Phe đối lập đạt thoả thuận lật đổ Thủ tướng Israel

Lãnh đạo phe đối lập Israel Yair Lapid tuyên bố đã thành lập liên minh thành công nhằm đánh bật Thủ tướng Netanyahu khỏi ghế lãnh đạo chính phủ.

Thông báo của Yair Lapid được đưa ra vào giờ chót trước thời hạn nửa đêm 2/6, sau nhiều cuộc đàm phán kéo dài với một nhóm các đảng phái chính trị. “Tôi đã thành công”, Lapid thông báo trên Facebook. “Tôi cam kết chính phủ này sẽ làm việc để phục vụ mọi người dân Israel, những người đã bỏ phiếu và kể cả người không bỏ phiếu”.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu trong một cuộc họp báo ở Jerusalem hồi tháng 3. Ảnh: AFP .

Nếu quốc hội Israel, cơ quan lập pháp gồm 120 nghị sĩ, xác nhận liên minh của Lapid trong những ngày tới, liên minh này sẽ chấm dứt thời kỳ lãnh đạo của Benjamin Netanyahu, người đã nắm quyền 12 năm liên tiếp.

Naftali Bennett, 49 tuổi, triệu phú ngành công nghệ theo chủ nghĩa dân tộc cánh hữu, sẽ đảm nhận vị trí thủ tướng trong một thỏa thuận luân phiên, trước khi Lapid lên nắm quyền sau hai năm. Trước hạn chót, Lapid phải xây dựng được một liên minh gồm ít nhất 61 nghị sĩ, chiếm đa số trong 120 ghế tại quốc hội Israel.

“Nhờ Thượng đế phù hộ, chúng ta sẽ cùng nhau làm những điều tốt đẹp cho Israel và sẽ đưa Israel trở lại đúng hướng”, Bennett nói với Tổng thống Israel Reuven Rivlin sau khi Lapid thông báo cho Rivlin về liên minh.

Lãnh đạo phe đối lập và các đối tác có ít nhất một tuần trước khi các nhà lập pháp bỏ phiếu xác nhận chính phủ mới. Đây là thời gian mà Netanyahu và đảng Likud của ông có cơ hội ngăn chặn liên minh mới.

Nếu vào phút chót liên minh bị xáo trộn, Israel có thể phải tổ chức thêm một cuộc bầu cử nữa và đây sẽ là cuộc bầu cử thứ 5 chỉ trong hơn hai năm.

Lapid, người đứng đầu đảng Yesh Atid, cuối tuần trước đã giành được ủng hộ quan trọng của Bennett, người đứng đầu đảng Yamina cánh hữu. Để xây dựng liên minh chống Netanyahu, Lapid phải ký thỏa thuận cá nhân với 7 đảng, bao gồm đảng Hy vọng mới theo chủ nghĩa cứng rắn của Gideon Saar, cựu đồng minh của Netanyahu, đảng Avigdor Lieberman theo chủ nghĩa dân tộc thế tục của Yissrael Beitenu.

Ngoài ra, thành phần của liên minh còn có đảng Lao động, đảng Meretz ôn hòa, đảng Xanh và Trắng của Bộ trưởng Quốc phòng Benny Gantz, người đã thách thứ Netanyahu trong ba lần bỏ phiếu trước nhưng bất thành. Gantz tuyên bố “đây là một đêm tràn đầy hy vọng” sau thông báo của Lapid.

Liên minh cũng bao gồm đảng Hồi giáo Israel Arab bảo thủ Raam, đảng mà người đứng đầu là Mansour Abbas tối qua tuyên bố ông tham gia để đảm bảo nguồn ngân sách và chính sách có lợi cho nhóm dân tộc thiểu số gốc Palestine. “Tôi vừa ký thỏa thuận với Yair Lapid để ông ấy có thể tuyên bố thành lập một chính phủ sau khi đạt được thỏa thuận trên nhiều vấn đề nhằm phục vụ lợi ích của xã hội Arab”, Abbas nói.

Lapid được giao nhiệm vụ thành lập chính phủ sau khi Netanyahu thất bại trong việc thành lập liên minh của chính mình sau cuộc bỏ phiếu hồi tháng ba, lần bỏ phiếu bất phân thắng bại thứ tư trong chưa đầy hai năm.

Thỏa thuận mà Lapid đạt được đẩy Netanyahu, 71 tuổi, người đang bị xét xử vì tội danh lừa đảo, hối lộ và lạm dụng tín nhiệm, vào tình thế nghiêm trọng hơn, dù Thủ tướng Israel luôn phủ nhận những cáo buộc này.

Nếu mất đi quyền lực, ông sẽ không thể thực hiện kêu gọi thay đổi luật cơ bản cho phép ông hưởng quyền miễn trừ. Netanyahu đã lên án liên minh chống lại mình là “trò lừa thế kỷ”, cảnh báo nó sẽ dẫn tới “một chính phủ cánh tả gây nguy hiểm cho nhà nước Israel”.