Phát hiện gần 200 di vật có niên đại 8.000 – 10.000 năm ở một tỉnh tại Bắc Bộ
Các nhà khảo cổ vừa phát hiện gần 200 di vật khảo cổ, chủ yếu là đồ đá, xương và đồ gốm có niên đại cách ngày nay khoảng 8.000 – 10.000 năm ở tỉnh Bắc Kạn.
Thông tin từ tỉnh Bắc Kạn cho biết, đoàn Khảo cổ Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam và Bảo tàng tỉnh Bắc Kạn vừa tiến hành khai quật hang Nặm Lù (xã Hoàng Trĩ) và hang Thẳm Pán và hang Thẳm Un 2, xã Quảng Khê thuộc huyện Ba Bể phát hiện gần 200 di vật khảo cổ, chủ yếu là đồ đá, xương và đồ gốm có niên đại cách ngày nay khoảng 8.000 – 10.000 năm.
Đây được xác định là dấu tích của người t.iền sử. Di vật khảo cổ được tìm thấy xen lẫn vỏ nhuyễn thể và xương răng động vật. Đồ gốm tìm thấy ở lớp trên mặt. Trong hố đào, các nhà khảo cổ còn phát hiện được dấu tích của hai bếp cổ, chưa phát hiện được dấu tích mộ táng.
Đoàn Khảo cổ đang khảo sát hang Thẳm Pán ở xã Quảng Khê, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn – (ảnh TT).
Ngoài ra, đoàn Khảo cổ cũng phát hiện được mảnh đá dẹt, hình bầu dục được khoan thủng ở đầu nhỏ của mảnh đá. Lỗ khoan tròn có đường kính 0,4 cm, đây có thể là đồ trang sức được xỏ dây đeo trên cổ. Loại di vật này còn khá hiếm gặp trong các di tích t.iền sử Việt Nam.
Bên cạnh đó, đoàn Khảo cổ còn phát hiện được nhiều hòn ghè, đá cuội nguyên liệu, đá có vết ghè và mảnh đá dẹt hình bầu dục,… loại hình công cụ thu được trong hố đào mang đặc trưng công cụ văn hóa sơ kỳ Đá mới. Cụ thể như, công cụ hình đĩa, công cụ hình bầu dục, rìu ngắn, công cụ chặt hai rìa lưỡi, nạo, dao cắt làm từ mảnh tước lớn, hòn ghè, bàn mài, chày nghiền, bàn nghiền.
Video đang HOT
Đoàn khảo cổ cũng phát hiện được mảnh đá dẹt, hình bầu dục được khoan thủng ở đầu nhỏ của mảnh đá. Lỗ khoan tròn có đường kính 0,4 cm, đây có thể là đồ trang sức được xỏ dây đeo trên cổ – (ảnh TT).
Các nhà khảo cổ đã thu lượm được nhiều mảnh xương răng động vật. Qua phân tích, di tích xương động vật, bước đầu đoàn xác định có các lợn rừng, khỉ, nhím, gà rừng, dúi, nai… di tích nhuyễn thể chủ yếu là vỏ ốc suối, ốc núi, trai, hến cùng một vài di tích thực vật như hạt trám, hạt me,…
Việc tìm thấy nhiều xương răng động vật và vỏ nhuyễn thể cùng những dấu tích thực vật còn lại cho thấy, săn bắt, hái lượm chiếm vị trí đặc biệt quan trọng trong phương thức tìm kiếm nguồn thức ăn của người t.iền sử nơi đây. Sự có mặt của bàn nghiền, chày nghiền là bằng chứng việc chế biến thức ăn thường được tiến hành gần cạnh bếp lửa.
Di tích nhuyễn thể chủ yếu là vỏ ốc suối, ốc núi – (ảnh TT).
Đồ gốm được tìm thấy trên mặt hang là những mảnh vỡ từ nhiều loại hình khác nhau, chất liệu xương gốm pha ít bã thực vật, độ nung khá cao, xương gốm mỏng, cứng, được chế tác bằng bàn xoay với hoa văn trang trí là văn thừng mịn, văn khắc vạch với những đường thẳng, ngắn song song và hoa văn in hình vòng tròn nhỏ liền kề nhau.
Một số mảnh gốm có dấu vết ám khói đen ở mặt ngoài, khả năng đã được sử dụng để đun nấu. Căn cứ vào kỹ thuật chế tác và hoa văn trang trí, có thể xác định những mảnh gốm này mang đặc trưng của đồ gốm Kim khí có niên đại cách ngày này khoảng 2.500 – 3.000 năm.
Đoàn khảo cổ còn phát hiện được nhiều hòn ghè, đá cuội nguyên liệu, đá có vết ghè và mảnh đá dẹt hình bầu dục,… loại hình công cụ thu được trong hố đào mang đặc trưng công cụ văn hóa sơ kỳ Đá mới – (ảnh TT).
Dựa vào nghiên cứu tổng thể các di vật đã được tìm thấy tại các hang, dựa vào kết cấu và t.uổi trầm tích địa tầng văn hóa. Bước đầu, các nhà nghiên cứu cho rằng, hang Thẳm Un 2 là một di tích cư trú của nhiều thế hệ người t.iền sử. Lớp cư dân sớm thuộc vào giai đoạn sơ kỳ Đá mới, có niên đại cách ngày nay từ 8.000 – 10.000 năm. Có một giai đoạn khá dài vài nghìn năm, di tích này không có người cư trú.
