Quan chức Kyiv trách Mỹ làm Ukraine mất vũ khí hạt nhân
Cố vấn tổng thống Ukraine quy trách nhiệm cho Mỹ về chính sách thúc đẩy Kyiv từ bỏ vũ khí hạt nhân.
Cố vấn Mykhailo Podolyak của tổng thống Ukraine ngày 26.4 viết trên Twitter rằng Mỹ đã sai lầm khi kêu gọi Ukraine từ bỏ vũ khí hạt nhân.
Cố vấn Mykhailo Podolyak của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh REUTERS
Vào cuối Chiến tranh Lạnh, Ukraine vẫn còn sở hữu kho vũ khí hạt nhân thời Liên Xô và là nước sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn thứ ba thế giới. Năm 1994, Ukraine đồng ý giải trừ kho vũ khí này khi ký vào thỏa thuận với Mỹ và Nga để đổi lại được đảm bảo an ninh và toàn vẹn lãnh thổ.
Hôm 25.4, các hạ nghị sĩ của hai đảng tại Mỹ giới thiệu nghị quyết tái khẳng định lập trường rằng Ukraine nên được khôi phục lãnh thổ như được quốc tế công nhận vào năm 1991, gồm các vùng Crimea, Donbass, Kherson và Zaporizhzhia, những nơi mà Nga đã tuyên bố sáp nhập bất chấp sự phản đối của Kyiv.
Nghị quyết còn nhấn mạnh rằng Mỹ phải làm việc cùng các đồng minh và đối tác để đảm bảo Nga bồi thường cho Ukraine, đồng thời vận động cộng đồng quốc tế hỗ trợ khôi phục Ukraine, theo đại sứ Mỹ tại Kyiv Oksana Markarova.
“Cần một sự dũng cảm to lớn để công khai thừa nhận những sai lầm trong quá khứ. Nghị quyết của Hạ viện là rõ ràng: thật không may là Mỹ, cùng với các nước phương Tây khác, đã khuyến khích Ukraine từ bỏ vũ khí hạt nhân và các vũ khí khác để đảm bảo an ninh và ổn định tại khu vực được che chở. Đây là chính sách sai lầm bị kẻ xâm lược diễn dịch sai và dẫn đến một cuộc chiến tranh lớn tại châu Âu”, ông Podolyak viết trên Twitter.
Theo vị cố vấn, cách duy nhất để đảm bảo an ninh tại châu Âu giờ đây là tôn trọng luật quốc tế, giành lại các vùng lãnh thổ cho Ukraine, đưa tội phạm chiến tranh ra công lý và kết nạp Ukraine vào NATO.
Nga cảnh báo nguy cơ đối đầu quân sự trực tiếp với Mỹ
Trong tháng này, cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton cũng thừa nhận vai trò cá nhân trong cuộc xung đột tại Ukraine vì ông đã thuyết phục Kyiv từ bỏ vũ khí hạt nhân. “Không ai tin rằng Nga lại thực hiện trò này nếu Ukraine vẫn còn vũ khí (hạt nhân) của họ”, ông Clinton nói với đài RTE của Ireland, cho biết Ukraine từng lo sợ khi từ bỏ những vũ khí đó.
Tổng thống Putin: Nga sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus
Hãng thông tấn TASS dẫn lời Tổng thống Vladimir Putin cho biết Nga đã đạt thỏa thuận với Belarus về việc triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật trên lãnh thổ của quốc gia láng giềng.
Tổng thống Nga Vladimir Putin bắt tay Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko trong cuộc gặp tại dinh thự Novo-Ogaryovo, ngoại ô Moskva, Nga ngày 17/2. Ảnh: Reuters
Theo nguồn tin, ông Putin khẳng định động thái này sẽ không vi phạm các thỏa thuận không phổ biến vũ khí hạt nhân. Đồng thời, ông nói thêm Mỹ đã triển khai vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ của các đồng minh châu Âu.
