp ECMO mới qua nguy kịch.
Theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, năm nay, bệnh nhân sốt xuất huyết nặng xuất hiện sớm hơn, tăng nhanh hơn, tỷ lệ tử vong cao hơn hẳn so với các năm trước đó. Nguyên nhân có thể do đặc tính của chủng virus Dengue gây bệnh năm nay, cũng có thể vì quần thể bệnh nhân mắc sốt xuất huyết mắc bệnh này sau mắc COVID-19, có các thay đổi về miễn dịch, ảnh hưởng diễn biến trên bệnh nhân.
Video đang HOT
Bên cạnh đó, ngành Y tế đang gặp khó khăn, nhiều nơi thiếu thuốc hoặc nhân lực, sẽ ảnh hưởng đến chất lượng điều trị. Ngoài ra do suốt 2 năm qua, cả hệ thống y tế tập trung vào phòng và điều trị COVID-19, đã xuất hiện tình trạng có nơi, có lúc, một số bác sĩ “quên” kiến thức về sốt xuất huyết.
Với bệnh sốt xuất huyết, quá trình cấp cứu với bệnh nhân nặng đòi hỏi sự liên tục, phải được xử lý theo dõi sát từng 20 – 30 phút, thậm chí 5 – 10 phút/lần. Tuy nhiên, một số nơi không chú ý điều đó. Bởi vậy sau khi xử lý bệnh nhân ổn đã chuyển lên tuyến trên, nhưng nếu trên đường vận chuyển không đảm bảo được việc tiếp tục theo dõi và điều trị sâu sát, bệnh nhân có thể tái sốc hoặc có biến chứng xảy ra ngay trên đường vận chuyển…
Theo các chuyên gia, bệnh sốt xuất huyết gặp ở cả trẻ em và người lớn. Đặc điểm của sốt xuất huyết Dengue là sốt, xuất huyết và thoát huyết tương, có thể dẫn đến sốc giảm thể tích tuần hoàn, rối loạn đông máu, suy đa tạng, nếu không được chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời dễ dẫn đến tử vong. Bệnh thường khởi phát đột ngột và diễn biến qua ba giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục.
Bắt đầu từ ngày thứ 4, bệnh có dấu hiệu nguy hiểm. Vì thế, trong những ngày đầu, người mắc sốt xuất huyết có thể ở nhà, uống thuốc hạ sốt, bù dịch hoặc đi khám để được bác sĩ cho đơn và hẹn tái khám. Từ ngày thứ 4, người bệnh nên vào viện vì đây là lúc có thể xuất hiện những dấu hiệu nguy hiểm.
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân khi có biểu hiện sốt cao đột ngột, đau đầu, đau mỏi người… cần đến ngay cơ sở y tế để làm xét nghiệm chẩn đoán bệnh, tránh những biến chứng như sốc, suy đa tạng, chảy máu.
Người dân tuyệt đối không được tự dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Không uống acid acetylsalicylic (aspirin), mefenemic acid (ponstan), ibuprofen hay các chất chống viêm không steroid khác (NSAID) hay các thuốc steroid. Nếu đã uống những thuốc này, người dân hãy tới gặp bác sĩ, không cần thiết uống kháng sinh, không truyền dịch khi không có chỉ định. Một số trường hợp vào cơ sở y tế tư nhân đã truyền dịch vượt quá quy định, dễ diễn biến nặng với bệnh nhân.
Để phòng bệnh sốt xuất huyết, Bộ Y tế kêu gọi người dân mỗi tuần dành 10 phút để diệt bọ gậy/lăng quăng và thực hiện các biện pháp phòng bệnh như: kiểm tra, phát hiện và diệt lăng quăng trong các dụng cụ chứa nước sinh hoạt bằng cách thường xuyên thay rửa, đậy nắp kín bể và các vật dụng chứa nước, thả cá để tiêu diệt lăng quăng.
Bên cạnh đó, các gia đình thường xuyên thay nước ở các lọ hoa, thả muối hoặc hóa chất diệt bọ gậy vào bát nước kê chân chạn, bể cảnh, hòn non bộ, khay nước thải tủ lạnh…; loại bỏ các vật liệu phế thải, hốc nước tự nhiên, lật úp các vật dụng có thể chứa nước không sử dụng, để không cho muỗi đẻ trứng.
Người dân cần ngủ màn phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày, mặc quần áo dài tay, dùng bình xịt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện muỗi… để diệt muỗi và phòng muỗi đốt.
Trẻ mắc cúm, khi nào nên đưa đi bệnh viện?
Trẻ bị cúm, nếu xuất hiện một trong số các dấu hiệu này thì cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được cấp cứu kịp thời.
Gần đây, số bệnh nhi mắc cúm tại các bệnh viện đang gia tăng. Theo các chuyên gia y tế, thời gian qua, việc tiêm phòng vaccine cúm không được chú trọng đã tạo ra khoảng trống miễn dịch trong cộng đồng. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiều người lớn và trẻ em đều bị mắc bệnh.
Tuy nhiên, trong điều kiện đang có nhiều dịch bệnh truyền nhiễm lưu hành cùng lúc, khi thấy trẻ có biểu hiện đau mỏi người, sốt cao kèm theo viêm tai, viêm họng... nhiều bậc cha mẹ bối rối không biết trẻ mắc COVID-19, sốt xuất huyết hay là cúm A.
Khi trẻ mắc cúm, các bậc cha mẹ nên theo dõi sát sao các biểu hiện bệnh để xử trí và điều trị kịp thời.
