Quyền ứng cử vào HĐQT: Nên chọn tỷ lệ 5%
Một trong những sửa đổi quan trọng tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật ầu tư, Luật Doanh nghiệp là cổ đông/nhóm cổ đông chỉ cần sở hữu 1% vốn điều lệ (thay vì 10%) là có quyền đề cử, ứng cử vào Hội đồng quản trị (HQT), yêu cầu triệu tập ại hội đồng cổ đông (HC). Tuy nhiên, theo quan điểm của người viết, tỷ lệ này nên là 5%.
Ảnh minh họa
Ảnh hưởng của quyền ứng cử, đề cử đối với sự vận hành của doanh nghiệp và lợi ích cổ đông là một vấn đề thực tiễn, đó là làm sao để cân đối giữa bảo vệ quyền cổ đông và bảo đảm vận hành hiệu quả của doanh nghiệp.
Cơ sở để đưa ra tỷ lệ 1% nhằm giúp doanh nghiệp không phải đầu tư một khoản chi phí lớn cho một bộ máy dành riêng để phục vụ các yêu cầu và đề nghị của cổ đông, mà vẫn đảm bảo quyền của cổ đông, nhất là các cổ đông nhỏ. Chính vì tầm quan trọng đó nên cần tham khảo từ các quốc gia khác.
Theo nghiên cứu của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), tỷ lệ sở hữu để cổ đông có thể đề cử, ứng cử ở đa số các nước OECD là 5% hoặc 10%.
Chẳng hạn, tại Úc, Canada, Anh, Pháp, Hồng Kông… là 5% và tại Indonesia, Malaysia, Singapore, Trung Quốc, Thụy iển… là 10%.
Tỷ lệ sở hữu được yêu cầu đưa đề nghị vào chương trình nghị sự HC hoặc đề cử ứng viên vào HQT là 5% ở hầu hết các quốc gia này.
Riêng Nhật Bản, Hàn Quốc rất thận trọng về quyền cổ đông và đặt các tỷ lệ thấp cho các quyền trên. Tỷ lệ sở hữu được quyền yêu cầu triệu tập HC bất thường là 3% ở Nhật Bản và 1,5% ở Hàn Quốc, tỷ lệ sở hữu được yêu cầu đưa đề nghị vào chương trình nghị sự HC hoặc đề cử ứng viên vào HQT là 1% ở Nhật Bản và 0,5% ở Hàn Quốc (với yêu cầu thời gian sở hữu cổ phần tối thiểu 6 tháng).
LS. Võ Hà Duyên, Chủ tịch Công ty Luật Vilaf.
Với thực tế hiện nay, Việt Nam nên theo số đông áp dụng tỷ lệ 5%, vì một số lý do: Thứ nhất, việc thay đổi từ 10% theo luật hiện hành xuống 1% là một thay đổi quá lớn và đột ngột, khó tránh khỏi sự xáo trộn và khó khăn cho doanh nghiệp.
Thứ hai, văn hoá doanh nghiệp của Nhật Bản và Hàn Quốc khá đặc thù, đó là sự khép kín. ây là một trong những lý do đến nay 2 quốc gia này chưa nâng tỷ lệ nói trên lên tương ứng với các quốc gia khác.
Chẳng hạn, tại Nhật Bản, quản trị doanh nghiệp là một văn hoá khép kín, nơi nguyên tắc cấp bậc có ảnh hưởng chi phối. Vì vậy, tiếng nói của cổ đông thiểu số hay các thành viên HQT độc lập hiếm khi được xem xét.
Năm 2014, trong quá trình thúc đẩy tính minh bạch và chặt chẽ về quản trị doanh nghiệp, Nhật Bản đã ban hành “Bộ quy tắc của các nhà đầu tư tài chính có trách nhiệm”.
Video đang HOT
Theo đó, các tổ chức đầu tư và tài chính ký cam kết tham gia vào bộ quy tắc này có một số nghĩa vụ đóng góp vào việc xây dựng văn hoá quản trị doanh nghiệp ở Nhật Bản, ví dụ nghĩa vụ giải trình và công bố thông tin, các lý do và cơ sở vì sao bỏ phiếu chấp thuận các đề xuất trong chương trình nghị sự với tư cách một cổ đông…
Sau khi bộ quy tắc được ban hành, Công ty Kuroda Electric đã chấp thuận đề xuất của Reno – một cổ đông là công ty đầu tư tài chính, cho việc bổ nhiệm một thành viên quản lý độc lập.
HQT Kuroda Electric đã phản đối, nhưng việc bổ nhiệm vẫn được thông qua bởi các cổ đông đã quá thất vọng về tình hình kinh doanh xuống dốc của Công ty.
