Sạc cấp độ 1, cấp độ 2 và sạc nhanh DC (cấp độ 3) cho xe điện có ý nghĩa gì?

Nếu bạn đang có ý định mua một chiếc xe ô tô điện, đây là những gì bạn cần và nên biết về việc sạc pin cho xe. Nếu bạn là người mới sử dụng xe điện hoặc đang cân nhắc sử dụng xe điện, sẽ có rất nhiều thuật ngữ mới mà bạn cần tìm hiểu.

Sự khác biệt lớn nhất giữa xe điện và xe sử dụng động cơ đốt trong là cách bạn “nạp nhiên liệu” cho xe.

Với xe điện EV, hiện có 3 cách để cung cấp năng lượng cho hệ thống pin của xe bao gồm Cấp độ 1, cấp độ 2 và sạc nhanh DC (hay còn được gọi là cấp độ 3). Sự khác biệt giữa các cấp độ này xoay quanh tốc độ sạc cho hệ thống pin.

Các chuẩn sạc xe điện hiện nay rất đa dạng. (Ảnh: Evse)

Nhiều người thường hỏi: “Mất bao lâu để sạc pin xe điện từ lúc cạn cho tới lúc đầy?”. Đó là bởi vì chúng ta đã quen với quan niệm của một chiếc xe chạy xăng/dầu, đi xe đến khi cạn bình và sau đó vào một trạm nhiên liệu để đổ đầy bình.

Trong khi với xe điện EV, “Trạm nhiên liệu” chính là ngôi nhà bạn đang ở. Bạn có thể lái xe vào mỗi buổi sáng với một chiếc xe đã được “sạc đầy 100%” nhưng đây không phải cách mà các nhà sản xuất xe điện khuyến khích chúng ta làm. Tại sao ư? Câu trả lời sẽ có ở phía dưới.

Trước hết, chúng ta hãy tìm hiểu về sự khác biệt giữa sạc cấp độ 1, cấp độ 2 và sạc nhanh DC để xác định loại nào phù hợp với nhu cầu sạc pin cho xe điện của bạn.

Sạc cấp độ 1

Sạc cấp độ 1 là một cách đề cập tới việc sử dụng nguồn điện dân dụng tiêu chuẩn mà hầu hết các thiết bị điện tử hiện nay đang cắm. Tại nhiều quốc gia, điện áp sử dụng cho các gia đình thường là dạng xoay chiều AC 220V-240V. Một số ít quốc gia sử dụng điện áp xoay chiều AC 110V-120V.

Sạc cấp độ tuy chậm nhưng bù lại là sự tiện lợi và dễ sạc tại nhà (Ảnh: Slashgear)

Khi mua xe điện, các hãng xe thường cung cấp sẵn cho người mua bộ cáp sạc di động 2,4 kW tương thích với ổ cắm điện gia dụng, nên người dùng cũng không cần tốn chi phí lắp đặt.

Hệ thống sạc này còn được gọi là sạc nhỏ giọt hoặc sạc khẩn cấp vì nó mất khá nhiều thời gian. Ngay cả khi bạn để ô tô cắm điện qua đêm, chưa chắc xe có thể đầy pin vào buổi sáng hôm sau.

Đó là bởi vì nó bị giới hạn ở dòng điện 10-12A nhằm mục đích không làm quá tải hệ thống điện của nhà bạn. Cầu dao sử dụng trong gia đình thường nằm ở dòng diện 15-20A.

Thông thường các cầu dao này dùng chung với các thiết bị gia dụng khác, vì vậy tốt nhất bạn nên sử dụng một đường điện chuyên dụng để phục vụ cho việc sạc pin xe điện.

Mỗi chiếc xe có dung lượng pin khác nhau nhưng đối với hầu hết các mẫu xe điện, mỗi giờ sạc chỉ giúp xe đi được từ 3-8 km. Điều đó có nghĩa là sạc 12 giờ kể từ buổi tối cho đến sáng hôm sau, xe sẽ đi được từ 26-96 km. Đủ cho một phạm vi di chuyển trung bình 60 km/ngày nếu pin của xe bạn không bắt đầu từ con số 0.

Sạc cấp độ 2

Sạc cấp độ 2 sử dụng điện áp đầu vào AC 240V thông qua bộ sạc có dây cứng chuyên dụng, công suất ở mức từ 11-12 kW. Bộ sạc cấp 2 cũng là bộ sạc phổ biến nhất được tìm thấy tại các trạm sạc công cộng như các điểm dừng nghỉ, hầm chung cư, tòa nhà văn phòng. Tất cả các xe điện đều có khả năng sạc cấp độ 2.

