Số người tham gia BHXH tự nguyện tăng vượt bậc trong gần 4 năm qua

Đại dịch COVID-19 đã tác động tiêu cực đến mọi mặt đời sống kinh tế – xã hội, làm ảnh hưởng không nhỏ tới công tác vận động, phát triển người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT).

Trong bối cảnh khó khăn đó, vẫn có những điểm sáng về công tác BHXH, BHYT, trong đó nổi bật là công tác phát triển người tham gia BHXH tự nguyện tiếp tục tăng. Qua đó cho thấy, công tác truyền thông, vận động người dân tham gia đang có hướng đi đúng và hiệu quả.

Tăng trưởng vượt bậc

Năm 2017 – trước thời điểm có Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách BHXH (Nghị quyết số 28), số người tham gia BHXH tự nguyện là hơn 200.000 người.

Tuyên truyền người dân tham gia BHXH tự nguyện.

Từ khi Nghị quyết số 28 được ban hành, số người tham gia BHXH tự nguyện không ngừng tăng, kể cả trong tình hình kinh tế – xã hội bị ảnh hưởng toàn diện bởi dịch COVID-19. Cụ thể, năm 2018 – năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết số 28- toàn quốc đạt trên 277.000 người tham gia, tăng hơn 52.900 người (23,6%) so với năm 2017. Năm 2019, con số này đã tăng lên gần 574.000 người, tăng 296.700 người (107,1%) so với năm 2018, chiếm 1,17% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động. Và đến năm 2020, đã có trên 1,128 triệu người, tăng gấp 2 lần so với năm 2019, bằng cả 12 năm trước cộng lại, cao hơn 1,1% so với chỉ tiêu năm 2021 Nghị quyết số 28 đặt ra. Chỉ tính riêng trong 9 tháng đầu năm 2021, đã có 1.205.961 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 361.220 người (42,76%) so với cùng kỳ năm 2020.

Trước những kết quả vượt bậc này, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thuý Anh đánh giá, người tham gia BHXH tự nguyện năm 2020 đã đạt tỷ lệ 2,31% lực lượng lao động trong độ tuổi, vượt xa kế hoạch đề ra và gần bằng kế hoạch đến năm 2025 trong Nghị quyết số 28. Đây là sự nỗ lực, cố gắng rất lớn của Chính phủ, Bộ LĐ-TB&XH, BHXH Việt Nam trong bối cảnh dịch bệnh tác động tiêu cực đến tình hình kinh tế – xã hội.

Chung nhận định, ông Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) đánh giá, chính sách BHXH tự nguyện đang có sự phát triển vượt bậc. Nếu như năm 2008 – năm bắt đầu thực hiện chính sách cho đến năm 2018, toàn quốc mới chỉ có khoảng 250.000 người tham gia thì chỉ trong năm 2020, 2021 con số này đã lên tới xấp xỉ 1,3 triệu người. Có thể nói rằng, hai năm vừa qua chúng ta đã phát triển chính sách này gấp mấy lần so với hơn 10 năm trước đó. Đây là một trong những tín hiệu đáng mừng.

Truyền thông đúng và trúng nhóm chủ thể tiềm năng

BHXH tự nguyện là chính sách an sinh xã hội mang tính nhân văn, tạo điều kiện cho người lao động làm nông nghiệp hoặc làm các công việc không có hợp đồng lao động có lương hưu và thẻ BHYT để duy trì cuộc sống và chăm sóc sức khỏe khi hết tuổi lao động. Song để chính sách thực sự đi vào cuộc sống, nhất là đạt được những kết quả tích cực như thời gian qua, trước hết là nhờ sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước cũng như của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự vào cuộc của hệ thống chính trị cùng với sự nỗ lực cố gắng của đội ngũ công chức, viên chức, người lao động toàn ngành BHXH Việt Nam, trong đó công tác truyền thông chính sách BHXH, BHYT giữ một vai trò rất quan trọng.

Là cơ quan được Chính phủ giao thực hiện chính sách BHXH tự nguyện, BHXH Việt Nam xác định “chìa khoá” trong thực hiện hiệu quả công tác này nằm ở việc thay đổi được nhận thức của người dân, người lao động, để họ biết, hiểu, củng cố niềm tin về chính sách nhân văn, ưu việt này của Đảng và Nhà nước, từ đó tích cực, chủ động tham gia. Do đó, BHXH Việt Nam đã không ngừng đổi mới phương pháp, nội dung, hình thức truyền thông chính sách BHXH theo đúng tinh thần Nghị quyết số 28 và Nghị quyết số 96/NQ-BCS ngày 24/8/2017 của Ban Cán sự Đảng BHXH Việt Nam về “Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác truyền thông BHXH, BHYT trong tình hình mới”.

Bám sát mục tiêu đổi mới toàn diện công tác truyền thông BHXH, các hoạt động truyền thông của ngành BHXH Việt Nam được triển khai chuyên nghiệp bài bản, linh hoạt, phối hợp thường xuyên, chặt chẽ với các Bộ, ngành, tổ chức chính trị – xã hội, cơ quan thông tấn, báo chí để kịp thời triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đẩy mạnh truyền thông trên phạm vi toàn quốc.