ây được xem là một “quyết định lịch sử” tại một công ty Nhật, vì đó là lần đầu tiên trong 8 năm, một đề nghị của một cổ đông thiểu số được phê duyệt. Tỷ lệ sở hữu thấp cho quyền hành động của cổ đông thiểu số ở Nhật nhờ đó mà được duy trì để giúp cân đối phần nào bối cảnh văn hoá doanh nghiệp đặc thù của nước sở tại.
Điều 34 – Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp: Sửa đổi, bổ sung Điều 114 như sau:
a) Sửa đổi Khoản 2:
“2. Cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 1% tổng số cổ phần phổ thông trở lên hoặc một tỷ lệ khác nhỏ hơn quy định tại Điều lệ công ty có các quyền sau đây:
a) Đề cử người vào HĐQT và Ban Kiểm soát;
b) Xem xét và trích lục sổ biên bản và các nghị quyết của HĐQT, báo cáo tài chính giữa năm và hàng năm theo mẫu của hệ thống kế toán Việt Nam và các báo cáo của Ban Kiểm soát;
c) Yêu cầu triệu tập họp ĐHCĐ trong trường hợp quy định tại Khoản 3, Điều này;
d) Yêu cầu Ban Kiểm soát kiểm tra từng vấn đề cụ thể liên quan đến quản lý, điều hành hoạt động của công ty khi xét thấy cần thiết. Yêu cầu phải bằng văn bản; phải có họ, tên, địa chỉ thường trú, quốc tịch, số thẻ căn cước công dân, giấy chứng minh nhân dân, hộ chiếu, hoặc chứng thực cá nhân hợp pháp khác đối với cổ đông là cá nhân; tên, địa chỉ thường trú, quốc tịch, số quyết định thành lập hoặc số đăng ký doanh nghiệp đối với cổ đông là tổ chức; số lượng cổ phần và thời điểm đăng ký cổ phần của từng cổ đông, tổng số cổ phần của cả nhóm cổ đông và tỷ lệ sở hữu trong tổng số cổ phần của công ty; vấn đề cần kiểm tra, mục đích kiểm tra;
đ) Các quyền khác theo quy định của Luật này và Điều lệ công ty”.
b) Bổ sung Khoản 5:
“5. Cổ đông, nhóm cổ đông theo quy định tại Điều 16 Luật này có quyền xem xét, tra cứu, trích lục các thông tin cần thiết thực hiện quyền của mình trong quá trình tố tụng và theo quyết định của tòa án hoặc trọng tài”.
c) Sửa đổi Khoản 6:
“6. Các quyền khác theo quy định của Luật này và Điều lệ công ty”.
LS. Võ Hà Duyên, Chủ tịch Công ty Luật Vilaf
Theo tinnhanhchungkhoan
Rộng quyền cho cổ đông 1%
Sở hữu 1% cổ phần là cổ đông, nhóm cổ đông có quyền đề cử người vào vào Hội đồng quản trị, Ban Kiểm soát, thay cho mốc 10% hiện nay. Quy định này được nêu ra trong dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư nhằm rộng quyền cho cổ đông nhỏ.
Quy định "vênh" nhau, gây mâu thuẫn kéo dài
Kể từ Luật Doanh nghiệp 2005, quyền của cổ đông được chia thành 2 nhóm: Quyền chung của mọi cổ đông và quyền riêng dành cho cổ đông hoặc nhóm cổ đông sở hữu từ 10% vốn điều lệ trở lên. Luật Doanh nghiệp 2005 và Luật Doanh nghiệp 2014 hiện nay đều quy định mở đối với cổ đông sở hữu từ 10%, trong khi doanh nghiệp có thể quy định một tỷ lệ khác, nhỏ hơn tại iều lệ công ty. Nhưng thực tế, cơ bản các doanh nghiệp đều áp dụng tỷ lệ 10%.
Theo đó, cổ đông/nhóm cổ đông sở hữu từ 10% vốn điều lệ công ty có quyền đề cử, ứng cử, yêu cầu triệu tập ại hội đồng cổ đông (HC) bất thường, xem xét trích lục sổ biên bản và các nghị quyết của Hội đồng quản trị, báo cáo tài chính, báo cáo của Ban Kiểm soát; yêu cầu Ban Kiểm soát kiểm tra từng vấn đề cụ thể liên quan đến quản lý, điều hành hoạt động của công ty... Riêng đối với các công ty đại chúng, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 95/2017/TT-BTC về hướng dẫn về quản trị công ty đại chúng, kèm theo iều lệ mẫu và tỷ lệ này được quy định là 5%.