Phân biệt trẻ bị cúm, COVID-19, sốt xuất huyết
Theo bác sĩ Vũ Quốc Đạt - giảng viên bộ môn Truyền nhiễm, Trường Đại học Y Hà Nội, đặc điểm chung của 3 bệnh lý này là đều do virus gây ra. Vì vậy, trong 3 ngày đầu rất khó phân biệt do bệnh cảnh lâm sàng và các triệu chứng tương đối giống nhau. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ có thể dựa vào tiền sử tiếp xúc của trẻ đối với nguồn lây để bước đầu chẩn đoán trẻ mắc bệnh gì. "Chẳng hạn trước đó trẻ tiếp xúc với người bệnh COVID-19 thì nguy cơ cao là trẻ cũng mắc COVID-19. Tương tự, nếu trẻ từng tiếp xúc với người mắc cúm A thì có thể chẩn đoán trẻ mắc cúm A" - BS Đạt cho biết.
Sau 3 ngày đầu, khi các biểu hiện của bệnh xuất hiện rầm rộ hơn thì các bậc cha mẹ có thể phân biệt được trẻ mắc sốt xuất huyết hay cúm. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào triệu chứng thì rất khó phân định giữa cúm và COVID-19. Nếu gia đình có sẵn que test nhanh COVID-19 thì có thể tự xét nghiệm tại nhà cho trẻ. Song bác sĩ Đạt cũng lưu ý, việc tự xét nghiệm có thể cho kết quả không chính xác, dẫn đến tâm lý chủ quan và điều trị sai cách. Do đó, điều quan trọng nhất vẫn là theo dõi sát sao các biểu hiện bệnh của trẻ để xử trí và điều trị kịp thời.
"Đối với trẻ bị sốt kèm theo các triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, chúng ta sẽ thiên về xu hướng trẻ nhiễm cúm. Trong những ngày đầu của bệnh, hoàn toàn có thể theo dõi và chăm sóc trẻ tại nhà. Đa số trẻ mắc cúm sẽ khỏi bệnh trong vòng 5 -7 ngày. Tuy nhiên, cũng có một số trẻ gặp các biến chứng nặng như viêm thanh quản, viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim và viêm não.
Do đó, khi thấy trẻ xuất hiện một trong số các dấu hiệu cảnh báo như: sốt cao liên tục, li bì, khó đánh thức, trẻ nôn và buồn nôn, tiêu chảy, mệt lả, tím tái thì ngay lập tức cần phải đưa trẻ đến bệnh viện để được cấp cứu kịp thời. Ngoài ra, đối với những trường hợp trẻ rất nhỏ, trẻ sơ sinh khi thấy những biểu hiện như trẻ bỏ bú hoặc co giật thì các bậc cha mẹ cũng cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức" - BS Vũ Quốc Đạt hướng dẫn.
BS Vũ Quốc Đạt cho biết thêm, nguy cơ bệnh lý cúm chuyển nặng thường tập trung vào một số nhóm trẻ nhất định. Đó là những trẻ bị suy dinh dưỡng. Bởi tình trạng suy dinh dưỡng là một yếu tố làm cho trẻ dễ bị nhiễm trùng và dễ có nguy cơ tiến triển nặng khi mắc bệnh. Đồng thời, những trẻ béo phì, trẻ có các bệnh lý nền khác, như các bệnh về tim, phổi, thận mạn tính cũng có nguy cơ trở nặng nếu mắc cúm. Với những trẻ này, khi có biểu hiện mắc bệnh, các bậc cha mẹ cần phải cảnh giác và nên đưa con đến bệnh viện sớm để được chẩn đoán, khám và theo dõi kịp thời.
Không tự ý sử dụng kháng sinh và Tamiflu
Bác sĩ Vũ Quốc Đạt cũng lưu ý, các bậc cha mẹ tuyệt đối không nên tự ý mua kháng sinh hoặc Tamiflu để điều trị cho trẻ. "Các thuốc kháng sinh đều có những tác dụng phụ nhất định. Nếu cho trẻ sử dụng mà không có chỉ định của bác sĩ có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường. Ví dụ, kháng sinh khiến trẻ bị rối loạn tiêu hóa và xuất hiện tiêu chảy. Tự ý dùng kháng sinh còn dẫn đến tình trạng vi khuẩn kháng thuốc. Thuốc kháng virus Tamiflu cũng có nhiều tác dụng phụ. Chúng ta từng ghi nhận trẻ có những biểu hiện của tình trạng rối loạn tâm thần khi sử dụng Tamiflu. Do đó chúng ta nên phòng tránh những tác dụng phụ đó bằng cách không tự ý sử dụng thuốc kháng sinh cũng như các thuốc kháng virus cúm khi không có chỉ định của bác sĩ" - BS Đạt nhấn mạnh.
Vị chuyên gia về truyền nhiễm cũng cho biết, ở khu vực miền Bắc nước ta, dịch cúm thường diễn biến theo chu kỳ và theo mùa. Thông thường đỉnh dịch sẽ rơi vào tháng 7, tháng 8 và tháng 1 hằng năm. Vì vậy, để phòng tránh căn bệnh truyền nhiễm này, các bậc cha mẹ nên đưa trẻ đi tiêm phòng cúm trước thời điểm xảy ra dịch từ 2 đến 4 tuần để vaccine phát huy tác dụng bảo vệ. Trong thời gian xảy ra dịch cúm, nếu trẻ nào chưa kịp tiêm phòng thì vẫn có thể tiêm để phòng bệnh.
Diệt lăng quăng đừng quên trị muỗi trong nhà Số ca mắc sốt xuất huyết của cả nước đang tiếp tục gia tăng. Mưa nhiều là điều kiện phát sinh mầm bệnh, đe dọa đến sức khỏe của người dân. Người dân thu dọn thùng xốp có chứa lăng quăng tại khu vực dân cư - Ảnh: THU HIẾN Các chuyên gia y tế khuyến cáo có thể phòng bệnh sốt xuất...