Phá “chuỗi ngọc trai” của Trung Quốc, Ấn Độ vươn mình
Có thể nhận thấy những bước chuyển mình rõ rệt của Ấn Độ và những biến đổi thế tương quan so sánh Trung Quốc – Ấn Độ trong một tương lai không xa.
Chuyến thăm của Thủ tướng Ấn Độ N. Modi đến quốc gia láng giềng Bangladesh (từ 6 – 7/6) vừa qua ấn định một cộc mốc quan trọng. Nó hàm nghĩa không chỉ trong quan hệ Ấn Độ – Bangladesh nói riêng, mà còn cả tương tác của Ấn Độ tại Nam Á. Trong bối cảnh Ấn Độ đang bị Trung Quốc “lấn sân” nghiêm trọng tại Nam Á, chỉ trong 1 năm sau, Ấn Độ dưới thời Thủ tướng Modi đang từng bước tái khẳng định sức ảnh hưởng trên “sân nhà”.
Bangladesh trong chính sách “phòng thủ Nam Á”
Hai chuyến công du của tân Thủ tướng Modi tập trung vào các nước láng giềng với Bhutan là địa điểm đầu tiên. Sau đó, ông tiếp tục là Thủ tướng Thủ tướng Ấn Độ đầu tiên đến thăm Nepal trong 17 năm qua. Ông Modi cũng là Thủ tướng Ấn Độ đầu tiên đến thăm Sri Lanka trong 28 năm qua.
Tầm quan trọng đặc biệt của các nước láng giềng Nam Á trong định hướng đối ngoại của Ấn Độ không chỉ thể hiện qua việc làm mới lại mối quan hệ. Mà quan trọng hơn, New Deli còn tập trung giải quyết hầu hết những bất đồng còn tồn tại trong quan hệ song phương.
Tháng 7/2014, Ấn Độ đã hoàn tất quá trình xử lý tranh chấp trên biển với Bangladesh, chấp nhận phán quyết của Toà án Trọng tài Thường trực (PCA) theo đơn kiện từ Bangladesh từ năm 2009. Qua quyết định này, Ấn Độ đã chấp nhận đưa 4/5 vùng lãnh thổ tranh chấp trên biển cho Bangladesh quản lý. Đây là một quyết định thể hiện “sự thiện chí của Ấn Độ” khi lần đầu tiên giúp Bangladesh mở được con đường ra Ấn Độ Dương vốn trước đây vẫn bị khoá chặt giữa hai vùng Đặc quyền kinh tế (EEZ) của Ấn Độ và Myanmar.
Đến tháng 6/2015, với việc thông qua Hiệp định hoán đổi lãnh thổ Ấn Độ cũng kết thúc 68 năm phân định biên giới trên bộ với Bangladesh. Cần lưu ý thêm là Hiệp định này đã được ký kết từ 41 năm trước, nhưng đến năm nay mới được Quốc hội hai nước hoàn tất các thủ tục pháp lý để chính thức có hiệu lực.
Với lãnh thổ có đặc thù bị Ấn Độ bao bọc trên bộ và trước đây bị khoá chặt con đường ra biển, sức phát triển của nền kinh tế Bangladesh theo lý thuyết nước nhỏ – nước lớn sẽ bị Ấn Độ khống chế. Tuy nhiên, Ấn Độ đã lựa chọn phương án “đôi bên cùng thắng” trong quan hệ với Bangladesh.
Như vậy, sau thời điểm này, Ấn Độ và Bangladesh đã không còn các bất đồng lớn về lãnh thổ cả trên biển và trên bộ, sẵn sàng mở ra một chương mới cho việc phát triển quan hệ. Bangladesh còn là đối tác chủ chốt của Ấn Độ trong các tổ chức đa phương quan trọng. Điều này đã mang lại cho Ấn Độ không chỉ uy tín trong khu vực và quốc tế, mà còn tạo ra thêm nhiều “đồng minh tự nhiên” cho cường quốc này.
Ứng xử với Bangladesh trở thành một minh chứng điển hình cho hình ảnh “cường quốc thân thiện” và chính sách quảng đại của Ấn Độ tại “trọng tâm Nam Á”. Sâu xa hơn, qua cách tiếp cận mềm, Ấn Độ dưới thời Thủ Tướng Modi dần dần xây dựng các nền tảng trong chính sách “phòng thủ Nam Á” của người Ấn. Mà mục tiêu chính là tìm đối trọng để mở dần các sức ép bao vây từ phía Trung Quốc.
Video đang HOT
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Ấn Độ Modi. (Ảnh: PTI)
Phá chuỗi ngọc trai
Nhìn vào bản đồ chiến lược Nam Á hiện nay, không khó để nhận thấy chính sách “phòng thủ Nam Á” của Ấn Độ thời Thủ tướng Modi được đưa ra nhằm hướng tới xây dựng một đối trọng với chiến lược Ấn Độ Dương của Trung Quốc (được cụ thể trong Sách Xanh do Trung Quốc đưa ra năm 2013).