Tuy nhiên, một số trường hợp công ty đại chúng viện dẫn iều lệ mẫu chỉ có tính chất tham khảo và chỉ chấp nhận áp dụng Luật Doanh nghiệp để quy định tỷ lệ 10%. Việc này dẫn đến mâu thuẫn kéo dài giữa công ty và cổ đông. Cổ đông liên tục kiến nghị gửi tới Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) cho rằng, công ty đại chúng phải tuân thủ các quy định về quản trị đối với công ty đại chúng, phải áp dụng iều lệ mẫu.
Báo ầu tư Chứng khoán từng phản ánh trường hợp một doanh nghiệp trong ngành xi măng đã niêm yết cổ phiếu trên Sở GDCK Hà Nội (HNX) đưa ra quy chế bầu cử, quy định tỷ lệ ứng cử, đề cử 10%. Một nhóm cổ đông sở hữu trên 5% đã phản ứng với quy định này và cho rằng, công ty niêm yết phải áp dụng iều lệ mẫu và áp dụng tỷ lệ 5%.
Vụ việc chỉ kết thúc khi UBCK có văn bản yêu cầu doanh nghiệp thực hiện đúng các quy định liên quan. Chính vì vậy, việc dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp và Luật ầu tư sửa đổi quy định này, đưa tỷ lệ 10% xuống 1% nhận được sự ủng hộ của các cổ đông nhỏ.
Một nhà đầu tư có hơn 10 năm liên tục tham gia đầu tư chứng khoán cho biết, trong quá trình đầu tư, ông đã nhiều lần gặp khó trước tình trạng doanh nghiệp không minh bạch, kết quả kinh doanh thua lỗ và có nhiều điểm đáng ngờ, thậm chí ngay cả những quyết định quan trọng như sáp nhập, hợp nhất công ty cũng không tuân thủ quy định. Nhưng do không thể tập hợp đủ lượng cổ phần có quyền biểu quyết theo quy định nên không thể khởi kiện.
Theo nhà đầu tư này, quy định tỷ lệ 1% giúp bảo vệ quyền lợi cổ đông nhỏ, khiến việc giám sát chặt chẽ hơn, doanh nghiệp phải minh bạch, đảm bảo tuân thủ đúng các quy định pháp luật.
iều chỉnh quyền đề cử Hội đồng quản trị theo tỷ lệ sở hữu về 1% là hợp lý
Luật sư Trương Thanh ức, Chủ tịch Công ty Luật Basico cho biết: "Từng có đề xuất nên xóa bỏ việc quy định tỷ lệ 10%, mà chỉ cần là cổ đông thì đều có các quyền đề cử, ứng cử, yêu cầu triệu tập ại hội... Tuy nhiên, tôi cho rằng, mọi cổ đông đều có quyền này là không phù hợp. Việc đưa ra tỷ lệ 1% là hợp lý, vừa đảm bảo cổ đông có trách nhiệm với quyết định của bản thân, vừa đảm bảo mở rộng quyền cho cổ đông nhỏ".
ược biết, việc điều chỉnh quyền đề cử Hội đồng quản trị từ 10% sở hữu xuống 1 % là vấn đề nhận được nhiều đề nghị từ doanh nghiệp, cũng như cộng đồng cổ đông nhỏ. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, cần phải cân nhắc và quy định một tỷ lệ phù hợp đảm bảo hài hòa quyền và lợi ích giữa cổ đông nhỏ và cổ đông lớn, tránh tình trạng cổ đông mỗi người một ý, gây cản trở doanh nghiệp.
Theo Luật sư Dương Thị Thu Thủy (oàn Luật sư Hà Nội), nhìn chung, cổ đông nhỏ chỉ mong muốn doanh nghiệp công khai, minh bạch thông tin, kinh doanh hiệu quả, có cổ tức, thị giá cổ phiếu tăng. Do đó, nếu doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật về công bố thông tin, hoạt động có hiệu quả thì khó có chuyện cổ đông cản trở, gây khó khăn.
Cách đây ít lâu, chia sẻ tại hội thảo lấy ý kiến doanh nghiệp về những điểm nên sửa đổi trong Luật Doanh nghiệp, ông Phan ức Hiếu, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, việc điều chỉnh quyền đề cử Hội đồng quản trị từ 10% sở hữu xuống 1 % là nhằm đảm bảo cân bằng quyền lợi giữa cổ đông nhỏ và cổ đông lớn.
"Việc giảm tỷ lệ nắm giữ bắt buộc là cần thiết, nhưng vẫn phải có một mức sở hữu nhất định. Việc không quy định mọi cổ đông chỉ cần nắm giữ cổ phần là có các quyền nêu trên là nhằm hạn chế hành vi phá rối, cản trở doanh nghiệp. iều này là cần thiết để cân bằng giữa việc bảo vệ cổ đông nhỏ và quyền của doanh nghiệp", ông Hiếu nhấn mạnh.
