Phát hiện mới về vitamin D

Theo dõi VGT trên

“Vitamin D không chỉ là một loại vitamin thông thường, nó còn là một nội tiết tố”. Đây là quan điểm của các nhà khoa học khi nghiên cứu tác động của vitamin D trong điều trị chứng đa xơ cứng.

Theo các nhà nghiên cứu thì vitamin D có thể chống lại bệnh đa xơ cứng. Họ phát hiện ra rằng vitamin D có thể ngăn chặn sự di chuyển của các tế bào hủy diệt đến não, gây ra chứng bệnh đa xơ cứng.

Điều này có thể giải thích các báo cáo cho rằng “vitamin từ ánh nắng trời ‘ngăn ngừa hoặc giúp giảm bớt các triệu chứng bệnh.

Bệnh đa xơ cứng thường được tìm thấy ở người sống xa đường xích đạo, nơi có ít ánh nắng mặt trời kích hoạt sản xuất vitamin D trong da. Căn bệnh gây ra do hệ miễn dịch của cơ thể bị tổn hại làm ảnh hưởng đến sự truyền tải các tín hiệu lên hệ thần kinh. Nó cũng gây nên các triệu chứng khác như tê liệt, mờ mắt.

Phát hiện mới về vitamin D - Hình 1

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành thí nghiệm trên chuột đồng bằng cách tiêm vitamin D liều cao cho chuột đồng bị bệnh đa xơ cứng. Họ phát hiện triệu chứng của bệnh đã bị khống chế.

“Vitamin D không thể thay thế chức năng của các tế bào miễn dịch bị ảnh hưởng nhưng có thể ngăn chặn tác động lên não” Anne Gocke, nhà khoa học hàng đầu của Đại học Johns Hopkins ở Baltimore cho biết.

Trong cơ thể người thì các tế bào chống hệ thống miễn dịch được gọi là tế bào T, có nhiệm vụ tìm kiếm và phá hủy các chất ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương.

Thí nghiệm trên chuột cũng cho thấy các tế bào T được tìm thấy nhiều trong máu, còn trong não và dây thần kinh ở cột sống thì lại rất ít.

‘Vitamin D dường như không gây suy giảm miễn dịch toàn cầu” Tiến sĩ Gocke nói. “Với người bị bệnh đa xơ cứng thì các vitamin có thể làm chậm quá trình sản xuất chất dính, cho phép các tế bào T tấn công vào thành mao mạch. Điều này có thể giúp cho chúng lưu thông và ngăn chặn tác động đến não”.

Peter Calabresi, một giáo sư về thần kinh học tại Johns Hopkins và đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Vitamin D có thể là một liệu pháp rất an toàn, nhưng chúng tôi vẫn phải cẩn thận với nó. Nó không chỉ là một loại vitamin. Nó thực sự là một nội tiết tố”.

Video đang HOT

Theo VNE

Vén màn bí ẩn thảm kịch ăn thịt người cách đây 400 năm

Tới đây, những bằng chứng về thảm kịch ăn thịt người ở Bắc Mỹ đã được phát hiện...

Vén màn bí ẩn thảm kịch ăn thịt người cách đây 400 năm - Hình 1

Chính người Anh lại ăn thịt đồng loại giống như các bộ tộc châu Mỹ bản địa.

Ăn thịt người không phải là một khái niệm quá mới mẻ. Khi bị đẩy tới giới hạn của sự sống và cái chết, phần "con" ở mỗi chúng ta có thể trỗi dậy bất ngờ.

Trong lịch sử nhân loại, những "vết đen" như thổ dân Aztec, thổ dân châu Âu ăn thịt người, chiếc bè của chiến thuyền Méduse... sẽ khó lòng gột rửa. Mới đây, giới khảo cổ học đã tìm ra bằng chứng về một thảm kịch xảy ra ở châu Mỹ, cách đây hơn 400 năm...

Từ những tài liệu lịch sử...

Sau khi C.Colombus tìm ra châu Mỹ, những dòng người di cư từ châu Âu đầu tiên bắt đầu tới châu lục này để khai phá, tìm kiếm tài nguyên và mở rộng thị trường.