Với tần suất hiện diện quân sự ngày càng nhiều ở Ấn Độ Dương, hải quân Trung Quốc đang trở thành mối quan ngại với Ấn Độ. “Chuỗi ngọc trai” do Trung Quốc xây dựng và phát triển vì thế chính là tâm điểm buộc Ấn Độ phải hết sức thận trọng.
“Chuỗi ngọc trai” là những hoạt động của Trung Quốc nhằm xây dựng, kiểm soát và quân sự hoá hệ thống các cảng biển quan trọng nằm trên lộ trình hàng hải huyết mạch từ Ấn Độ Dương sang biển Đông. Trong đó, những cảng biển như quân cảng Coco của Myanmar, Chittagong ở Bangladesh, Hambantota ở Sri Lanka, Gwadar ở Pakistan, Marao ở Maldives là những vị trí sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích, vai trò và các hoạt động của Ấn Độ tại vùng biển này.
Nhận thức rõ ràng điều này, Ấn Độ đã từng bước tiến hành “chuyển hoá” các viên “ngọc trai” theo quy tắc “làm mới” và “làm ấm” quan hệ song phương với từng bên về thực chất. Đầu tiên là việc tăng cường quan hệ với chính phủ mới ở Sri Lanka (được đ.ánh giá có xu hướng thiện cảm với Ấn Độ). Việc cả tân Ngoại trưởng và tân Tổng thống Sri Lanka chọn Ấn Độ làm điểm công du nước ngoài đầu tiên (tháng 2/2015) đã đ.ánh dấu một giai đoạn mới so với thời kỳ Sri Lanka thân Trung Quốc trước đó.
Cùng với Sri Lanka, các quốc đảo cạnh Nam Á nhưng án ngữ vị trí quan trọng trên Ấn Độ Dương cũng nhận được những ưu ái về đối ngoại của Ấn Độ. Chính sách “ngoại giao đại dương” được áp dụng đối với các quốc đảo còn lại như Maldives (tháng 11/2014), Seychelles, Mauritius (tháng 3/2015) đã đảm bảo việc cho phép Ấn Độ được bố trí các cơ sở hạ tầng chiến lược trong Dự án giám sát vành đai Ấn Độ Dương.
Quá trình “chuyển hoá” Bangladesh từ một quốc gia còn nhiều bất đồng trở thành đối tác chiến lược quan trọng của người Ấn là một bước quan trọng tiếp theo. Như vậy giữa Ấn Độ và Trung Quốc, Bangladesh sẽ có ít lý do hơn trong việc lựa chọn trở thành một bộ phận của “chuỗi ngọc trai” phụ thuộc Trung Quốc.
Còn đối với Myanmar, song song với quá trình đầu tư cơ sở hạ tầng từ Trung Quốc, Ấn Độ cũng đầu tư vào cảng nước sâu Sittwe trong Dự án giao thông đa phương tiện Kaladan – một dự án trọng điểm giữa Ấn Độ và Myanmar. Giữ cân bằng được ảnh hưởng tại Myanmar, đồng thời thúc đẩy xu hướng “thoát Trung” của quốc gia “cửa ngõ” này đang là trọng tâm của chính phủ Ấn.
Cần lưu ý, các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng của Trung Quốc, đặc biệt là gói đầu tư xây dựng đ.ập thuỷ điện Myitsone, đang gặp phản đối từ dư luận Myanmar vì công nghệ có tác hại với môi trường. Trong khi, các dự án đầu tư từ Ấn Độ lại nhận được sự ủng hộ.
Khai thông được các vị trí trọng yếu trên Ấn Độ Dương, đồng thời giữ vững được các cửa ngõ trên biển và trên bộ vào Đông Á, Ấn Độ đang từng bước phá “vòng vây Nam Á” của Trung Quốc.
Trong chuyến thăm Trung Quốc vừa qua, Thủ tướng Modi cũng đã khéo léo không nhắc gì đến việc Ấn Độ sẽ cấp quy chế thành viên đầy đủ cho Trung Quốc tại Tổ chức Hợp tác Nam Á SAARC. Dù từ phía ngược lại, Chủ tịch Trung Quốc đã ngỏ lời đồng ý sẽ cấp quy chế tương tự cho Ấn Độ tại Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO). Quyết tâm “phòng thủ Nam Á” của Ấn Độ được thể hiện rõ.