Ban lãnh đạo doanh nghiệp sẽ phải hành động cẩn trọng hơn, chuyên nghiệp hơn
Luật sư Dương Thị Thu Thủy, Đoàn Luật sư Hà Nội
Trong thực tế hoạt động hiện nay của các công ty cổ phần, việc tập hợp được nhóm cổ đông sở hữu đủ 10% số cổ phần là không dễ. Dự thảo cho luật Doanh nghiệp mới đặc biệt hữu ích đối với các công ty đại chúng, cổ đông không cần đến tỷ lệ lớn như trước kia, mà chỉ cần tập hợp thành nhóm đủ 1% đã có thêm một số quyền, giúp bảo vệ quyền lợi chính đáng của cổ đông tốt hơn, giúp việc giám sát doanh nghiệp chặt chẽ hơn.
Từ có cơ chế dễ dàng hơn để cổ đông giám sát hoạt động doanh nghiệp dẫn tới việc ban lãnh đạo doanh nghiệp sẽ phải hành động cẩn trọng hơn, chuyên nghiệp hơn để thực hiện đúng các quy định của pháp luật. Hoạt động của doanh nghiệp vì thế sẽ minh bạch hơn, đảm bảo quyền lợi của các cổ đông nói chung, quyền lợi giữa cổ đông nhỏ và cổ đông lớn sẽ được cân đối hài hòa hơn. Việc các cổ đông dễ dàng hơn trong đề cử đại diện ứng cử vào Hội đồng quản trị và Ban Kiểm soát sẽ giúp cổ đông gắn bó hơn với hoạt động của doanh nghiệp. Họ sẽ nghiêm túc hơn trong đầu tư, hướng đến tương lai dài lâu của doanh nghiệp, chứ không chỉ đơn thuận là đầu tư tài chính hay đầu cơ, lướt sóng như trước đây.
Từ trước đến nay, trong bảng xếp hạng môi trường kinh doanh, Việt Nam thường không được xếp thứ hạng cao do điểm số về việc bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư không cao. Việc Dự thảo giảm xuống một tỷ lệ nhỏ hơn 10% là hợp lý và có thể sẽ giúp Việt Nam đạt được nhiều điểm số tốt hơn trong đánh giá tiêu chí bảo vệ nhà đầu tư. iều đó có thể giúp Việt Nam được nâng bậc trong xếp hạng môi trường kinh doanh, từ đó gián tiếp góp phần thu hút luồng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Dẫu vậy, việc giảm tỷ lệ từ 10% xuống 1% là một sự thay đổi lớn, có thể không phù hợp với tất cả doanh nghiệp. Do đó, nên chăng tỷ lệ này nằm trong khoảng 3-5% thì sẽ phù hợp hơn với thực tiễn doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay?
ặc biệt, đối với quy định về điều kiện chủ thể có quyền khởi kiện ra tòa để hủy nghị quyết HC, Luật đang quy định tỷ lệ 10% là quá lớn, không những cổ đông khó lòng tập hợp đủ nhóm 10% để theo kiện ở tòa, đó còn là vi phạm về quyền cơ bản của cổ đông, mà trước hết họ là một công dân, bởi iều 30 - Hiến pháp, mọi người đều có quyền khiếu nại, tố cáo những việc làm trái pháp luật của các tổ chức, cá nhân.
Vì vậy, khi sửa đổi Luật Doanh nghiệp lần này, nên trở lại như Luật Doanh nghiệp 2005: Bất cứ cổ đông nào thấy HC được tổ chức sai luật thì đều có quyền khởi kiện ra tòa đề nghị hủy nghị quyết HC. Như vậy, sẽ không còn tình trạng doanh nghiệp cố tình làm sai vì biết rằng, dù có tổ chức HC sai luật thì cổ đông cũng khó có thể khởi kiện được để hủy nghị quyết HC.
Thực tế, có công ty cổ phần tổ chức HC nhưng không công bố tài liệu họp, nhiều cổ đông không nhận được giấy mời họp, nhưng cũng không thể khởi kiện vì không tập hợp đủ tỷ lệ cần thiết. Do dó, quy định trên góp phần buộc các doanh nghiệp phải tuân thủ luật pháp, phải tôn trọng và đảm bảo quyền lợi của tất cả các cổ đông.
Bùi Trang
Theo tinnhanhchungkhoan.vn
Chứng khoán Sen Vàng tiếp tục bị phạt 185 triệu đồng UBCK vừa ban hành quyết định về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với CTCP Chứng khoán Sen Vàng với tổng mức phạt 185 triệu đồng. Trong đó, Chứng khoán Sen Vàng chịu mức phạt 40 triệu đồng do không có đủ người hành nghề chứng khoán. Cụ thể, tính đến...