Phe Cộng hòa dốc sức bảo vệ Trump trước phiên tòa luận tội

Những thượng nghị sĩ Cộng hòa cho rằng phiên tòa luận tội Trump lãng phí thời gian và ông không phải chịu trách nhiệm vụ bạo loạn tại quốc hội.

“Nếu chịu trách nhiệm có nghĩa là bị Hạ viện luận tội và bị Thượng viện kết tội, thì câu trả lời là không”, thượng nghị sĩ Cộng hòa Roger Wicker hôm 7/2 nói, bày tỏ niềm tin của ông rằng cựu tổng thống Donald Trump nên và sẽ được tuyên trắng án.

Khi được hỏi liệu quốc hội có thể xem xét hình phạt khác, như chỉ trích, Wicker cho biết Hạ viện do đảng Dân chủ lãnh đạo từng có lựa chọn đó, nhưng họ đã bác bỏ để có lợi cho việc luận tội Trump. “Con tàu đó đã ra khơi”, ông nói.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Roger Wicker tại tòa nhà quốc hội ở thủ đô Washington tháng trước. Ảnh: AP .

Thượng viện dự kiến khởi động phiên tòa luận tội vào 9/2 để xem xét cáo buộc Trump kích động người ủng hộ ông gây bạo loạn tại tòa nhà quốc hội tháng trước. Nhiều thượng nghị sĩ, gồm lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell, khi đó lập tức lên án bạo lực và quy trách nhiệm cho Trump.

Sau cuộc bạo loạn, Wicker cũng nói rằng người Mỹ “sẽ không ủng hộ kiểu tấn công này vào nhà nước pháp quyền” và “chúng ta phải truy tố” những kẻ phá hoại nền dân chủ, song không nêu cụ thể tên ai.

Tuy nhiên, với việc Trump đã rời nhiệm kỳ tổng thống, các nghị sĩ đảng Cộng hòa tỏ ra không muốn hành động thêm, chẳng hạn cáo buộc luận tội có thể dẫn đến việc cấm ông tranh cử trong tương lai. Những chia rẽ đảng phái đó dường như đang trở nên cứng rắn trước phiên tòa luận tội Trump, một dấu hiệu cho thấy ông tiếp tục có sức ảnh hưởng trong đảng Cộng hòa.

Wicker mô tả phiên tòa luận tội Trump là “sự thực thi đảng phái truyền thông điệp vô nghĩa”. Khi được hỏi liệu hành vi của Trump có đáng bị luận tội hơn cựu tổng thống Bill Clinton, người Wicker đã bỏ phiếu luận tội, ông nói: “Tôi không thừa nhận tổng thống Trump kích động bạo loạn”.

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Rand Paul gọi phiên tòa luận tội Trump là trò hề với “cơ hội bị kết án là không có”. Ông mô tả việc Trump kêu gọi người biểu tình “chiến đấu như ở nơi địa ngục” khi quốc hội đang bỏ phiếu chứng nhận chiến thắng của Joe Biden chỉ là bài phát biểu “tượng trưng”.

“Nếu chúng ta định hình sự hóa bài phát biểu, và bằng cách nào đó luận tội tất cả những ai nói ‘Hãy chiến đấu để tiếng nói của bạn được lắng nghe’, theo tôi thực sự chúng ta nên luận tội Chuck Schumer”, Paul nói, đề cập lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Schumer vì những lời chỉ trích nhằm vào hai thẩm phán Neil Gorsuch và Brett Kavanaugh. “Ông ấy đến Tòa án Tối cao, đứng trước Tòa án Tối cao và nói ‘Này Gorsuch, này Kavanaugh, các ông đã tung ra một cơn lốc và các ông sẽ phải trả giá”.

Paul lưu ý rằng Chánh án John Roberts đã từ chối chủ trì phiên toàn luận tội vì Trump không còn là tổng thống. Thượng nghị sĩ Dân chủ Patrick Leahy sẽ chủ trì phiên tòa với tư cách là chủ tịch tạm quyền Thượng viện.

“Đó là một trò hề và vi hiến. Nhưng trên hết, điều đó rõ ràng không khôn ngoan và sẽ chia rẽ đất nước”, Paul nói. Paul tháng trước đề xuất một cuộc bỏ phiếu rằng phiên tòa vi hiến vì Trump không còn tại vị, điều mà các chuyên gia pháp lý cho là không thể tranh cãi.

Để kết tội Trump, 50 thượng nghị sĩ Dân chủ cần có thêm 17 thượng nghị sĩ Cộng hòa đồng lòng để giành 2/3 số phiếu cần thiết. Tuy nhiên, 45 thượng nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu phản đối việc tổ chức phiên tòa luận tội. Một số nghị sĩ Cộng hòa cho biết việc bỏ phiếu phản đối không đồng nghĩa họ phản đối kết tội cựu tổng thống. Thượng nghị sĩ Bill Cassidy nói ông sẽ lắng nghe cẩn thận các bằng chứng.

Tuy nhiên, ngay cả những người phê bình Trump trong đảng Cộng hòa cũng thừa nhận kết quả đã rõ ràng. “Có 45 thượng nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu để đề xuất rằng họ không nghĩ tiến hành phiên tòa là phù hợp, nên bạn có thể suy ra khả năng những người đó sẽ bỏ phiếu để kết tội”, thượng nghị sĩ Pat Toomey, người tin rằng Trump phạm “hành vi phạm tội không thể chối cãi”, cho hay.

“Tôi vẫn nghĩ rằng kết quả tốt nhất là tổng thống sẽ từ chức” trước khi mãn nhiệm, ông nói. “Rõ ràng ông ấy đã chọn không làm điều đó”.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham, một trong những người bảo vệ nhiệt thành của Trump, nói ông tin rằng hành động của Trump là sai và cựu tổng thống “sẽ chịu sự phán xét của lịch sử vì tất cả những điều này”, nhưng khẳng định Thượng viện không có nhiệm vụ phán xét.

“Vấn đề không phải phiên tòa kết thúc thế nào, mà là khi nào nó kết thúc. Các nghị sĩ Cộng hòa sẽ coi đây là hành động vi hiến, và câu hỏi duy nhất là liệu họ có gọi nhân chứng, phiên tòa kéo dài bao lâu? Tuy nhiên, không còn gì phải nghi ngờ về kết quả”, Graham nói.