Phát hiện mới về vật chủ lây truyền virus cúm H5N1 sang người
Nhật báo Mainichi Shimbun của Nhật Bản đưa tin, theo phân tích của một nhóm các nhà nghiên cứu nước này, gia súc nhiễm virus cúm gia cầm độc lực cao H5N1 có thể dễ dàng lây truyền sang người hơn so với vật chủ mang mầm bệnh là gia cầm.
Bò sữa được nuôi tại trang trại ở Porterville, California, Mỹ. Ảnh minh họa: AFP/TTXVN
Nhóm nghiên cứu do nhà virus học Yoshihiro Kawaoka, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tiên tiến, Nhiễm khuẩn và Phòng ngừa đại dịch Tokyo dẫn đầu, đã công bố phát hiện của trên trong ấn bản trực tuyến của tạp chí Nature vào tuần này.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các thụ thể trong tế bào hô hấp của con người để thí nghiệm phản ứng với virus H5N1 từ 2 vật chủ mang mầm bệnh này là bò và gia cầm. Qua đó, họ nhận thấy virus trên bò bám dính mạnh hơn so với virus có nguồn gốc từ gia cầm, khiến chủng cúm này dễ lây lan hơn.
Video đang HOT
Các nhà nghiên cứu cũng xác nhận rằng virus có nguồn gốc từ bò có khả năng gây bệnh cao đối với chuột và chồn sương. Khi chồn sương và chuột nhiễm virus H5N1 có nguồn gốc từ bò, virus này sẽ nhân lên khắp cơ thể, bao gồm cả não và cơ, đồng thời có độc lực cao.
Nhà virus học Kawaoka cho biết thêm có ý kiến cho rằng, bản chất của virus có thể đã biến đổi. Không loại trừ khả năng virus này có thể lây truyền từ người sang người trong tương lai.
H5N1 là một loại virus cúm A có khả năng gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở gia cầm. Dịch bệnh bùng phát trên toàn cầu bắt đầu từ những năm 2000, khiến gà c.hết hàng loạt ở nhiều khu vực. Theo nhật báo Mainichi Shimbun, một loạt trường hợp mắc bệnh ở nhiều loài động vật có vú đã được phát hiện kể từ năm 2020. Đáng chú ý, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tiếp nhận báo cáo 28 trường hợp nhiễm cúm A/H5N1 trên người, song chưa ghi nhận ca bệnh nào lây truyền từ người sang người.
Khi nhiễm cúm A/H5N1, các triệu chứng thường gặp nhất bao gồm sốt cao trên 38 độ, ho, đau rát họng, đau cơ, đau ngực… Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể diễn tiến nhanh, gây các biến chứng hô hấp nguy hiểm (như Hội chứng rối loạn hô hấp cấp tính – khó thở, thở gấp, viêm phổi) hoặc gây ra những tác động thần kinh như co giật, xuất hiện các trạng thái tâm thần bất thường…
Mỹ nhận định về thời gian xuất hiện và lây lan của virus H5N1 ở gia súc
Nhiều khả năng virus cúm gia cầm đã lây lan ở bò sữa 4 tháng trước khi giới chức Mỹ phát hiện và xác nhận loại virus này là chủng H5N1 độc lực cao.
Đây là thông tin được nêu trong bản phân tích mới nhất về dữ liệu di truyền do Trung tâm dịch bệnh động vật thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) thực hiện và công bố gần đây.
Bò sữa được nuôi tại trang trại ở California, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những gia súc mắc bệnh không có mối liên hệ rõ ràng, chứng tỏ vẫn còn những đàn bò nhiễm virus chưa được phát hiện. Điều này càng củng cố bằng chứng cho thấy virus H5N1 đã xuất hiện trong ngành sản xuất sữa tại Mỹ nhiều tháng trước khi nhà chức trách và các nhà khoa học để ý đến sự bùng phát của virus này.