Thực dân Anh là những người đi tiên phong. Năm 1607, những con tàu của người Anh cập bến cảng Chesapeake, Virginia. Họ tiến vào đất liền, định cư tại Jamestown, sau này trở thành thủ phủ bang Virginia.

Vén màn bí ẩn thảm kịch ăn thịt người cách đây 400 năm - Hình 2

Bản đồ Virginia thời xưa - vùng đất mà thực dân Anh đặt chân lên.

Những tưởng khu vực này an toàn và trù phú, có thể trở thành "bàn đạp" giúp thực dân Anh độc chiếm châu lục mới, nhưng sự thật diễn ra hoàn toàn ngược lại. Jamestown sở hữu điều kiện vô cùng khắc nghiệt và thách thức.

Diện tích quá rộng và hoang vắng, khu vực này có địa hình hiểm trở và khó đi săn. Đầm lầy ở đây tuy nhiều nhưng toàn nước lợ, không đủ cung cấp nước uống. Muỗi trở thành cơn ác mộng với thực dân Anh khi sinh sống ở đây, khi 135 người đã chết vì căn bệnh sốt rét quái ác.

Chưa hết, câu chuyện của George Percy (thuộc lớp người đầu tiên tới châu Mỹ) về các bộ tộc ăn thịt người bản địa gây ra sự hoang mang cho thực dân Anh tới Jamestown. Họ luôn nơm nớp với nỗi sợ hãi về các bộ tộc ăn thịt người bản địa.


Vén màn bí ẩn thảm kịch ăn thịt người cách đây 400 năm - Hình 3

George Percy - một trong những người sống sót sau thảm kịch ăn thịt đồng loại.

Do sự bất đồng về văn hóa cũng như nghi kị giữa thổ dân bản địa với người Anh, những trận chiến giữa hai bên đã diễn ra. Hai tuần sau khi tới Jamestown, bộ tộc Paspahegh sống gần đó đã gây ra cái chết của 1 người Anh và khiến 11 người khác bị thương. Những thực dân Anh ở đây lâm vào tình trạng khốn cùng, khổ cực.

Vén màn bí ẩn thảm kịch ăn thịt người cách đây 400 năm - Hình 4

Thực dân Anh vấp phải sự chống trả của những người dân bản địa.

Bị cô lập trong khu vực rộng lớn nhưng hoang vắng, thiếu thốn lương thực, thực phẩm và thậm chí là cả nước uống, rồi điều gì đến cũng đã phải đến. Chính người Anh, chứ không phải thổ dân bản địa đã ăn thịt đồng loại mình. Thảm kịch đã xảy ra vào mùa Đông năm 1609 khi chỉ sau 3 tháng, từ tổng số 300 người Anh sống ở thị trấn James Fort, Jamestown; đến mùa Xuân năm 1610, quân số chỉ vỏn vẹn còn lại 60 người. Câu hỏi được đặt ra là 3/4 tổng số người, họ đã đi đâu?

Vén màn bí ẩn thảm kịch ăn thịt người cách đây 400 năm - Hình 5

Câu trả lời là họ đã bị ăn thịt. Chính George Percy - người sống sót sau thời điểm kinh hoàng ấy đã viết lại sự việc trong tác phẩm của mình. Tuy nhiên, ông gọi đó là " xã hội cần cấp cứu" và cho rằng, hành động thú tính trong thời điểm đó là không tránh khỏi và không có tội.

Mùa hè năm 1610, khi các tàu của người Anh quay lại, mang theo lương thực, nước uống tới, sự việc mới đi tới hồi kết, sự việc ăn thịt người không còn xảy ra nữa. Sau này, câu chuyện trên cũng không còn được nhắc tới nhiều trong các tư liệu khác.

... tới bằng cớ khoa học ...

Liệu chúng ta có thể chấp nhận lập luận và tin vào câu chuyện của ông George Percy? Sau nhiều nỗ lực tìm kiếm, giới khảo cổ cuối cùng đã vén được bức màn đằng sau sự kiện ở James Fort năm đó. Họ tìm thấy xương của một cô gái 14 tuổi, một nạn nhân của "mùa Đông 1609".