Hiện nay, các cơ quan chuyên môn đang có kế hoạch khảo sát di tích hang Nặm Lù và hang Thẳm Pán như đã nêu ở trên trong thời gian tới.
Phát hiện di tích người t.iền sử ở Ba Bể
Bảo tàng tỉnh Bắc Kạn vừa phối hợp với đoàn khảo sát, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam khảo sát khảo cổ học và phát hiện một số di tích người t.iền sử tại hang Thẳm Un, thuộc thôn Bản Pjạc, xã Quảng Khê (Ba Bể).
Đoàn khảo sát đào thám sát tại hang Thẳm Un
Các di tích chủ yếu là đồ đá, đồ gốm và xương - có niên đại cách đây khoảng 8.000 đến 10.000 năm
Theo PGS.TS Trình Năng Chung, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, căn cứ vào dấu vết để lại trong lòng hang cho thấy, di tích có 1 lớp văn hóa duy nhất dày khoảng 50cm, có độ kết cấu khá tơi xốp, được hình thành bởi đất sét trong hang đá có màu xám sẫm chứa di tích, di vật khảo cổ xen lẫn vỏ nhuyễn thể và xương răng động vật. Hố đào đã phát hiện được dấu tích của 2 bếp cổ trong tầng văn hóa và hàng trăm di vật đá. Đồ gốm tìm thấy ở lớp trên mặt, chưa phát hiện được dấu tích mộ táng.
Tất cả công cụ đá đều được chế tác từ những viên cuội sông suối, được tạo tác bằng kỹ thuật ghè đẽo còn thô sơ, loại hình đơn giản mang đặc trưng công cụ thời sơ kỳ Đá mới có niên đại từ 8.000 đến 10.000 năm cách nay. Đáng chú ý, có một di vật được chế tác từ mảnh đá mỏng, dẹt, hình tứ giác dài, có một lỗ khoan thủng ở một đầu, có thể là vật trang sức dùng để đeo ở cổ. Đây là loại di vật còn hiếm thấy trong các di tích t.iền sử ở nước ta.
Các dấu tích xương răng động vật và vỏ nhuyễn thể ốc là tàn tích thức ăn của người xưa và là bằng chứng của phương thức kiếm sống săn bắt hái lượm của người nguyên thủy hang Thẳm Un.
Những mảnh gốm tìm thấy ở lớp trên có đặc trưng của gốm thời đại Kim khí với độ nung cao, xương gốm khá mỏng, hoa văn thừng mịn niên đại khoảng từ 2.500 năm đến 3.000 năm cách nay. Một số mảnh có dấu vết ám khói màu đen bám chặt, chứng tỏ đồ gốm đã được sử dụng đun nấu.
Kết quả nghiên cứu tổng thể cho thấy, Hang Thẳm Un là một di tích văn hóa t.iền sử của nhiều thế hệ cư dân sinh sống. Lớp cư dân sớm nhất thuộc giai đoạn sơ kỳ Đá mới có niên đại khoảng 8.000 năm đến 10.000 năm cách nay. Sau đó có đợt địa chấn cục bộ làm cho nhiều tảng đá lớn trên trần hang rơi xuống, khiến cư dân đương thời phải rời bỏ đi nơi khác. Khoảng 2.500 năm đến 3.000 năm cách nay, cư dân thời đại Kim khí đã đến đây cư trú và để lại những di vật đồ gốm trong hang.
Một số di tích tại hang Thẳm Un
Hang Thẳm Un cao khoảng 15m so với chân núi. Cửa hang hình vòm lớn quay về hướng đông chếch nam. Diện tích lòng hang rộng khoảng hơn 100m2. Phần lớn diện tích lòng hang nhận được ánh sáng tự nhiên, hiện tại trên bề mặt hang có rất nhiều tảng đá lớn từ trên trần hang rơi xuống, là bằng chứng của những biến động địa chấn trong quá khứ, hiện tượng này đã thấy khá phổ biến trong một số hang động trên vùng núi Đông Bắc.
Cũng trong đợt khảo sát tại Ba Bể, đoàn khảo sát cũng phát hiện mới một số di tích t.iền sử khác tại hang Nặm Lù, ở xã Hoàng Trĩ và hang Thẳm Pán ở xã Quảng Khê. Bảo tàng tỉnh Bắc Kạn đang tiếp tục phối hợp xây dựng kế hoạch nghiên cứu sâu hơn những địa điểm này trong thời gian tới./.
Phát hiện gần 200 di vật khảo cổ tại Bắc Kạn Đoàn khảo cổ Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam phối hợp với Bảo tàng tỉnh Bắc Kạn vừa tiến hành đào khảo sát hang Nậm Lù (xã Hoàng Trĩ); hang Thẳm Pán và hang Thẳm Un 2 (xã Quảng Khê, huyện Ba Bể), phát hiện gần 200 di vật khảo cổ, chủ yếu là đồ đá, xương và đồ gốm,...
