Ông Duterte có thể muốn cùng Việt Nam ngăn Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông
Tổng thống Philippines Duterte khi đến thăm Việt Nam có thể thảo luận cụ thể hơn về hợp tác nhằm ngăn chặn tốc độ quân sự hoá của Trung Quốc ở Biển Đông.
Tổng thống Philippines Duterte. Ảnh: Independent
“Việc ông Duterte muốn tăng hợp tác chính sách với Việt Nam về tình hình Biển Đông là điều dễ hiểu, cả hai nước đều bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi chiến lược dài hạn của Trung Quốc ở đây. Việc giữ Bắc Kinh không quân sự hoá bãi cạn Scarborough sẽ mang lại lợi ích cho cả Manila và Hà Nội”, Giáo sư Sheldon Simon, chuyên gia chính trị tại Đại học bang Arizona, Mỹ, đánh giá trong email gửi VnExpress. Tổng thống Philippines Duterte chiều nay sẽ đến Hà Nội, bắt đầu chuyến thăm chính thức hai ngày tới Việt Nam.
Bộ Quốc phòng Philippines hôm 7/9 công bố các hình ảnh tàu Trung Quốc đi vào Scarborough, khẳng định các tàu này có khả năng hút cát và thực hiện các hoạt động khác để xây đảo nhân tạo. Bắc Kinh sau đó lên tiếng xác nhận điều các tàu hải cảnh đến Scarborough để “tuần tra thực thi pháp luật” nhưng phủ nhận ý định xây dựng bãi cạn. Scarborough là khu vực đánh cá truyền thống của Philippines, là điểm nóng tranh chấp giữa Manila và Bắc Kinh sau khi Trung Quốc chiếm giữ hồi 2012.
Giáo sư Simon cho rằng, Trung Quốc đang lên kế hoạch kiểm soát cái gọi là “chuỗi đảo đầu tiên” ở Biển Đông, mà điểm kết thúc phía đông có thể là bãi Scarborough. Nếu Bắc Kinh xây căn cứ quân sự ở đó, toàn bộ bờ biển của Đông Nam Á có thể bị nước này chiếm giữ.
Trong khi đó, Toà trọng tài Phụ lục VII Công ước Luật biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc (UNCLOS) hồi giữa tháng 7 đã bác bỏ yêu sách “đường lưỡi bò” phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông. Phán quyết này ảnh hưởng đặc biệt đến chủ quyền của cả Philippines và Việt Nam ở Biển Đông.
Video đang HOT
Tiến sĩ Greg Raymond, Đại học Quốc gia Australia, cho rằng hai bên chắc chắn sẽ chia sẻ quan điểm và kinh nghiệm về việc làm sao đàm phán với Trung Quốc ở Biển Đông sau khi Toà trọng tài công bố phán quyết. Do đó, Manila và Hà Nội có thể không tuyên bố công khai về hợp tác, vì giống như các nước ASEAN khác, hai bên đang chờ đợi xem Bắc Kinh sẽ làm gì. Thực tế là Trung Quốc mới thông báo bác bỏ phán quyết của toà, chưa có động thái gây hấn đáng kể nào ở Biển Đông và bày tỏ thiện chí sẽ hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử trong vòng một năm.
Cảnh báo về khả năng Tổng thống Philippines hướng tới quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc, ông Prashanth Parameswaran, chuyên gia tại Đại học Tufts, Mỹ, cho biết ông Duterte sẽ không thể hiện sự cứng rắn về tranh chấp Biển Đông so với người tiền nhiệm Benigno Aquino.
“Tôi cho rằng ông Duterte và các lãnh đạo Việt Nam sẽ thảo luận về quyết tâm duy trì các nguyên tắc chung như tự do hàng hải, hàng không và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hoà bình hơn là đi vào các vấn đề hợp tác cụ thể. Ông Duterte sẽ tránh ‘gây hấn’ trước khi thăm Trung Quốc vào tháng tới”, ông Parameswaran nói.
Tuy nhiên Giáo sư Simon cho hay đến nay chính sách ngoại giao của Tổng thống Philippines chưa rõ ràng và thay đổi liên tục. Chỉ riêng trong tuần trước, sau khi tuyên bố Mỹ là đối tác an ninh chính của Philippines, ông Duterte lại cho rằng không muốn hợp tác an ninh với Mỹ nữa, muốn “lập liên minh với Nga và Trung Quốc”. Nếu Tổng thống Philippines thực sự muốn chấm dứt hợp tác này, ông sẽ huỷ Thoả thuận tăng cường hợp tác quốc phòng với Washington, nhưng đến nay ông Duterte không có động thái nào thể hiện điều đó.
Dưới góc nhìn tác động chính sách ngoại giao của Tổng thống Philippines với ASEAN, chuyên gia Parameswaran nhấn mạnh Manila sẽ đảm nhận chức Chủ tịch ASEAN trong năm sau, do đó Philippines cần thể hiện dấu hiệu để các nước thành viên Hiệp hội và cả các nước liên quan ngoài khu vực thấy Manila củng cố sự đoàn kết của ASEAN, kể cả khi Philippines có các thảo luận song phương với Trung Quốc.