Vén màn bí ẩn thảm kịch ăn thịt người cách đây 400 năm - Hình 6

Những vết rìu mài vào hàm dưới hộp sọ cho thấy người Anh đã dùng nó để ăn thịt đồng loại.

Nhà pháp y Doug Owsley sau khi nghiên cứu đã tuyên bố rằng: "Những mảnh xương cho thấy sự thiếu kinh nghiệm trong việc giết mổ động vật. Các vết cắt cho ta biết mục đích rõ ràng của việc cắt, chặt xương là để lấy thịt phục vụ nhu cầu ăn uống".

Vén màn bí ẩn thảm kịch ăn thịt người cách đây 400 năm - Hình 7

Hộp sọ còn sót lại của cô gái trẻ 14 tuổi.

Vậy là thảm kịch "mùa Đông 1609" là có thật. Theo thống kê của các nhà khoa học, thậm chí phải tới 80% những người Anh đầu tiên ở đây đã chết vì nạn ăn thịt người bởi người hàng xóm, đồng hương.

Vén màn bí ẩn thảm kịch ăn thịt người cách đây 400 năm - Hình 8

Hình ảnh khuôn mặt cô gái nạn nhân được khôi phục bằng công nghệ.

Sự kiện mới hé lộ này thêm một lần nữa khắc sâu vào câu hỏi: trình độ văn minh của con người đang ở đâu? Có khi nào chúng ta thực sự thoát được phần con hung hãn, thú tính trong bản thân mình?

Theo xahoi

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Virus mới ở Trung Quốc có thể lây sang người giống Covid-19, nguy hiểm thế nào?Virus mới ở Trung Quốc có thể lây sang người giống Covid-19, nguy hiểm thế nào?
09:55:01 22/02/2025
Chó dại thả rông chạy vào chợ cắn 3 người ở Bình ThuậnChó dại thả rông chạy vào chợ cắn 3 người ở Bình Thuận
20:06:11 22/02/2025
PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu: 'Lọc máu mà ngừa được đột quỵ thì tôi thất nghiệp'PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu: 'Lọc máu mà ngừa được đột quỵ thì tôi thất nghiệp'
09:57:34 22/02/2025
Những người nên uống nước chè xanh thường xuyênNhững người nên uống nước chè xanh thường xuyên
06:02:43 24/02/2025
Rau dại khiến rắn cũng phải né, có người hái bán mà kiếm bộnRau dại khiến rắn cũng phải né, có người hái bán mà kiếm bộn
19:46:09 22/02/2025
Loại vi khuẩn gây ung thư dễ dàng lây trong cả gia đìnhLoại vi khuẩn gây ung thư dễ dàng lây trong cả gia đình
10:41:55 22/02/2025
Cảnh báo biến chứng của cúm mùa: Ai dễ mắc bệnh?Cảnh báo biến chứng của cúm mùa: Ai dễ mắc bệnh?
10:02:58 22/02/2025
3 dấu hiệu ở mắt cảnh báo ung thư gan3 dấu hiệu ở mắt cảnh báo ung thư gan
09:37:08 22/02/2025