Không chỉ giữ yên được “sân nhà”, Ấn Độ còn từng bước đẩy mạnh “Hành động phía Đông” trong các kết nối về kinh tế – chính trị với Đông Á – Thái Bình Dương. Kết hợp với các chiến lược “Make in India” về công nghệ và Dự án Mausam về văn hoá, có thể nhận thấy những bước chuyển mình rõ rệt của Ấn Độ và những biến đổi thế tương quan so sánh Trung Quốc – Ấn Độ trong một tương lai không xa.
Theo ThS Lục Minh Tuấn (Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế -SCIS, Đại học KHXH&NV, ĐHQG TP. HCM)
Vietnamnet
Những ông trùm buôn người ở Đông Nam Á (*): Bần cùng sinh đạo tặc
Trên có ông trùm, dưới có "cò" và "lái đò" buôn người. Họ vốn là ngư dân nghèo khổ, đ.ánh bắt cá không đủ ăn. Từ ngày nở rộ các đường dây buôn người, họ quyết định "đổi đời" dẫu biết rằng phạm pháp.
Đảo Shah Porir Dwip giống một cảng đ.ánh cá nhỏ hơn là nơi tạm trú của hàng ngàn di dân người Rohingya bị xua đuổi và người Bangladesh chạy trốn sự nghèo khó. Cảnh vật nơi đây hết sức hữu tình với những đọt dừa đong đưa theo gió biển, soi bóng xuống làn nước trong xanh, với những bãi cát dài miên man và trắng phau.
Tàu chở di dân bất hợp pháp người Rohingya và Bangladesh bị phát hiện trôi tự do trên biển. (Ảnh: COCONUTS BANGKOK)
Từ đảo Shah Porir Dwip, nằm ở huyện Cox's Bazar thuộc phân khu Chittagong của Bangladesh, người ta có thể đi bộ vào đất liền khi thủy triều xuống. Có vẻ an bình là vậy nhưng mới đây, một biến cố lớn đã xảy ra. Lực lượng an ninh Bangladesh đột kích lên đảo, vây bắt các ngư dân tình nghi là "cò" và "lái đò" của những đường dây buôn người, đưa người trái phép vượt biển sang Malaysia và Indonesia.
Mờ mắt vì t.iền
Kabir Hossain, sĩ quan cảnh sát địa phương, giải thích: "Tất cả đều là thuyền viên tàu đ.ánh cá hoặc ngư dân. Đ.ánh cá khó sống nên khi thấy buôn người kiếm được nhiều t.iền, họ bỏ nghề và trở thành kẻ môi giới hoặc lái đò. Trên 60% cư dân sống trên đảo Shah Porir Dwip gián tiếp hoặc trực tiếp hoạt động buôn người".
Cuộc đột kích do Tiểu đoàn RAB, lực lượng ưu tú nhất của cảnh sát, đảm trách. Khoảng 100 kẻ tình nghi bị bắt giữ. Ba "bố già" trên đảo b.ị b.ắn c.hết trong một cuộc đọ s.úng ác liệt. Trong đó, Dholu Hossain, 45 t.uổi, là tên đầu sỏ lợi hại nhất. Một mình hắn đã thực hiện trót lọt phi vụ đưa khoảng 1.000 người Rohingya và Bangladesh đến Malaysia, Indonesia. Dân đảo đồn rằng hắn làm nổi chuyện lớn nhờ được một vị thẩm phán "chống lưng". Cảnh sát đang điều tra vụ này.
Hòn đảo từng có 12.000 dân sinh sống giờ đây vắng như chùa Bà Đanh. Một đơn vị RAB túc trực tại đây 24/24 giờ.
Nạn buôn người từng tạo ra sự phồn thịnh trên đảo. Hầu hết nhà cửa ở đây được xây kiên cố bằng gạch, nhiều tầng lầu, khác xa những căn nhà xập xệ trên đất liền. Bangladesh là một trong những nước nghèo nhất thế giới. Ngư dân cũng thuộc hạng nghèo nhất thế giới, tàu thuyền và ngư cụ lạc hậu. Cho nên, dễ đoán ra sự giàu có bất thường của dân trên đảo là từ việc làm ăn phi pháp chứ không thể từ nghề đ.ánh cá.
Phất nhanh
N.ạn n.hân những đường dây buôn người không chỉ là người Rohingya. Ngày càng có nhiều người Bangladesh muốn đến Malaysia, một đất nước Hồi giáo giàu có ở Đông Nam Á. Dĩ nhiên, một chuyến đi như thế tốn rất nhiều t.iền. Một chỗ trên tàu gỗ đi đến đất hứa Malaysia có giá từ 1.000 USD đến 3.000 USD. Chuyện vay nợ là tất yếu. Đầu tư lớn nhưng đi lọt hay không là chuyện hên xui. Những chuyến vượt biển như vậy ngày càng rủi ro.