Cụ thể, công tác phối hợp truyền thông chính sách BHXH, BHYT, BHTN với các cơ quan thông tấn, báo chí đã có nhiều đổi mới, ngày càng đi vào chiều sâu và đạt được những kết quả tốt. Số lượng tin, bài, phóng sự, chương trình… được đăng tải/phát sóng về lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN tăng đều qua các năm (năm 2020 là 16.000; từ đầu năm 2021 đến nay là hơn 19.000). Trong đó có rất nhiều tin, bài, phóng sự, chương trình… phản ánh, làm rõ về lợi ích, tính ưu việt của chính sách BHXH tự nguyện giúp người dân, người lao động tự do hiểu và tích cực tham gia; nhiều phóng sự, bài viết được thể hiện sinh động qua các dạng bài báo chí hiện đại (Megastory/Emagazine, Inforgraphic,…) đã giúp các sản phẩm truyền thông về BHXH, BHYT, BHTN trở nên hấp dẫn, thân thiện và dễ tiếp cận tới độc giả. Bên cạnh đó, các địa phương cũng đẩy mạnh truyền thông về chính sách BHXH tự nguyện qua hệ thống loa truyền thanh cơ sở, các cơ quan truyền thông, báo chí địa phương, trang tin điện tử của đơn vị.

Công tác phối hợp với các Bộ, ngành, tổ chức chính trị – xã hội cũng ngày được mở rộng, phát huy hiệu quả quan trọng trong phát triển người tham gia BHXH tự nguyện. Năm 2020, qua công tác phối hợp này đã có khoảng 120 hội nghị, hội thảo, toạ đàm, tư vấn, đối thoại… truyền thông chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT được tổ chức, thu hút khoảng 24.000 lượt người tham dự. Trong đó, nhóm người truyền thông được hướng đến là nông dân, ngư dân, diêm dân, người lao động trong các làng nghề, xã viên hợp tác xã…

Tại địa phương, BHXH các tỉnh, thành phố đã phối hợp với các sở ban, ngành và các đơn vị liên quan tổ chức các hội nghị truyền thông về BHXH tự nguyện theo nhóm nhỏ đến các cụm dân cư, hộ gia đình trong tình hình dịch bệnh. Trong năm 2020, toàn quốc đã tổ chức được trên 26.000 hội nghị truyền thông về BHXH, BHYT, BHTN thu hút khoảng 1,4 triệu tham gia. Sang năm 2021, hình thức này tiếp tục được tăng cường trong tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp hơn, từ đầu năm đến nay đã có khoảng 26.900 cuộc được tổ chức.

BHXH cũng đẩy mạnh ứng dụng CNTT, kết hợp truyền thông trực tiếp và truyền thông trực tuyến phù hợp với tình hình dịch Covid-19 tại từng địa phương và xu thế hiện nay. Bên cạnh việc tăng cường các hình thức truyền thông trực tiếp nhóm nhỏ với các nhóm chủ thể tham gia BHXH, BHYT tại cơ sở được đẩy mạnh với trên 26.000 hội nghị truyền thông về BHXH, BHYT, BHTN tổ chức trong năm 2020, thu hút khoảng 1,4 triệu tham gia; ngành BHXH Việt Nam còn tổ chức các lễ ra quân tuyên truyền phát triển người tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình trên toàn quốc; đồng thời, công tác truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng và truyền thông trên mạng xã hội được chú trọng thực hiện với việc sản xuất, phát hành các sản phẩm truyền thông online (các sản phẩm báo chí hiện đại; các chương trình livestream tuyên truyền; các viral clip, motion graphic,…). Đến nay, tổng số kênh truyền thông mạng xã hội Fanpage Facebook, Zalo OA, Youtube của BHXH các tỉnh, thành phố và của cá nhân trong toàn ngành là 6.780 trang, thu hút trên 135 nghìn lượt chia sẻ, tiếp cận thông tin của người dân, người lao động về các chính sách BHXH, BHYT, BHTN. Đặc biệt, BHXH các địa phương đã đôn đốc, chỉ đạo cán bộ BHXH, nhân viên đại lý thu tích cực tích cực áp dụng hình thức tư vấn, đối thoại qua mạng xã hội (Facebook, Zalo,…), điện thoại, gặp gỡ truyền thông, vận động đến từng người dân, người lao động có nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện được kịp thời, thuận tiện.

Có thể khẳng định, các hoạt động truyền thông chính sách, pháp luật BHXH, BHYT của ngành BHXH Việt Nam những năm qua đã bám sát nội dung các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về BHXH, BHYT. Qua đó, công tác truyền thông đã trở thành cầu nối để truyền tải, đưa các thông tin về BHXH, BHYT đến các cấp, các ngành và các tầng lớp Nhân dân; góp phần nâng cao nhận thức và sự chủ động của người dân, doanh nghiệp trong việc tham gia và hưởng thụ chính sách BHXH, BHYT; củng cố niềm tin của Nhân dân đối với chính sách BHXH, BHYT, giúp người dân nhận thức đầy đủ ý nghĩa, lợi ích của việc tham gia BHXH, BHYT đối với bản thân và gia đình, từ đó tự giác tham gia như một nhu cầu tất yếu; tạo sự đồng thuận trong việc xây dựng và thực hiện chính sách BHXH, BHYT; góp phần nâng cao ý thức tuân thủ, chấp hành pháp luật BHXH, BHYT của người dân, doanh nghiệp; đồng thời, đây cũng là kênh hữu hiệu để tiếp nhận những thông tin phản hồi của các chủ thể tham gia BHXH, BHYT về hiệu quả thực thi chính sách, những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, đề xuất những giải pháp điều chỉnh, xây dựng chính sách BHXH, BHYT ngày càng hoàn thiện.