"Không có gì bất thường ở đây cả. Thứ nhất, Mỹ đã làm điều tương tự trong nhiều thập kỷ. Họ từ lâu đã triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật trên lãnh thổ của các nước đồng minh. Chúng tôi đã nhất trí rằng chúng tôi sẽ làm điều tương tự. Tôi nhấn mạnh động thái này không vi phạm các nghĩa vụ của chúng tôi, không vi phạm các nghĩa vụ quốc tế về thoả thuận không phổ biến vũ khí hạt nhân", hãng thông tấn Tass dẫn lời ông Putin cho biết.
Ông Putin tuyên bố Moskva sẽ hoàn tất quá trình xây dựng cơ sở lữu trữ vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus trước ngày 1/7, trong bối cảnh Minsk liên tục kêu gọi triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật trên lãnh thổ Belarus. Theo ông Putin, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko từ lâu đã nêu vấn đề triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus, quốc gia có biên giới giáp với Ba Lan.
Tuy nhiên, Tổng thống Putin nói rằng Moskva không có kế hoạch trao quyền kiểm soát bất kỳ vũ khí hạt nhân chiến thuật nào cho Minsk, mà sẽ chỉ triển khai vũ khí của mình tới lãnh thổ nước này. Ông cũng không tiết lộ thời điểm chính xác chuyển loại vũ khí này đến kho mới, song cho biết vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga có thể đến Belarus sớm nhất là vào mùa hè này.
Theo người đứng đầu Điện Kremlin, Nga đã triển khai 10 máy bay ở Belarus có khả năng mang vũ khí hạt nhân chiến thuật. Ông cũng cho hay Moskva đã chuyển giao cho Belarus một số hệ thống tên lửa chiến thuật Iskander có thể được sử dụng để phóng vũ khí hạt nhân.
Ông Putin giải thích động thái trên đưa ra sau khi London quyết định cung cấp cho Kiev các loại vũ khí uranium nghèo. Vương quốc Anh đã công bố kế hoạch gửi những quả đạn này tới Ukraine để sử dụng cho xe tăng chiến đấu Challenger 2 vào đầu tháng 3. Moskva chỉ trích động thái này là dấu hiệu của "sự liều lĩnh tuyệt đối, vô trách nhiệm" từ phía London và Washington.
Về phần mình, Mỹ đã bác bỏ những lo ngại của Nga khi gọi đạn uranium nghèo là "loại đạn thông thường đã được sử dụng trong nhiều thập kỷ". Bộ Quốc phòng Nga cảnh báo việc sử dụng loại vũ khí này có thể gây ra thảm họa phóng xạ ở Ukraine, viện dẫn hậu quả của việc NATO sử dụng những loại vũ khí này ở Iraq.
Tổng thống Lukashenko trước đây đã nhiều lần nêu vấn đề về các mối đe dọa đối với Belarus bởi vũ khí hạt nhân do Mỹ triển khai tới các nước EU. Hồi tháng 10/2022, ông đã đề cập đến các cuộc đàm phán "chia sẻ hạt nhân" giữa Washington và Warsaw, cảnh báo rằng vũ khí hạt nhân có thể được đưa đến Ba Lan, quốc gia giáp Belarus.
"Minsk cần thực hiện các biện pháp thích hợp để giải quyết mối đe dọa này", ông Lukashenko nhấn mạnh vào thời điểm đó. Nhà lãnh đạo Belarus đồng thời cho biết thêm ông sẽ thảo luận vấn đề này với Moskva.
Hiện tại, vũ khí hạt nhân của Mỹ đã được triển khai ở Bỉ, Đức, Italy, Hà Lan và Thổ Nhĩ Kỳ. Năm 2021, Nga đã kêu gọi Washington rút vũ khí hạt nhân mà nước này triển khai ở nước ngoài về lãnh thổ Mỹ, song phía Mỹ và NATO đã từ chối .
Tổng thống Putin nói Nga sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus Tổng thống Nga Vladimir Putin thông báo Nga sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus, động thái có khả năng gây leo thang căng thẳng với NATO. Phát biểu trên truyền hình ngày 25.3, Tổng thống Putin cho biết Nga sắp xây dựng xong một cơ sở lưu trữ đặc biệt dành cho vũ khí hạt nhân tại Belarus...