“Với tư cách là hai nước bị ảnh hưởng nhiều nhất ở Biển Đông, Việt Nam và Philipines cần tiếp tục thúc đẩy quan điểm chung của ASEAN về tranh chấp. Nếu Manila và Hà Nội không thực hiện điều đó, một số thành viên của khối dưới áp lực của Trung Quốc sẽ gây chia rẽ hơn về vấn đề này. Điều đó cũng khiến Bắc Kinh không lo ngại về uy tín của nước lớn nữa, tăng cường các hành động hung hăng ở khu vực”, ông Parameswaran nhấn mạnh.
Việt Anh
Theo VNE
Thăm Việt Nam, ông Duterte muốn cân bằng quan hệ với Trung Quốc và ASEAN
Tổng thống Philippines Duterte có thể muốn cân bằng mối quan hệ với Trung Quốc và ASEAN khi ông thăm Việt Nam trước khi có chuyến thăm Trung Quốc.
Tổng thống Philippines Duterte. Ảnh: Newscom
"Việt Nam là một nhân tố quan trọng trong khu vực và trong ASEAN nên việc ông Duterte muốn tăng cường quan hệ song phương với Hà Nội là điều không đáng ngạc nhiên. Hai bên sẽ thảo luận về tình hình hiện nay ở Biển Đông, nơi đang có tranh chấp giữa một số thành viên ASEAN với Trung Quốc", Tiến sĩ Malcolm Davis, Viện chính sách chiến lược Australia, trao đổi với VnExpress.
Chuyên gia này phân tích, chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Philippines diễn ra trong bối cảnh có nhiều đồn đoán rằng ông Duterte muốn xích lại gần hơn với Trung Quốc. Manila cũng thông báo tổng thống của họ sẽ thăm Trung Quốc vào cuối tháng 10. Do đó, chuyến thăm này giúp tổng thống Philippines cân bằng quan hệ với Trung Quốc - ASEAN nhằm hạn chế những rủi ro mà hợp tác với Bắc Kinh có thể gây ra.
Ông Nguyễn Thạc Dĩnh, cựu đại sứ Việt Nam tại Philippines, cho hay ông Duterte đến Việt Nam khi hai nước đang có nhiều hoạt động kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Năm ngoái, Việt Nam đã trở thành nước Đối tác chiến lược thứ ba của Philippines, sau Mỹ và Nhật Bản. Từ đó hợp tác trong nhiều lĩnh vực đã được tăng cường, thương mại liên tục tăng trưởng và năm ngoái đạt gần ba tỷ USD.
"Hợp tác Việt Nam - Philippines thời gian qua cũng có bước thăng trầm nhưng đặc điểm chung là các đời tổng thống Philippines đều mong thúc đẩy quan hệ với Việt Nam vì lợi ích chung và vì hòa bình, ổn định của khu vực", ông Dĩnh nói.
Theo Tiến sĩ Davis, khi đến Việt Nam, ông Duterte sẽ nhắm vào việc tăng cường hợp tác thương mại, du lịch để giúp hai nước cùng phát triển lợi ích kinh tế. Còn với hợp tác ở Biển Đông, chuyên gia người Australia cho rằng điều đó phần lớn phụ thuộc vào ý định của ông Duterte trong quan hệ với Trung Quốc.
Nếu tổng thống Philippines thực sự muốn tăng hợp tác với Trung Quốc, sau khi Tòa trọng tài Phụ lục VII Công ước Luật biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc (UNCLOS) ra phán quyết bác bỏ đường lưỡi bò của Bắc Kinh, điều này sẽ khiến lập trường chung của ASEAN bị suy giảm.
"Trung Quốc thậm chí có thể gia tăng hoạt động ở mọi nơi trên Biển Đông, đẩy lui Philippines ra xa bãi cạn Scarborough hoặc Bãi Cỏ Mây hay tuyên bố thiết lập vùng Nhận dạng phòng không (ADIZ)", ông Davis cảnh báo.
Cựu đại sứ Dĩnh bày tỏ sự lạc quan khi nhắc đến trao đổi giữa Philippines và Trung Quốc, cho rằng Manila sẽ tiếp tục yêu cầu Bắc Kinh thực hiện phán quyết của Tòa trọng tài, kêu gọi giải quyết tranh chấp bằng tiến trình ngoại giao, không sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực ở Biển Đông.
Về phía ASEAN, Tiến sĩ Davis cho rằng sự thống nhất của hiệp hội về tranh chấp Biển Đông gần đây "bị lung lay" do một số thành viên chịu áp lực từ phía Trung Quốc. Việt Nam và Philippines là hai nước bị ảnh hưởng nhiều nhất ở Biển Đông nếu diễn biến xấu thêm. Vì vậy hai nước cần tăng cường đoàn kết với nhau để giúp ASEAN giữ vững quan điểm chung về giải quyết tranh chấp này.
"Tôi cho rằng việc chính phủ Việt Nam tăng cường trao đổi với ông Duterte về tầm quan trọng của ASEAN trong giải quyết vấn đề Biển Đông nhân chuyến thăm này là điều rất quan trọng", ông Davis nói.
Việt Anh
Theo VNE
Ba lý do khiến Trung Quốc đảo ngược chính sách Biển Đông Đánh lạc hướng sự chú ý của dư luận trong nước, tranh thủ tái cơ cấu quân đội và thử mức độ phản ứng của Mỹ có thể là ba nguyên nhân khiến Bắc Kinh từ bỏ lập trường ôn hòa từng duy trì tại Biển Đông. Hình ảnh được cho là oanh tạc cơ H-6K Trung Quốc bay qua bãi cạn Scarborough....