Tin đang nóng

Khệ nệ bụng bầu bay hàng ngàn cây số, "tiểu tam đáng ghét nhất Kbiz" bị người tình U70 đối xử phũ phàng?Khệ nệ bụng bầu bay hàng ngàn cây số, "tiểu tam đáng ghét nhất Kbiz" bị người tình U70 đối xử phũ phàng?
06:16:21 24/02/2025
Đoạn camera đau lòng đang được chia sẻ trên MXH: Người phụ nữ bị chồng đánh dã man, các con ôm mẹ gào khócĐoạn camera đau lòng đang được chia sẻ trên MXH: Người phụ nữ bị chồng đánh dã man, các con ôm mẹ gào khóc
08:17:15 24/02/2025
Phim Hàn hay tới độ rating tăng 117% chỉ sau 1 tập, nam chính đẹp hoàn hảo tuyệt đối từ gương mặt đến bodyPhim Hàn hay tới độ rating tăng 117% chỉ sau 1 tập, nam chính đẹp hoàn hảo tuyệt đối từ gương mặt đến body
06:53:42 24/02/2025
Ngày đầu tiên sau đám cưới con trai, mẹ tôi gọi thông gia sang nhận lại con dâu vì dám đưa ra yêu cầu ngang ngượcNgày đầu tiên sau đám cưới con trai, mẹ tôi gọi thông gia sang nhận lại con dâu vì dám đưa ra yêu cầu ngang ngược
05:47:34 24/02/2025
Mỹ nhân 10X hot nhất hiện tại bị đuổi khỏi showbiz sau khi đoạn clip kinh hoàng dài gần 2 phút bại lộMỹ nhân 10X hot nhất hiện tại bị đuổi khỏi showbiz sau khi đoạn clip kinh hoàng dài gần 2 phút bại lộ
06:21:23 24/02/2025
Công chúa đẹp nhất Trung Quốc hiện tại: Nhan sắc lộng lẫy đến phát sáng, đẳng cấp hàng đầu không ai dám chêCông chúa đẹp nhất Trung Quốc hiện tại: Nhan sắc lộng lẫy đến phát sáng, đẳng cấp hàng đầu không ai dám chê
06:48:29 24/02/2025
Bố bỏ rơi vợ con từ khi còn nhỏ, nay muốn sang tên cho tôi 2 căn nhà lớn cùng nhiều tài sản với điều kiện phải quay về nhận tổ quy tôngBố bỏ rơi vợ con từ khi còn nhỏ, nay muốn sang tên cho tôi 2 căn nhà lớn cùng nhiều tài sản với điều kiện phải quay về nhận tổ quy tông
05:54:39 24/02/2025
Chị dâu đem giỏ bánh qua tặng các cháu, khui ra, tôi tá hỏa khi thấy túi đỏ bên trong cùng lời nhắn đầy khó hiểuChị dâu đem giỏ bánh qua tặng các cháu, khui ra, tôi tá hỏa khi thấy túi đỏ bên trong cùng lời nhắn đầy khó hiểu
06:01:48 24/02/2025

Tin mới nhất

Hướng dẫn xử trí đúng khi bị bong gân

Hướng dẫn xử trí đúng khi bị bong gân

05:59:00 24/02/2025
Bong gân là một dạng tổn thương dây chằng, xảy ra khi dây chằng bị kéo giãn quá mức hoặc rách do chấn thương. Tình trạng này thường gặp ở các khớp cổ chân, đầu gối, cổ tay, gây đau, sưng, bầm tím và hạn chế cử động.
Lợi ích của trái thơm

Lợi ích của trái thơm

05:56:21 24/02/2025
Giá trị dinh dưỡng hàng ngày (Daily Value viết tắt DV) là tỷ lệ phần trăm chất dinh dưỡng nhất định của 1 loại thực phẩm, được xác định dựa trên chế độ ăn 2.000 calo.
5 lợi ích của việc đi bộ sau bữa ăn trong 5 phút

5 lợi ích của việc đi bộ sau bữa ăn trong 5 phút

05:50:39 24/02/2025
Đi bộ có thể đặc biệt có lợi sau bữa tối khi mọi người có xu hướng ít hoạt động hơn. Bắt đầu bằng những lần đi bộ ngắn từ 2 - 5 phút sau bữa ăn, sẽ mang lại nhiều lợi ích, trong đó tính nhất quán quan trọng hơn thời lượng.
Ăn quả hạch mỗi ngày giảm đột quỵ?

Ăn quả hạch mỗi ngày giảm đột quỵ?

05:50:09 24/02/2025
Dầu ôliu thông thường có nồng độ 3-MCPD cao gấp 25 lần dầu ôliu siêu nguyên chất. Trên thực tế, đó là cách giúp bạn phân biệt các cấp độ chế biến khác nhau của dầu ôliu.
Nhiều lợi ích sức khỏe nếu thường xuyên ăn sữa chua vào buổi tối

Nhiều lợi ích sức khỏe nếu thường xuyên ăn sữa chua vào buổi tối

05:49:15 24/02/2025
Ăn sữa chua buổi tối giúp vi khuẩn có lợi dễ dàng xâm nhập vào ruột và phát huy tác dụng, đồng thời cải thiện môi trường ruột, ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại, giúp ổn định lượng đường trong máu, tạo điều kiện cho việc giảm cân...
Ung thư thực quản và những triệu chứng dễ bị bỏ qua

