Phòng và điều trị nám da

Nám da là một rối loạn sắc tố của da hầu hết ảnh hưởng đến phụ nữ, đặc biệt là những người có làn da sẫm màu. Nó thường được nhìn thấy trên mặt và xuất hiện dưới dạng các đốm đen và các mảng với đường viền không đều.

Nám da không gây hại về mặt thể chất, nhưng có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Có thể ngăn ngừa nám da không?

Nám da là một rối loạn phổ biến, với tỷ lệ 1% có thể tăng lên 50% ở các nhóm có nguy cơ cao hơn, bao gồm cả những người có làn da sẫm màu. Nám da được biết đến như “mặt nạ của thai kỳ” do sự thay đổi nội tiết tố do mang thai, cũng như các loại thuốc nội tiết tố như thuốc tránh thai, là tác nhân chính gây ra quá trình sản xuất sắc tố da quá mức gây ra nám da. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là một yếu tố quan trọng khác góp phần gây ra nám da.

Điều trị cho bệnh nhân da liễu tại Bệnh viện Đa khoa Thu Cúc. Ảnh: Lam Thanh

Hiện tại, nám da không thể được ngăn ngừa hoàn toàn ở những người có khả năng phát triển tình trạng này do di truyền, loại da, nội tiết tố hoặc mức độ tiếp xúc với ánh nắng mặt trời của họ.

Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong giờ cao điểm (10 giờ sáng đến 4 giờ chiều), siêng năng sử dụng kem chống nắng có SPF cao và tránh dùng thuốc nội tiết có thể giúp bảo vệ chống lại các đợt bùng phát nám da và giảm sự tái phát của chúng sau khi điều trị. Chống nắng nghiêm ngặt là biện pháp chính của bất kỳ chế độ điều trị nám nào.

Người bệnh nám da nên dùng kem chống nắng nào?

Chọn một loại kem chống nắng phù hợp là rất quan trọng nếu bạn bị nám da và các nghiên cứu đã chỉ ra rằng kem chống nắng nhuộm màu phổ rộng, đặc biệt là loại có chứa oxit sắt, có thể làm giảm sản xuất sắc tố trên da ở bệnh nhân bị nám, vì chúng ngăn chặn ánh sáng nhìn thấy cũng như UVA/UVB tia sáng. Mặt khác, kem chống nắng không nhuộm màu không cản ánh sáng nhìn thấy.

Đối với một số người, có thể thuận tiện hơn khi sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm như kem nền có chứa cả chất ngăn chặn tia UVA/UVB và chất ngăn chặn ánh sáng nhìn thấy được như oxit sắt. Các sản phẩm này có thể che đi các đốm đen và do đó làm giảm bớt tác động tâm lý xã hội của nám da, đồng thời hoạt động như một loại kem chống nắng để bảo vệ chống lại các vết thâm nám.

Những người bị nám da cần biết rằng ánh sáng nhìn thấy có thể đi qua cửa sổ, và do đó, ngay cả khi họ không ra nắng, họ vẫn có thể bị bùng phát nám da khi tiếp xúc với ánh sáng nhìn thấy khi lái xe hoặc ngồi cạnh cửa sổ.
Nám da có điều trị được không?

Hiện nay không có phương pháp điều trị dứt điểm nám da. Tuy nhiên, có một số loại thuốc và thủ thuật có sẵn để kiểm soát tình trạng này. Điều quan trọng cần biết là các lựa chọn điều trị này có thể dẫn đến phản ứng không hoàn toàn, nghĩa là một số vết đổi màu trở nên nhạt hơn hoặc biến mất trong khi một số vẫn không thay đổi. Ngoài ra, tình trạng nám da thường xuyên tái phát.

Cũng cần lưu ý về các tác dụng phụ có thể xảy ra khi điều trị, bao gồm sạm da do viêm do điều trị hoặc da sáng thêm ở vùng được điều trị. Sử dụng các loại thuốc thích hợp dưới sự giám sát của bác sĩ da liễu có thể giúp đạt được mục tiêu điều trị và duy trì chúng với ít tái phát hơn.

Các phương pháp điều trị nám da thường được áp dụng là thuốc làm sáng da bôi tại chỗ. Chúng bao gồm các loại thuốc như hydroquinone, axit azelaic, axit kojic, niacinamide, cysteamine, rucinol và axit tranexamic. Những loại thuốc này hoạt động bằng cách giảm sản xuất sắc tố và viêm, đồng thời làm giảm các mạch máu dư thừa trên da góp phần gây ra nám da.

Phụ nữ mang thai (chiếm tỷ lệ lớn trong số bệnh nhân bị nám) nên tránh hầu hết các loại thuốc này ngoại trừ axit azelaic, đây là một lựa chọn an toàn trong thai kỳ. Nếu tình trạng nám da của bạn không cải thiện bằng thuốc bôi hoặc thuốc uống, thì việc bổ sung các thủ thuật như lột da bằng hóa chất và liệu pháp laser vào phác đồ điều trị có thể có lợi. Tuy nhiên, tác động của lột da hóa học chỉ là tạm thời, vì quy trình này loại bỏ một lớp da mà không làm giảm sản sinh sắc tố để tái tạo các lớp sâu hơn.

Liệu pháp laser có thể phá hủy các tế bào sắc tố trong da và do đó làm sáng các vết thâm nám. Liệu pháp này, cũng như bất kỳ phương pháp điều trị nám nào khác, có nhiều nguy cơ tái phát sau điều trị.

Sau khi cải thiện được các tổn thương do nám, cần tiếp tục điều trị duy trì và chống nắng nghiêm ngặt.

Điểm mấu chốt trong việc kiểm soát nám da là sử dụng biện pháp chống nắng mọi lúc và tránh các tác nhân kích thích khác như thuốc nội tiết tố khi có thể. Vì không có phương pháp điều trị nào là chữa khỏi hẳn tình trạng nám da, nên phòng ngừa là lựa chọn tốt nhất. Người bị nám nên đến gặp bác sĩ da liễu để được đánh giá và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhằm quản lý tình trạng nám và duy trì kết quả điều trị.