Sống dưới bom đạn của UAV

Đối với cư dân vùng Waziristan, tây bắc Pakistan, máy bay không người lái (UAV) của Mỹ thật sự là nỗi kinh hoàng.

Cuối năm 2011, Tarik Aziz từng gặp gỡ các nhà báo của tờ Libération để chia sẻ về cuộc sống liên tục bị khuấy động bởi UAV ở quê nhà. Bẵng đi một thời gian, khi quay lại, họ chỉ còn thấy di ảnh của cậu được những người tham gia đoàn tuần hành tại Waziristan cuối năm ngoái giơ cao một cách phẫn uất. Aziz thiệ.t mạn.g trong một vụ không kích của UAV thuộc chiến dịch chống khủn.g b.ố do Mỹ khởi xướng ở Afghanistan và Pakistan. Cậu thiếu niên 16 tuổ.i tính tình rụt rè này chẳng hề liên quan đến các tay sún.g Hồi giáo cực đoan và cũng không phải là nạ.n nhâ.n vô tội duy nhất.

Người dân Pakistan biểu tình phản đối UAV Mỹ – Ảnh: The Guardian

Theo báo cáo chung của 2 đại học Stanford và New York, từ tháng 6.2004 đến 9.2012, khoảng 2.593 – 3.365 người Pakistan đã thiệ.t mạn.g do 349 đợt tấ.n côn.g của UAV Mỹ. Trong số này, có từ 474 – 884 dân thường, bao gồm 176 tr.ẻ e.m. Phần lớn những vụ oanh kích nói trên tập trung ở Waziristan, khu vực biên giới với Afghanistan bị cho là “điểm nóng” củaquân Taliban.

Nhiều nạ.n nhâ.n vô tội

Sher Rehnan, 39 tuổ.i, không bỏ sót bất cứ cuộc tuần hành phản đối UAV nào ở địa phương. Ông có 2 người anh họ thiệ.t mạn.g trong một đợt tấ.n côn.g của “con chim sắt chế.t chóc”. Cả hai nạ.n nhâ.n đều là công nhân trong khu mỏ ở khu vực phía bắc Waziristan. Rehnan cố nén cảm xúc để kể với tờ Libération: “Đợt tấ.n côn.g đầu tiên làm 6 thợ mỏ thiệ.t mạn.g. Hai người anh của tôi cùng một số người khác đang thu dọn th.i hà.i thì một chiếc UAV khác xuất hiện và tiếp tục khai hỏa. Không ai sống sót”.

Máy bay không người lái của Mỹ không ngừng vần vũ trên bầu trời Waziristan và thật sự trở thành nỗi khiếp đảm của người dân. Họ hầu như không dám tụ tập thành nhóm đông người vì có thể bị UAV “để ý”. Ngay cả các lễ an táng người quá cố cũng phải tiến hành thật đơn giản, thậm chí diễn ra trong đêm tối. Đám cưới không khá hơn khi tiệc mừng được tinh giản tối đa, khách mời hạn chế tối thiểu. Shah Zareem, một nhâ.n chứn.g khác cho biết: “Tôi thậm chí chẳng dám đến giáo đường nữa mà cầu nguyện ngay tại nhà”. Người đàn ông luống tuổ.i này đã mất con trai 22 tuổ.i trong vụ không kích vào cuộc hội họp truyền thống Jirga của dân địa phương hồi năm 2011. Vào một số giai đoạn cao điểm trong năm, UAV “lượn lờ” 24/24 ở Waziristan.

Phản tác dụng

Báo cáo của 2 đại học Stanford và New York đặc biệt nhấn mạnh đến ảnh hưởng nghiêm trọng về mặt tâm lý đối với người dân Pakistan: “Sự hiện diện quá thường xuyên của UAV để tru.y sá.t phiến quân Taliban trên thực tế đã “tr.a tấ.n” tinh thần dân chúng. Ở những khu vực như Waziristan, rất nhiều người sang chấn tâm lý do lúc nào cũng nơm nớp lo sợ. Thấy người bị thương vì bom đạn, họ cũng không dám đến hỗ trợ ngay vì UAV thường tấ.n côn.g liên hoàn”.

Máy bay không người lái đã thực sự trở thành vũ khí không thể thiếu đối với Mỹ trong cuộc chiến chống khủn.g b.ố ở Afghanistan, đặc biệt khi cần thực hiện nhiệm vụ ở các vùng đồi núi hẻo lánh. Đó cũng là lý do mà tần suất dùng đến UAV của CIA ngày càng tăng. Giai đoạn 2004 – 2012, có 349 vụ không kích bằng phương tiện này, trong số đó 297 vụ diễn ra dưới thời của Tổng thống Barack Obama, tức từ đầu năm 2009. Tuy nhiên, các tác giả của nghiên cứu nói trên khuyến cáo Washington nên điều chỉnh lại chiến lược của mình và đừng quá lạm dụng UAV.

Hiện cuộc chiến chống khủn.g b.ố vì “sự bình yên của khu vực” đang có nguy cơ phản tác dụng. Theo tờ Le Temp, thăm dò mới nhất tại Pakistan cho thấy có đến 74% người được hỏi xem Mỹ là “kẻ thù”. Kết quả này hoàn toàn phù hợp với nhận định của ông Rehnan: “Gia đình tôi đã thề sẽ trả thù cho cái chế.t của 2 người anh họ. Tại Waziristan, khủn.g b.ố người dân không phải là Taliban mà là đám UAV suốt ngày lởn vởn trên đầu chúng tôi”. Tâm lý phẫn nộ của người dân, đặc biệt là ở giới trẻ vô tình là điều kiện thuận lợi để các tổ chức Hồi giáo vũ trang thu hút tân binh. Bên cạnh đó, UAV cũng là nguyên nhân khiến quan hệ vốn phức tạp giữa Mỹ và Pakistan không ít lần trở nên căng thẳng. Theo tờ Le Monde, dù là đồng minh trong cuộc chiến chống khủn.g b.ố nhưng Islamabad từng cáo buộc Washington “xâm phạm chủ quyền” và gây ảnh hưởng đến dân thường trong các vụ không kích bằng UAV.

Theo TNO