Ung thư thực quản và những triệu chứng dễ bị bỏ qua

05:48:47 24/02/2025
Ngoài ra, ESD (cắt bỏ niêm mạc dạ dày nội soi) là một phương pháp điều trị ung thư sớm mà không cần phẫu thuật, giúp bệnh nhân điều trị triệt để mà không cần hóa trị.
Loại quả giúp mắt sáng khỏe, ở Việt Nam có đầy, nhiều người không biết mà mua

Loại quả giúp mắt sáng khỏe, ở Việt Nam có đầy, nhiều người không biết mà mua

20:08:25 23/02/2025
Những nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng flavonoid trong dâu tằm giúp bảo vệ mắt khỏi sự tấn công của ánh sáng xanh, một yếu tố gây hại cho mắt trong thời đại công nghệ hiện nay.
Cách giảm mỡ máu tự nhiên

Cách giảm mỡ máu tự nhiên

20:04:32 23/02/2025
Tập thể dục buổi sáng là cách tuyệt vời để khởi động quá trình trao đổi chất và cải thiện sức khỏe tim mạch. Hoạt động thể chất có thể làm tăng HDL của bạn. Đây là cholesterol tốt . Hãy đặt mục tiêu hoạt động thể chất 30 phút vào hầu hế...
Thực phẩm hồi phục sức khỏe

Thực phẩm hồi phục sức khỏe

08:35:03 23/02/2025
Người bệnh cúm cũng cần tránh ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ. Bởi, những thực phẩm này có thể làm chậm quá trình tiêu hóa. Đối với sữa, lactose - một hợp chất trong đồ uống này, có thể khó tiêu.
Chế độ ăn cho người mắc Hội chứng QT kéo dài

Chế độ ăn cho người mắc Hội chứng QT kéo dài

08:30:40 23/02/2025
Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và loại Hội chứng QT kéo dài, bác sĩ sẽ tư vấn chế độ ăn uống phù hợp. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung vitamin và khoáng chất để đảm bảo cân bằng điện giải.
Ăn nhiều chất xơ giúp giảm cân được không?

Ăn nhiều chất xơ giúp giảm cân được không?

08:18:34 23/02/2025
Chất xơ không chỉ giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa, cung cấp vi khuẩn có lợi cho đường ruột, một số chất xơ còn được đưa vào chế độ ăn giảm cân
10 siêu thực phẩm giàu dinh dưỡng, chống lão hóa tốt nhất

10 siêu thực phẩm giàu dinh dưỡng, chống lão hóa tốt nhất

08:12:51 23/02/2025
Quả óc chó là nguồn axit béo omega-3 tuyệt vời, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và não bộ. Chúng cũng chứa chất chống oxy hóa, hợp chất chống viêm có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính, hỗ trợ chức năng nhận thức tổng thể.

Có thể bạn quan tâm

Triển vọng Qatar và Iran xây đường hầm dưới biển dài nhất thế giới

Triển vọng Qatar và Iran xây đường hầm dưới biển dài nhất thế giới

Thế giới

09:07:11 24/02/2025
Ngày 19/2 vừa qua, trong cuộc gặp với Lãnh tụ tối cao Iran, Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamene, Quốc vương Sheikh Tamim Bin Hamad Al-Thani tuyên bố rằng ủy ban về dự án sẽ sớm được thành lập.
Dùng app tình yêu đánh giá phim, chiếm đoạt hơn 5 tỷ đồng qua mạng

Dùng app tình yêu đánh giá phim, chiếm đoạt hơn 5 tỷ đồng qua mạng

Pháp luật

09:07:10 24/02/2025
Chỉ tính từ tháng 7/2024 đến ngày bị bắt, tổng số tiền lừa đảo chiếm đoạt qua sao kê tài khoản ngân hàng của các đối tượng hơn 5 tỷ đồng
Lào Cai đón hơn 2 triệu lượt khách du lịch

