Phá đường dây gián điệp Trung Quốc trên đất Mỹ

Mỹ chưa từng điều tra thành công một vụ nào liên quan đến gián điệp Trung Quốc cho đến khi tham gia phá vụ Chi Mak – một kỹ sư người Mỹ gốc Hoa đánh cắp bí mật công nghệ của Mỹ. Đây được coi là bước ngoặt trong nỗ lực của Mỹ chống gián điệp Trung Quốc vì từ đó, họ đã lần ra cả một đường dây gián điệp người Hoa trên đất Mỹ.

Kỳ 1: Lần theo dấu vết

Năm 2009, Greg Chung là người Mỹ đầu tiên bị kết tội gián điệp kinh tế vì đã chuyển những tài liệu kỹ thuật bí mật cho Trung Quốc. Greg Chung, một người Mỹ gốc Hoa, là một kỹ sư của hãng sản xuất máy bay Boeing làm việc trong một chương trình tàu con thoi vũ trụ của NASA.

Hộ chiếu của Chi Mak.

Sở dĩ Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) lần ra được Greg Chung là nhờ một cuộc điều tra một kỹ sư người Mỹ gốc Hoa khác tên là Chi Mak. Vụ Chi Mak là một trong những vụ điều tra phản gián lớn nhất của FBI, trong đó họ phải theo dõi kẻ tình nghi liên tục suốt hơn một năm.

Trước đây, FBI chưa từng điều tra thành công một vụ nào liên quan đến gián điệp Trung Quốc. Ba năm trước, chính phủ Mỹ đã bị bẽ mặt khi không thể truy tố Wen Ho Lee, một nhà khoa học người Mỹ gốc Hoa, với cáo buộc chuyển tài liệu mật về hạt nhân của phòng thí nghiệm quốc gia Los Alamos (Mỹ) cho Trung Quốc. Vụ điều tra Chi Mak được coi là bước ngoặt trong nỗ lực của FBI chống gián điệp Trung Quốc và qua đó chứng minh rằng gián điệp Trung Quốc thực sự có đánh cắp bí mật công nghệ của Mỹ.

Đối với Greg Chung, người này tình nguyện làm gián điệp cho Trung Quốc xuất phát từ tình yêu với đất nước. Nhưng đối với Chi Mak, FBI tin rằng ông ta là một gián điệp được đào tạo và đã được tình báo Trung Quốc cài cắm vào Mỹ. Năm 1988, Mak bắt đầu làm việc cho Power Paragon, một công ty quốc phòng ở Anaheim, California chuyên phát triển hệ thống năng lượng cho hải quân Mỹ. FBI nghi ngờ rằng Mak đã chuyển công nghệ quân sự nhạy cảm cho Trung Quốc trong nhiều năm.

Cuộc điều tra bắt đầu khi FBI được mật báo rằng Power Paragon có khả năng có gián điệp cài cắm. Vụ này được giao cho một đặc vụ có tên James Gaylord. Do những công nghệ có nguy cơ nằm trong đích ngắm của điệp viên lại liên quan tới Hải quân Mỹ nên các đặc vụ Cơ quan điều tra hình sự Hải quân cũng tham gia cùng Gaylord và các đồng nghiệp FBI. Chi Mak được giám sát cẩn mật. Điều tra viên đã lắp đặt những camera bí mật bên ngoài nhà của Mak tại Downey, bang California để giám sát quá trình đi và về của Mak. Một nhóm chuyên bám sát gót Mak ở bất kỳ nơi nào. Mọi cuộc gọi điện của Mak đều được ghi âm.

Chi Mak, 64 tuổi và rất hay cười là một người rất yêu nghề. Ông ta được xem là một nhân viên kiểu mẫu tại Power Paragon. Đồng nghiệp trong công ty thường tìm tới ông ta để nhờ giúp đỡ khi họ gặp vấn đề nào đó và ông ta thường giúp đỡ rất nhiệt tình. Nhưng ông ta chỉ hòa nhập vào xã hội Mỹ ở nơi làm việc. Còn ở ngoài nơi làm việc, ông ta và vợ là Rebecca, sống khá trầm lặng, không bao giờ giao tiếp với hàng xóm. Bà Rebecca là một người phụ nữ lạnh lùng và ủ rũ. Dù đã sống 25 năm ở Mỹ nhưng vốn tiếng Anh vẫn nghèo nàn. Bà chưa bao giờ đi đâu mà không có chồng đi cùng, ngoại trừ việc đi dạo quanh nhà vào buổi sáng.

