Phát hiện lớn khi tìm mộ vua Quang Trung

Các di chi mô hỏa tang, mộ đất, cum đât vang, nên mong băng đa tai go Dương Xuân (tỉnh Thừa Thiên – Huế) đa đươc phat hiên trong lân đâu thăm do khao cô

Ngay 9-1, Viên Khao cô hoc thuôc Viên Han lâm Khoa hoc Xa hôi Viêt Nam va Sơ Văn hoa – Thê thao tinh Thưa Thiên – Huê đa bao cao sơ bô kêt qua thăm do khao cô hoc đia điêm go Dương Xuân (phương Trương An, TP Huê) đươc tiên hanh vao thang 10-2016. Đây la lân thăm do khao cô hoc đâu tiên nhăm tim dâu tich triêu đai Tây Sơn (1778-1802), lăng mô vua Quang Trung dưa trên nhưng nghiên cưu cua ông Nguyên Đăc Xuân trong suôt 36 năm.

Ba điêm đáng chú ý

PGS-TS Bui Văn Liêm – Pho Viên trương Viên Khao cô hoc Viêt Nam, chu tri đoan thăm do – cho biêt đoan đa mơ 5 hô tham sat khao cô va thu đươc nhiêu hiên vât cung như ghi nhân nhiêu dâu tich cho thây co sư sinh hoat cua cư dân thê ky thư XVII.

Trong đo, tai hô thăm do sô 1 (ơ chua Van Phươc) có diên tich 4 m2, thu đươc 9 manh gôm sư ngay lơp bê măt va 13 manh lơp thư nhât. Ơ đô sâu dươi 0,2 m, đoan đa thu đươc môt bat sư trăng men lam ve rông, đê co 4 chư Han “Khang Hy niên chê” niên đai tư 1661-1722 va môt manh trôn bat hiên đai in hinh ga trông cung 4 chư “Thiên nhiên tư khi”.

Tại hô thăm do sô 5, đoàn nghiên cứu phát hiện được 243 hiên vât sanh, gôm va ngoi lơp

Tai hô thư 2 (trươc công chinh vao chua Van Phươc, ơ vach phia Đông), ở đô sâu 1,15 m xuât hiên môt đia sư năm dươi môt viên gach. Mơ rông hô thêm 0,5 m xuât hiên thêm nhiêu hiên vât sanh, gôm, gach, ngoi liêt va ca thuy tinh. Tông công tai hô nay thu đươc 419 hiên vât gôm sư, gach ngoi. Ngoai ra, tai hô tham sat nay con ghi nhân dâu hiêu co thê co cac ngôi mô hoa tang.

Ở hô sô 3 phat hiên mang cat vang, day 5-7 cm, tơi xôp va thu đươc 1 đông tiên co chư “Thanh Thai thông bao – Thâp Văn”.

Đăc biêt, tai hô thăm do sô 5 (ơ sân nha 1 người dân), khi đao sâu xuông 19-30 cm thi băt đâu xuât hiên nhưng viên đa xêp. Xuông đô sâu 61 cm, bôc lô ro nhiêu lơp đa xêp trưc tiêp lên nhau nhưng không thây co dâu hiêu vôi vưa hay bât ky chât kêt dinh nao. Cac viên đa nay co hinh dang tư nhiên, không đươc gia công tao hinh vuông nên kich thươc không đông đêu. Nên đa xêp này chiêm gân hêt diên tich hô thăm do, rông gân 6 m2. Đao sâu xuông 0,7 m và mơ rông hô đao, đoan thu đươc 243 hiên vât la sanh, gôm va ngoi lơp,

Theo nhân đinh sơ bô, mong đa xêp ơ hô tham sat nay co thê con keo dai vê phia Nam. Tư quy mô bươc đâu nhân đinh răng lơp đa tai hô nay co thê liên quan đên kiên truc lơn, nhiều khả năng la mong tương, mong thanh nhưng ơ phân trên đa bi cac hoat đông cua ngươi dân hiên đai xâm lân.

PGS-TS Bui Văn Liêm nhân xet viêc tham sat co thê phat hiên 3 cum di tich liên quan đên mô hoa tang va ngôi mô đât co quan tai la chum sanh bi vơ; phat hiên đươc cum cat vang va lơp đa co thê liên quan đên kiên truc lơn.