Bộ sạc cấp độ 2 phải mất chi phí mua sạc và lắp đặt cùng yêu cầu nguồn điện chuyên dụng. (Ảnh: JD Power)

Để sử dụng trong gia đình, bạn sẽ cần phải bỏ chi phí để lắp đặt, giá bộ sạc cấp 2 dao động từ 10-30 triệu đồng tùy thuộc vào thương hiệu, xếp hạng công suất và yêu cầu lắp đặt. Yêu cầu cho việc lắp đặt bộ sạc cấp độ 2 là cần có một đường điện chuyên dụng, tối thiểu là dòng điện 50A.

Với bộ sạc cấp độ 2, mỗi giờ sạc sẽ giúp xe đi được từ 16-40 km. Như vậy nếu sạc pin tại nhà, chỉ cần từ 3-5 tiếng là đủ nhu cầu di chuyển hằng ngày. Nếu đi cùng một quãng đường với khoảng cách giống nhau, chi phí cho xe điện sẽ thấp hơn với xe dùng xăng/dầu.

Sạc cấp độ 3 (Sạc nhanh DC)

Sạc nhanh DC là cấp độ sạc nhanh nhất hiện nay dành cho xe điện, thường được gọi là sạc cấp độ 3. Đây là kiểu sạc để bạn sử dụng khi đi đường dài, vào trạm sạc mỗi khi báo pin gần cạn.

Sạc nhanh DC giúp xe điện có thể sạc đầy pin trong vòng chưa đến 1 giờ. (Ảnh: JD Power)

Sạc nhanh DC sử dụng với điện áp đầu vào dạng xoay chiều AC 480V trở lên với dòng điện hơn 100A và được chuyển đổi điện năng thành điện áp một chiều (DC) trước khi truyền tới pin của xe.

Bộ sạc nhanh DC được xếp hạng công suất từ 50-600 kW, điều đó cho phép sạc đầy 80% pin xe điện chỉ trong vòng từ 15-45 phút.

Loại sạc này thường không lắp ở nhà. Nó phù hợp hơn với các khu vực như trạm dừng nghỉ trên đường cao tốc, khu mua sắm giải trí, nơi xe có thể dễ dàng được sạc đầy trong vòng chưa đầy một giờ.

Lưu ý, một số nhà sản xuất ô tô khuyến cáo không sử dụng sạc nhanh DC hàng ngày vì điều này lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ làm giảm tuổi thọ của pin. Hiện tại, trên thị trường ô tô điện có 3 loại chuẩn sạc nhanh: CHAdeMO, hệ thống sạc kết hợp (CCS) và siêu nạp Tesla.

Hai chuẩn sạc nhanh CHAdeMO và CCS được sử dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia. (Ảnh JD Power)

Trong đó, chuẩn CHAdeMO chủ yếu sử dụng tại Nhật Bản, chuẩn CCS được ưa chuộng tại châu Âu, còn chuẩn siêu nạp Tesla vốn là độc quyền sử dụng tại thị trường Mỹ. Tại Việt Nam, hãng xe điện VinFast hiện đang dùng chuẩn CCS thế hệ thứ 2.

Tại sao các nhà sản xuất ô tô điện chỉ cung cấp số liệu cho một lần sạc đầy 80%?

Trong toàn ngành công nghiệp, thời gian sạc đến 80% dung lượng pin là một tiêu chuẩn. Hãy nghĩ đến việc sạc điện giống như cố gắng đổ đầy nước vào cốc. Khi nước gần đầy miệng cốc thì bạn phải giảm tốc độ đổ để tránh bị tràn.

Tương tự, tốc độ của bộ sạc nhanh DC cũng sẽ chậm lại đáng kể khi dung lượng pin của xe gần đầy, nhằm giảm nguy cơ sạc quá mức cho pin. Ngoài ra, con số 80% được coi là mốc chuẩn để tối ưu thời lượng pin một cách tốt nhất.

Sạc nhanh DC tiện lợi nhưng việc sạc liên tục hàng ngày có thể làm tuổi thọ pin xe điện bị sụt giảm. (Ảnh: AutoBlog)

Để sạc pin đạt 100% có thể làm hỏng pin theo thời gian. Phanh thu hồi năng lượng cũng sẽ không hiệu quả mạnh khi pin của bạn đầy. Vì vậy, ngay cả khi bạn đỗ xe đủ lâu để sạc 100% qua đêm, bạn cũng chỉ nên thiết lập mức sạc ở 80% thông qua phần mềm trên xe hoặc bộ sạc.

Điều đó vẫn sẽ cung cấp đủ cho bạn một phạm vi di chuyển hàng ngày và bạn hoàn toàn có thể thiết lập mức sạc 100% trước một ngày khi có kế hoạch cho một chuyến đi đường dài.