Phát hiện trường điện từ mạnh quanh hố đen ở trung tâm Dải Ngân hà
Đài quan sát thiên văn Nam Âu (ESO) ngày 27/3 cho biết các nhà thiên văn đã phát hiện những trường điện từ mạnh di chuyển theo đường xoắn ốc xung quanh hố đen ở trung tâm Dải Ngân hà.
Hình ảnh đầu tiên của hố đen siêu lớn tại khu vực Sagittarius A* ở trung tâm của Dải Ngân hà được công bố ngày 12/5/2022. Ảnh: Yonhap/TTXVN
Phát hiện trên dựa vào hình ảnh mới từ Kính thiên văn Event Horizon (EHT), trong đó lần đầu tiên cho thấy dưới ánh sáng phân cực, một vòng các trường điện từ bao quanh hố đen Sagittarius A* nằm ở trung tâm Dải Ngân hà.
ESO cho biết, các trường điện từ này tương tự những trường điện từ quan sát được quanh hố đen M87* ở trung tâm của Thiên hà M87. Điều này cho thấy trường điện từ mạnh có thể là đặc điểm chung của tất cả các hố đen.
Video đang HOT
Các hố đen siêu lớn nằm ở trung tâm của các thiên hà, có khối lượng gấp hàng triệu, thậm chí hàng tỷ lần Mặt Trời. Các hố đen này được cho là xuất hiện rất sớm trong vũ trụ nhưng quá trình hình thành của chúng vẫn là một bí ẩn. Không một vật chất nào có thể thoát khỏi lực hấp dẫn của những hố đen siêu lớn, kể cả ánh sáng, do đó không thể quan sát trực tiếp các hố đen này.
Tuy nhiên, đối với các hố đen M87* quan sát được vào năm 2019 và Sagittarius A* vào năm 2022, EHT đã ghi lại được quầng sáng được tạo ra bởi dòng vật chất và khí mà các hố đen hút vào và đẩy ra. EHT là mạng lưới gồm 8 kính thiên văn vô tuyến trải dài từ Nam Cực đến Tây Ban Nha và Chile.
Ông Angelo Ricarte, thành viên của Sáng kiến hố đen Harvard và là đồng trưởng nhóm dự án cho biết: “Bằng cách chụp ảnh ánh sáng phân cực từ khí nóng rực gần hố đen, chúng tôi phỏng đoán trực tiếp cấu trúc và độ mạnh của các trường điện từ xoáy quanh hố đen”.
Bất ngờ trước các cấu trúc bí ẩn được phát hiện trong Dải Ngân hà
Một nhóm các nhà vật lý thiên văn đã phát hiện ra hàng trăm cấu trúc bí ẩn ở trung tâm Dải Ngân hà.
Cấu trúc này, bao gồm hàng trăm sợi phát sáng với các chiều hướng khác nhau, có thể có nguồn gốc từ cách đây một vài triệu năm khi Sagittarius A* - hố đen siêu nặng ở trung tâm Dải Ngân hà tương tác với các vật chất xung quanh. Các sợi này tương đối ngắn với mỗi sợi đo được khoảng 5 - 10 năm ánh sáng.
Ảnh minh họa: Đại học Northwestern
Phát hiện này được công bố gần 40 năm sau khi Farhad Yusef-Zadeh, chủ nhiệm nghiên cứu và các nhà khoa học khác phát hiện ra một cấu trúc gồm gần 1.000 sợi phát sáng một chiều khác theo phương thẳng đứng, trong đó nhiều sợi có chiều dài lên tới 150 năm ánh sáng, ở trung tâm của Dải Ngân hà. Yusef-Zadeh và các cộng sự vào năm 2022 cũng phát hiện ra hàng trăm sợi theo phương thẳng đứng kết đôi hoặc kết thành chùm với nhau tại cùng một khu vực, đồng thời nhận ra rằng các sợi này có thể liên quan đến hoạt động của hố đen Sagittarius A* thay vì các vụ nổ siêu tân tinh mà họ từng suy đoán trước đó. Nghiên cứu mới này ngày càng củng cố và tăng cường những phát hiện ban đầu của họ.
Việc phát hiện "cấu trúc mới, dường như chỉ ra hướng của hố đen" là một điều bất ngờ, Giáo sư Yusef-Zadeh thuộc Cao đẳng Nghệ thuật và Khoa học Weinberg của Đại học Northwestern cho hay.
Những phát hiện liên quan đến hố đen nằm cách Trái Đất 26.000 năm sáng "thực sự thú vị" và "cho thấy vũ trụ đẹp đến thế nào", Erika Hamden, Phó Giáo sư thiên văn học tại Đại học Arizona, người không tham gia vào nghiên cứu cho hay.
Sagittarius A* là hố đen siêu nặng gần nhất với chúng ta nhưng nó khá yên tĩnh và vì thế có phần khó nghiên cứu. Nhưng công việc này đã "mang đến bằng chứng cho thấy gần đây nó đang phát ra khá nhiều năng lượng vào không gian", nhà nghiên cứu Hamden nói.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra cấu trúc trên bằng cách phân tích các hình ảnh từ kính thiên văn MeerKAT của Đài Quan sát Thiên văn Vô tuyến Nam Phi, với 64 đĩa vệ tinh cao gần 20 mét và kết nối với nhau trong một khu vực thưa dân trải dài 8km.
Các nhà nghiên cứu cho rằng việc nghiên cứu sâu hơn về những sợi phát sáng mới được phát hiện sẽ giúp họ hiểu hơn về vòng quay của hố đen cũng như hướng của đĩa bồi tụ, Giáo sư Yusef-Zadeh nói.
Đĩa bồi tụ của một hố đen là cấu trúc mỏng, nóng và là kết quả từ vật chất của ngôi sao gần đó bị kéo vào vòng tròn quanh hố đen./.
Hình ảnh chưa từng thấy ở trung tâm Dải Ngân hà qua Kính thiên văn James Webb Kính thiên văn James Webb đã quan sát trung tâm Dải Ngân hà và tiết lộ những đặc điểm mới cũng như những bí ẩn trong khu vực hỗn hoạn này. Điều đó có thể giúp các nhà thiên văn học hiểu hơn về giai đoạn đầu của vũ trụ. Khả năng quan sát không gian trong ánh sáng hồng ngoại của Kính...