Những máy ghi âm bí mật được bố trí xung quanh ngôi nhà của Mak cho thấy hai vợ chồng Mak thường nói về tình hình chính trị Trung Quốc. Mak dường như tôn sùng Mao Trạch Đông, cho rằng ông bị lịch sử hiểu lầm. Các tư tưởng của Mao Trạch Đông đã hiển hiện rõ trong lối sống tiết kiệm đến mức cực đoan của Mak. Hai vợ chồng Mak thường dùng báo lót đồ ăn sau đó cuộn lại và vứt vào sọt rác. Mỗi sáng thứ 7, sau một trận tennis, họ lái xe tới trạm xăng và sử dụng khăn và giẻ ở đây để lau xe. Từ trạm xăng, ông bà Mak lái tới cửa hàng bán dụng cụ và đồ dùng trong nhà, ở trong khu vực bán đồ gỗ chừng 10 phút nhưng không bao giờ mua bất cứ thứ gì. Trong nhiều tuần liền, các đặc vụ Mỹ theo sát họ và tự hỏi phải chăng Mak đang làm điều gì đó bí mật, nhưng hóa ra họ vào đây vào giờ này để uống cà phê miễn phí.

Một buổi tối tháng 9/2004, Gaylord lái xe tới sân chơi bên cạnh đường cao tốc ở Downey. Hơn 20 đặc vụ FBI đã tập hợp tại đây, bao gồm cả một nhóm của FBI chuyên đột nhập bí mật vào nhà các đối tượng tình nghi. Đêm đó, họ lên kế hoạch bí mật lục soát nhà của Mak. Vợ chồng Mak và Rebecca đang đi nghỉ tại Alaska và đây là cơ hội cho họ dùng lệnh của tòa án cho phép vào nhà của Mak khi chủ nhân vắng nhà.

Trong nhiều tuần, các mật vụ đã theo dõi con phố nơi Mak sinh sống là Blandwood, nghiên cứu cả các hoạt động ban đêm của các hàng xóm gần đó. Họ để ý thấy cứ ba giờ sáng người cạnh nhà Mak lại thức dậy vào nhà vệ sinh, đi qua một cửa sổ mà từ đó người này có thể nhìn vào một góc nhà Mak. Đằng sau nhà Mak có một con chó thường sủa rất to. Còn một người hàng xóm đối diện bên kia đường thường ra khỏi nhà vào lúc 4 giờ để hút thuốc lá. Nếu một trong số họ hô hoán lên thì cuộc lục soát không còn bí mật nữa. Do đó, Mak sẽ biết chuyện và nếu ông ta thực sự là một điệp viên thì việc tìm ra những bằng chứng chống lại ông ta sẽ khó khăn hơn.

Vào một đêm, Gaylord và hai mật vụ khác lên một chiếc xe minivan Chevy, Hàng ghế giữa và sau xe bị tháo ra. Chiếc xe này giống chiếc xe mà Mak lái nên nó sẽ không gây nghi ngờ nếu hàng xóm tình cờ nhìn thấy. Các mật vụ nằm ở phía sau xe, nhìn bên ngoài chỉ thấy người lái xe. Sau khi được nhóm giám sát báo hiệu tiếp tục, chiếc xe xuất phát từ sân chơi và tiến đến đường Blandwood, dừng cách nhà Mak một đoạn ngắn. Các mật vụ đã vào trong nhà Mak. Gaylord nhẹ nhàng mở cửa trước và bước vào, hai người khác theo sau. Anh đứng im một lúc để mắt quen với bóng tối. Tất cả những gì họ có thể nhìn thấy đều đã bị phủ một lớp bụi dày. Trong ánh sáng lờ mờ, Gaylord nhìn thấy các chồng tài liệu cao chừng nửa mét đến 1 mét ở khắp nhà: ở cửa trước, trên bàn ăn, trong văn phòng.

Các mật vụ chụp lại số tài liệu này, sau đó để lại chính xác vị trí như ban đầu. Một số tài liệu là sách hướng dẫn và bản thiết kế hệ thống năng lượng của các tàu hải quân Mỹ và những ý tưởng về công nghệ của hải quân đang trong giai đoạn phát triển. Một bộ tài liệu có thông tin về tàu ngầm lớp Virginia. Các mật vụ chụp ảnh cả các tài liệu khác như bản khai thu nhập cá nhân, giấy tờ đi lại và danh bạ của Mak, trong đó có một số kỹ sư gốc Hoa khác đang sống tại California. Đây là nơi mà FBI lần đầu tiên bắt gặp cái tên Greg Chung.

Đón đọc kỳ cuối: Bắt giữ

Theo Công Thuận

Tin tức