RFI: Cuộc chiến tham nhũng của Tập Cận Bình – vừa chống vừa củng cố quyền lực

Sự kiện Tập Cận Bình chĩa mũi tên vào “con hổ” Chu Vĩnh Khang đang là đề tài nóng hổi thu hút sự chú ý của dư luận cả thế giới.

Elizabeth C. Economy, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Châu Á tại Hội đồng quan hệ ngoại giao Mỹ cho biết, việc Tập Cận Bình đụng đến các vị quan chức của Đảng Cộng sản đã phá vỡ điều kiêng kỵ, luật bất thành văn tại Trung Quốc – không bao giờ động đến các cựu ủy viên Bộ Chính trị, đã cho thấy một bước đi quan trọng trong cuộc chiến chống tham nhũng của ông. Hành động này khiến dư luận phải kinh ngạc.

Cuộc chiến chống tham nhũng gây kinh ngạc cho dư luận khi lần đầu tiên một cựu Ủy viên Bộ chính trị bị xét xử

Chu Vĩnh Khang, cựu ủy viên Bộ Chính trị, cựu Trưởng Ban Pháp chính Trung ương – cơ quan nắm toàn bộ an ninh nội chính và hệ thống tư pháp của Bắc Kinh, đã nắm giữ rất nhiều thông tin nội bộ và đầy quyền thế của Đảng cộng sản Trung Quốc từ năm 2002 đến 2012. Trong hai năm qua, cấp dưới của Chu đã lần lượt bị hạ bệ. Sau cùng, Chu Vĩnh Khang cũng trở thành con hổ mạnh nhất bị Đảng Cộng sản Trung Quốc sờ gáy.

Tờ Foreign Affairs cho biết, trước khi đưa ra quyết định lập hồ sơ điều tra Chu Vĩnh Khang, khoảng đầu tháng 06/2014, Tập Cận Bình đã phái 8 tổ công tác lần lượt tiến hành điều tra tại các địa phương. Bề ngoài, kế hoạch điều tra hoàn toàn phù hợp với mục tiêu trong hoàn cảnh mới, loại bỏ các giấy phép kinh doanh không cần thiết, cắt giảm chi phí đi lại và tiệc tùng của các vị quan chức.

Hai nhà nghiên cứu cao cấp Deborah M. Lehr và Leigh Wedell của Viện nghiên cứu Paulson đã cùng viết bài “Nhà thi hành pháp luật Trung Quốc” cho biết, đội ngũ chuyên gia cải cách của Tập Cận Bình có hơn 100 người. Họ tiến hành thẩm vấn các quan chức địa phương, đột nhập điều tra các văn phòng, kiểm tra kỹ lưỡng các tài liệu. Sau 10 ngày tiến hành, tổ điều tra đã đệ trình một báo cáo dài gần 1.000 trang kết luận rằng, các lãnh đạo địa phương chỉ chú tâm đến lợi ích cá nhân, không nghiêm túc tuân theo lời chỉ đạo của Bắc Kinh.

Bài viết nhận định, điều tra quân đội chỉ là tạm thời, mục đích chính là các quan chức địa phương! Tuy nhiên, cách tiếp cận này khó mà thay đổi được vấn đề cốt lõi đã ăn mòn trong hệ thống lãnh đạo đã có từ lâu đời của Bắc Kinh, cũng không thể giải quyết được thói quen quan liêu của các quan chức địa phương Trung Quốc.

Bởi vì, theo các học giả, tuy Tập Cận Bình thừa nhận đảng cộng sản đang tồn tại thói quen tiêu xài phung phí, nhưng ông lại không có ý định làm thay đổi cơ cấu chính trị cần thiết mà luôn theo một chính sách riêng.

Cuộc chiến chống tham nhũng đã giúp Tập Cận Bình trở thành lãnh đạo quyền lực nhất Trung Quốc kể từ thời Đặng Tiểu Bình (Từ trái qua phải: Cựu chủ tịch Hồ Cẩm Đào, chủ tịch Tập Cận Bình, Thủ tướng Ôn Gia Bảo)

Số ra mới nhất của tờ The Economist đ.ánh giá, việc cựu ủy ban thường vụ Bộ Chính trị Trung Quốc Chu Vĩnh Khang bị lập hồ sơ điều tra là một hành động quan trọng nhất của Đảng cộng sản Trung Quốc trong suốt một thập niên trở lại, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dựa vào sự kiện này củng cố vị thế lãnh đạo và sự kiểm soát nội bộ Đảng của mình.

Bắt con hổ lớn Chu Vĩnh Khang – một con người nắm nhiều quyền lực đang là mối đe dọa đến tập thể lãnh đạo của Đảng Cộng sản, là minh chứng rõ ràng nhất cho nhận định Tập Cận Bình đang ra sức củng cố quyền lực. Có thể nói, kể từ thời Đặng Tiểu Bình, ông chính là nhà lãnh đạo có quyền lực mạnh nhất Trung Quốc.

Dù thế nào đi nữa, Tập Cận Bình và Bí thư Ủy ban Kỷ luật Trung ương Vương Kỳ Sơn đang tiến hành một cuộc tấn công chống tham nhũng mạnh mẽ nhất trong lịch sử. Kể từ đầu năm 2013 đến nay, đã có hơn 200.000 vị quan chức bị trừng trị, bao gồm hơn 30 bộ trưởng, lãnh đạo cấp tỉnh, giám đốc điều hành cấp cao của các doanh nghiệp nhà nước, rất nhiều các vị quan chức thậm chí đã t.ự s.át.

Tập Cận Bình và Vương Kỳ Sơn tin rằng, tham nhũng không có lợi cho chương trình cải cách kinh tế của chính phủ, hai vị này quyết tâm diệt trừ mọi chướng ngại làm ảnh hưởng đến kế hoạch cải cách.

Sau cùng, thay đổi hệ thống quan liêu từ địa phương đến trung ương, hay xây dựng các văn phòng tại địa phương chính là tín hiệu mạnh mẽ thể hiện sự cải cách mà Tập Cận Bình đề ra. Điều quan trọng là Trung Quốc nếu không thúc đẩy cải cách và khôi phục nền kinh tế thì sự thất bại của nó sẽ bị cả thế giới cười nhạo.

Mai Thanh (dịch từ RFI)

Theo NTD