Nghiên cứu của USDA tiếp nối một phân tích tương tự do một nhóm quốc tế gồm khoảng 20 chuyên gia về tiến hóa và nhà sinh học phân tử tiến hành trước đó. Nhóm nghiên cứu độc lập này đã nhanh chóng phân tích trình tự bộ gene thô do Chính phủ Mỹ tải lên cơ sở dữ liệu của Thư viện Y khoa Quốc gia. Mặc dù không có đủ thông tin cơ bản về các mẫu phẩm đó, song nhóm quốc tế đã đưa ra kết luận gần giống với kết luận của USDA rằng: virus H5N1 đã lây truyền từ chim hoang dã sang bò trong khoảng thời gian từ giữa tháng 11/2023 đến giữa tháng 1/2024. Điều này có nghĩa là virus này đã lây lan trong nhiều tháng trước khi bị phát hiện.
Theo nghiên cứu, các bác sĩ thú y đã nhận thấy dấu hiệu kém ăn ở một số con bò cùng với sự thay đổi về sản lượng và chất lượng sữa vào cuối tháng 1. Vào ngày 25/3 vừa qua, USDA chính thức xác nhận sự xuất hiện của virus H5N1 ở bò sữa tại bang Texas. Kể từ đó, giới chức Mỹ đã ghi nhận ít nhất 30 đàn bò tại 9 bang nước này bị nhiễm virus và ít nhất 1 công nhân chăn nuôi vốn từng tiếp xúc với bò mắc bệnh, có kết quả xét nghiệm dương tính với virus H5N1. Các mẫu phẩm thu thập được từ ngày 7/3 đến ngày 8/4 cho thấy sự giống nhau về virus H5N1 ở 26 đàn gia súc tại 8 bang và 6 đàn gia cầm ở 3 bang. Điều này cho thấy virus H5N1 đã lây truyền trong một đợt lây lan duy nhất giữa chim hoang dã và bò.
Bên cạnh đó, nghiên cứu mới còn tìm thấy bằng chứng cho thấy đàn gia súc mắc bệnh đã lây truyền virus H5N1 cho đàn gia cầm thông qua "nhiều đường lây truyền". Theo các nhà nghiên cứu, loại virus liên quan đến đợt bùng phát hiện nay đã lây nhiễm sang một loài động vật hoang dã, đó là gấu mèo, và những con mèo sống gần những con bò nhiễm virus trong trang trại bò sữa. Đáng chú ý, trình tự gene virus ở công nhân chăn nuôi bị bệnh có những điểm khác biệt với bộ gene virus ở bò mắc bệnh.
Các nhà khoa học của USDA kết luận rằng sự khác biệt có thể là do họ đã thiếu mẫu phẩm từ động vật mà người này đã tiếp xúc với hoặc có thể là do sự tiến hóa của virus từ vật chủ này sang vật chủ khác.
Kể từ năm 2022, virus H5N1 đã gây thiệt hại nặng nề đối với chim hoang dã và gia cầm tại Mỹ, đồng thời khiến ngày càng nhiều động vật có vú mắc bệnh. Tiến sĩ Michael Worobey, Trưởng Khoa Sinh thái và Sinh học Tiến hóa tại Đại học Arizona, nhận định nghiên cứu mới cho thấy mức độ lây nhiễm sâu rộng của virus H5N1 ở bò sữa tại Mỹ và rất có thể giới chức trách Mỹ mất nhiều thời gian để đối phó với vấn đề này. Ông cho rằng mặc dù không có gì chắc chắn rằng loại virus này sẽ biến đổi để có thể gây ra một đại dịch cho con người, song việc để một loại virus tồn tại trong các loài vật nuôi sẽ gây nguy hiểm cho con người.
Canada siết chặt quy định nhập khẩu bò sữa tại Mỹ do dịch cúm H5N1 Cơ quan Kiểm tra thực phẩm Canada (CFIA) từ ngày 29/4 đã siết chặt các quy định nhập khẩu đối với bò sữa từ Mỹ do lo ngại về virus cúm gia cầm H5N1. Bò sữa được nuôi tại trang trại ở Porterville, California, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN CFIA ngày 3/5 đưa ra thông báo cụ thể cho biết các nhà nhập khẩu bò...
