Sai phạm gì khiến nguyên Chủ tịch HĐTV Công ty Apatit Việt Nam “hạ cánh không an toàn”?

Công an tỉnh Lào Cai vừa bắt nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Apatit Việt Nam. Đây là một diễn biến mới trong vụ án liên quan việc tận thu, thu gom quặng Apatit của Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama tại Lào Cai.

Cụ thể, như Dân Việt đã đưa tin, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lào Cai đã khởi tố bị can với Nguyễn Ngọc Bích (SN 1957, nguyên Bí thư Đảng uỷ, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam) về tội “Vi phạm quy định về nghiên cứu thăm dò, khai thác tài nguyên”, quy định tại Điều 227, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ngoài ông Bích, 2 nguyên cán bộ khác của Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam cũng bị khởi tố cùng tội danh là Lương Văn Na (SN 1954, nguyên Phó Tổng giám đốc Công ty Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam), Cao Văn Tham (SN 1957, nguyên Phó trưởng phòng Kế hoạch – Thị trường, Công ty Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam).

Việc tận thu, thu gom quặng Apatit của Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama đã được Thanh tra Chính phủ kết luận với nhiều sai phạm vào năm 2018.

Khu vực Công ty Lilama từng thực hiện dự án xây dựng nhà hàng, khách sạn ở TP.Lào Cai giờ chỉ là bãi đất trống hoang tàn. Ảnh: Trọng Lộc

Cụ thể, trong thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2005 – 2015 của Thanh tra Chính phủ thể hiện, qua thanh tra, nhiều khuyết điểm, vi phạm đã bộc lộ.

Tại dự án xây dựng nhà hàng, khách sạn tại thôn 2, xã Đồng Tuyển (TP.Lào Cai) trên diện tích 3,77 héc ta, nơi Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama tận thu, thu gom quặng Apatit khi thực hiện dự án, Thanh tra Chính phủ nhận thấy, Sở Xây dựng giới thiệu địa điểm lập dự án với diện tích 3,77 héc ta không thuộc quy hoạch sử dụng đất dịch vụ.

Đồng thời UBND tỉnh Lào Cai có văn bản, cho chủ trương để chủ đầu tư tận thu, thu gom quặng Apatit khi thực hiện dự án là vi phạm Luật Khoáng sản năm 2010.

Những lán trại, vật dụng được bỏ hoang ở dự án nhà hàng, khách sạn nhưng thực chất là tận thu, thu gom khoáng sản của Công ty Lilama. Ảnh: Trọng Lộc

Theo Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm trên thuộc về Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai, Giám đốc các Sở Tài nguyên, Xây dựng giai đoạn 2010 – 2013.

Với Công ty Apatit Việt Nam, trong việc cấp giấy phép khai thác và giao đất khai thác khoáng sản, Thanh tra Chính phủ qua thanh tra thấy một số khai trường của công ty đã khai thác nhiều năm, nhưng đến thời điểm thanh tra, Sở Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan, đơn vị có liên quan chưa thực hiện việc cắm mốc, bàn giao mốc giới tại một số khu vực khai thác, vi phạm Luật Khoáng sản năm 2010.

Mặt khác, công ty vẫn khai thác quặng Apatit tại một số khai trường khi giấy phép khai thác đã hết hạn khai thác.

Thanh tra Chính phủ kết luận, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai tuy đã được quan tâm, chỉ đạo, nhưng vẫn còn tồn tại, khuyết điểm, vi phạm ở hầu hết các khâu từ quy hoạch khoáng sản, cung cấp thông tin về quy hoạch và giới thiệu địa điểm dự án, thẩm định dự án, cấp phép khai thác, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất…

Bị can Nguyễn Quang Huy – nguyên Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam. Ảnh: Báo Lào Cai

Những tồn tại, khuyết điểm, sai phạm nêu trên, về chủ quan, theo Thanh tra Chính phủ, đó là do việc triển khai thực hiện một số quy định của pháp luật liên quan đến công tác quản lý, khai thác khoáng sản của UBND tỉnh Lào Cai và các cơ quan chức năng trong giai đoạn 2005 – 2015 còn chậm, chưa đồng bộ, thiếu chặt chẽ.

Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra các hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản chưa thường xuyên, hiệu quả thấp.

Thời điểm đó, đối với các nội dung liên quan đến dự án của Côngty Lilama, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao UBND tỉnh Lào Cai xác định trách nhiệm, tiến hành kiểm điểm nghiêm túc theo thẩm quyền đối với lãnh đạo UBND tỉnh, các cơ quan, cá nhân có liên quan.

Xác định trách nhiệm và có hình thức kỷ luật đối với lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2009 – 2012; chỉ đọa cơ quan Công an xác minh, làm rõ và xử lý theo đúng quy định về sai phạm trong việc tận thu, thu gom khoáng sản.

Phó Thủ tướng Thường trực sau đó đồng ý với các kiến nghị của Thanh tra Chính phủ. Tháng 8/2021, Công an tỉnh Lào Cai khởi tố vụ án liên quan việc tận thu, thu gom khoáng sản Apatit này.

Ngày 4/1/2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Lào Cai đã khởi tố bị can, khám xét chỗ ở, bắt tạm giam ông Nguyễn Quang Huy, nguyên Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam (SN 1947, trú tại khu đô thị Vinhome, phường Phúc Lợi, quận Long Biên, TP.Hà Nội) về tội “Vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”, quy định tại khoản 2, Điều 227 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Cũng bị khởi tố cùng tội danh như ông Huy là ông Phạm Cao Khiêm, nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam (SN 1955, trú tại khu đô thị Phú Hưng, phường Bắc Lệnh, TP.Lào Cai, Lào Cai).