Hầu hết cư dân trên đảo, nhất là người già, rất kiệm lời. Nhiều nhà báo phương Tây than phiền khó bắt chuyện với họ. Vài ngư dân trẻ t.uổi dạn miệng tiết lộ: "Chúng tôi nghe nói những người vượt biển được chở trên ghe nhỏ đưa lên tàu lớn đậu ngoài khơi". Tất cả đều rất cảnh giác trước người lạ. Họ không muốn gặp rắc rối với cảnh sát, đặc biệt là RAB.
Một viên chức Liên Hiệp Quốc công tác ở huyện Cox's Bazar, một trong những nơi có bãi biển dài nhất thế giới (120 km), cho biết nạn buôn người phát triển mạnh từ năm 2001. Lúc đó, người Rohingya ở Myanmar bắt đầu di cư sang Thái Lan và Malaysia. Họ ra đi vì cuộc sống ở Myanmar quá bấp bênh. Năm năm sau, đến lượt người Bangladesh cũng ra đi với lý do khác: Hy vọng thoát nghèo. Theo viên chức giấu tên vì lý do an ninh này, buôn người là một dạng tội phạm cực kỳ mang lại lợi nhuận "khủng".
Mujibur Rahman, điều tra viên cảnh sát Bangladesh, kể lại: Một "cò" phụ nữ bị bắt gần đây khai đã kiếm được 3,1 triệu taka (khoảng 868 triệu đồng) chỉ trong 6 tháng. Đây là tài sản khổng lồ bởi theo Ngân hàng Thế giới, 3/4 người Bangladesh thu nhập mỗi ngày chưa tới 2 USD.
Chính quyền Bangladesh rất muốn dẹp nạn buôn người nhưng lực bất tòng tâm. Một viên chức Liên Hiệp Quốc nhận định: "Ngoài khơi Cox's Bazar có khoảng 9.000 tàu thuyền, hầu hết đều hoạt động không phép". Dễ hiểu tại sao chính quyền mất quyền kiểm soát, còn các ông trùm có thừa phương tiện để vận hành cỗ máy hái ra t.iền. Dưới tay chúng có hàng ngàn "cò" và "lái đò" hoạt động rất hiệu quả.
Chuyện của Salim Mohammed Salim, 30 t.uổi, là người Rohingya sinh sống ở Myanmar. Một tay "cò" cũng là người đồng hương, biết Salim có anh trai đang ở Malaysia bèn dụ dỗ: "Chỉ cần anh trai chịu chi 4.000 ringgit (23,13 triệu đồng), anh sẽ được đưa đến Malaysia, không cần trả t.iền trước". Sau khi bàn bạc với anh trai, Salim đồng ý. Salim được đưa đến miền Nam Thái Lan, tạm trú trong một lán trại bí mật. Sau đó, bọn buôn người đưa anh lên một chiếc tàu gỗ vượt biển đến Malaysia. Salim hoàn toàn không biết chính quyền Bangkok đang mở chiến dịch truy quét bọn buôn người. Bị truy nã gắt gao, bọn buôn người bí mật phá hỏng máy tàu trong đêm. Chiếc tàu gỗ trôi dạt vô định trên biển nhiều ngày liền. Lương thực cạn dần, nước uống cũng không còn. Ngày 15-5, chiếc tàu chở trên 200 người "mua vé" đến Malaysia - đa số là người Rohingya, số ít là người Bangladesh - được Cảnh sát biển Thái Lan phát hiện cách đảo Koh Lipe của Thái Lan vài chục cây số. Sau khi được tiếp tế lương thực và nước uống, máy sửa xong, chiếc tàu tiếp tục cuộc hành trình vô định trên biển. Lúc đó, Thái Lan và các nước trong khu vực chưa có chính sách giữ tàu và di dân bất hợp pháp đưa vào đất liền để xử lý. Trường hợp của Salim, theo Freeland Foundation, một tổ chức chống buôn người phi chính phủ, là còn may. Bọn buôn người thường k.iếm t.iền ngay lúc đưa khách vào các lán trại trên đất Thái. Thân nhân của khách bị đòi t.iền chuộc trung bình 2.000 USD/người. Ai không đáp ứng yêu cầu bị chúng bán cho chủ tàu đ.ánh cá lậu Thái Lan hoặc các cơ sở công nông nghiệp nhỏ ở Malaysia. Tại các nơi này, khách buộc phải lao động như nô lệ.
Theo Nguyễn Cao
Người Lao động
Những ông trùm buôn người ở Đông Nam Á Cuộc khủng hoảng nhân đạo với nhiều mồ chôn tập thể và những chiếc tàu chở hàng ngàn người Rohingya, Bangladesh bị thả trôi vô định trên biển Đông Nam Á bắt đầu được làm sáng tỏ khi các ông trùm buôn người bị bắt giữ. Ngày 4-6, trung tướng Manus Kongpan - 58 t.uổi, cố vấn cao cấp quân đội Thái Lan...