“Vê niên đai, dưa vao tông thê di tich va tư liêu, bươc đâu đoan đinh di tich go Dương Xuân tâp trung tư thê ky XVII đên thê ky XIX, keo dai đên đâu thê ky XX. Tuy nhiên, vân phai chơ phân tích thêm” – PGS-TS Bui Văn Liêm khăng đinh.

Đề nghị mơ rông khao sat

Tai buôi bao cao, nhiêu nha khoa hoc cho răng cân mơ rông nghiên cưu tai go Dương Xuân nhưng cung nên tiên hanh thăm do khao cô hoc ơ vi tri khac như khu vưc Bau Va, phương Phương Đuc, TP Huê. Ở các khu vực trên, trước đó, một số nhà nghiên cứu đa đưa ra luân chưng chưng minh co liên quan đên cung điên Đan Dương cua triêu Tây Sơn.

Theo PGS-TS Đô Bang, Pho Chu tich Hôi Khoa hoc Lich sư Viêt Nam, kêt qua cac hô tham sat đêu ghi nhân co sinh hoat cua cư dân tư thê ky XVII đên thê ky XIX la điêu rât đang mưng.

Theo ông Bang, bươc nghiên cưu tiêp theo phai xem đia điêm go Dương Xuân như môt “trung tâm thương mai” bơi đã phát hiện nhiều di vât, đông thơi phai tâp trung khao cô ơ hô sô 5.

Con PGS-TS Nguyên Văn Đăng – Khoa Lich sử Trường ĐH Khoa học Huê – cho răng bao cao con mu mơ, chưa đi sâu vao nghiên cưu niên đai nên đoan thăm do khao cô hoc cân đưa ra dư bao, gia thuyêt dưa trên cac di tich, di chi thu nhân đươc đê co hương nghiên cưu tiêp theo.

Kêt luân tai buôi bao cao, GS Phan Huy Lê, Chu tich Hôi Khoa hoc Lich sư Viêt Nam, cho rằng phat hiên lơn nhât trong suôt 36 năm nghiên cưu cua ông Nguyên Đăc Xuân la tim ra chua Thiên Lâm. Đây la ngôi chua đươc cac chua Nguyên cung như triêu đai Tây Sơn sư dung. Vi vây, cung điên Đan Dương phai năm ơ go Dương Xuân.

Theo GS Phan Huy Lê, kêt qua tham sat chưa thê noi lên đươc điêu gi bơi đây mơi chi la thăm do trên diên tich nho hep. Kêt qua nghiên cưu bươc đâu đa cho thây khung niên đai trung khơp vơi đôi tương nghiên cưu la thơi điêm tôn tai cua triêu Tây Sơn; cum cat mau vang ma kinh nghiêm khao cô cho thây đo co thê co sư tôn tai cua nên kiên truc.

GS Phan Huy Lê đề nghị cân đao sâu xuông lơp sinh thô đê xem mong đa xêp ơ hô sô 5 dai tơi đâu, thưc chât la cai gi. Cung điên Đan Dương ma sau nay la lăng mô Quang Trung không năm ơ chua Thiên Lâm ma phai năm bên ngoai, nơi co ngon đôi. Tai go Dương Xuân thi vi tri chua Van Phươc la cao nhât, thoai dân vê phia Nam. Theo ông, bươc khao cô tiêp theo cân đao 2 ranh, điêm băt đâu tư chua Van Phươc va keo dai vê phia Nam xuông suôi Tiên đê tim cac di chi liên quan đên cung điên Đan Dương.

Cần quy hoach chi tiêt go Dương Xuân PGS-TS Bui Văn Liêm khẳng định cac nhân đinh ban đâu cua đoan đêu rât khach quan, trung thưc, chinh xac va dưa trên khoa hoc. Ông Liêm khuyên nghi sư dung phương phap nghiên cưu theo công nghê viên tham, dung cac loai tia laser đê khao sat tư trên cao xuông, thu thâp cac điêm phan xa 3 chiêu đồng thời nên xây dưng đê an quy hoach chi tiêt go Dương Xuân đê bao vê.

Theo Quang Nhật (Người lao động)