Lào Cai đón hơn 2 triệu lượt khách du lịch

Du lịch

09:06:44 24/02/2025
Theo thống kê của Sở Du lịch Lào Cai, trong 2 tháng đầu năm 2025, các điểm du lịch toàn tỉnh đã đón hơn 2 triệu lượt du khách, tăng 93% so cùng kỳ năm 2024.
Sao Việt 24/2: Hoài Lâm khoe bạn gái mới, Hồ Quỳnh Hương đọ sắc cùng chị gái

Sao Việt 24/2: Hoài Lâm khoe bạn gái mới, Hồ Quỳnh Hương đọ sắc cùng chị gái

Sao việt

09:00:13 24/02/2025
Hoài Lâm gây chú ý khi công khai ảnh thân mật bên bạn gái mới, nhan sắc hai chị em Hồ Quỳnh Hương - Hồ Quỳnh Tâm nhận được nhiều khen ngợi của khán giả.
Sao Hoa ngữ 24/2: Uông Phong tiết lộ lý do ly hôn Chương Tử Di

Sao Hoa ngữ 24/2: Uông Phong tiết lộ lý do ly hôn Chương Tử Di

Sao châu á

08:50:52 24/02/2025
Uông Phong lần đầu tiết lộ sự thật về cuộc hôn nhân với Chương Tử Di; Triệu Kim Mạch bị yêu cầu rời làng giải trí khi diễn viên đóng thế cô suýt bị ô tô cán qua đầu.
Sự hết thời của 1 sao hạng A: 1500 ngày không ai mời đóng phim, tham tiền đến mức bị yêu cầu giải nghệ

Sự hết thời của 1 sao hạng A: 1500 ngày không ai mời đóng phim, tham tiền đến mức bị yêu cầu giải nghệ

Hậu trường phim

08:45:52 24/02/2025
Hiện tại, khán giả chỉ có thể gặp nam nghệ sĩ trên các chương trình giải trí, nhưng vì vậy, nhiều người hâm mộ tiếc nuối tài năng diễn xuất của anh.
Ngoại hình không ai nhận ra của "em gái quốc dân" IU

Ngoại hình không ai nhận ra của "em gái quốc dân" IU

Phim châu á

08:40:18 24/02/2025
Mới đây, nhà sản xuất bộ phim When Life Gives You Tangerines (tạm dịch: Khi cuộc đời cho bạn quả quýt) đã hé lộ loạt tạo hình của hai diễn viên chính IU và Park Bo Gum.
Nhân loại vừa 'đào trúng' kho báu gồm 300 hố đen hiếm nhất vũ trụ?

Nhân loại vừa 'đào trúng' kho báu gồm 300 hố đen hiếm nhất vũ trụ?

Lạ vui

07:40:28 24/02/2025
Các nhà thiên văn học đã sử dụng Thiết bị Quang phổ Năng lượng Tối (DESI) để phát hiện một kho báu gồm những hố đen hiếm nhất vũ trụ.
Phim Việt mới chiếu đã bị tố đạo nhái một loạt bom tấn, Son Ye Jin cũng bất ngờ thành "nạn nhân"

Phim Việt mới chiếu đã bị tố đạo nhái một loạt bom tấn, Son Ye Jin cũng bất ngờ thành "nạn nhân"

Phim việt

07:02:40 24/02/2025
Việc có cốt truyện tương tự những tác phẩm nổi tiếng của ngành phim châu Á khiến Yêu Lần Nữa đang nhận về nhiều phản ứng gay gắt.
Xuất hiện game iOS mới có giá cực "chát", nhưng game thủ không phải "muốn mua là được"

Xuất hiện game iOS mới có giá cực "chát", nhưng game thủ không phải "muốn mua là được"

Mọt game

06:52:14 24/02/2025
Nếu là fan hâm mộ của những tác phẩm kinh điển như Chrono Trigger hay Final Fantasy VI, game thủ chắc chắn không thể bỏ qua Starlight Legacy ở thời điểm hiện tại.
10 cách giúp thu nhỏ lỗ chân lông

10 cách giúp thu nhỏ lỗ chân lông

Làm đẹp

06:02:16 24/02/2025
Mặc dù retinoid an toàn khi sử dụng, nhưng có thể gây khô hoặc đỏ da ở một số người. Lưu ý, phụ nữ mang thai, bị dị ứng da, trứng cá đỏ nên tránh dùng retinoid.