Ốc núi: món ăn dân dã độc đáo xứ Lạng

Lạng Sơn là một trong những điểm đến có nhiều đặc sản thơm ngon. Đặc biệt là món ốc núi luôn làm “xiêu lòng” nhiều thực khách bởi hương vị đậm đà và cách chế biến độc đáo, đa dạng.

Ốc núi là loại ốc khá hiếm, sống ở trong các hang đá tại những dãy núi cao, người ta chỉ có thể bắt ốc núi vào khoảng từ tháng 4 đến tháng 8 hằng năm. Ốc núi thường được tìm thấy ở vùng núi của các huyện Hữu Lũng, Chi Lăng nhưng đặc biệt có nhiều ở xã Hữu Liên, huyện Hữu Lũng. Thông thường, loài ốc này vùi mình dưới đất, trong các khe đá và các lớp lá dày nên không thể tìm bắt. Vào mùa mưa, cũng là lúc loại ốc này chuẩn bị cho kỳ sinh sản nên cần tiêu thụ lượng thức ăn lớn, vì thế chúng phải bò ra ngoài kiếm thức ăn nên người dân mới có thể tìm bắt. Thức ăn chủ yếu của các loại ốc núi thường là rong rêu, các loại thảo dược mọc hoang…

Ông Hoàng Thanh Hiếu, Phó Chủ tịch UBND xã Hữu Liên cho biết: Ốc núi có hình dạng giống như ốc bươu nhưng mình dẹt và nhỏ, cuộn thành nhiều vòng. Loại ốc này có vỏ bóng dạng sọc dừa màu nâu nhạt đến nâu đậm. Miệng ốc tròn giống như hình đồng xu. Ốc núi thường có vỏ vừa phải, thịt dày, giòn, giai giai với vị thơm đặc trưng. Theo tôi được biết, có nhiều khách du lịch đến với Hữu Liên vào khoảng tháng 6 đến tháng 8 chỉ để thưởng thức loại ốc núi này, chính vì loại ốc được ưa chuộng nên đến mùa ốc núi đã giúp cho người dân có thêm thu nhập.

Anh Hoàng Văn Chĩnh, xã Hữu Liên, huyện Hữu Lũng đang sơ chế ốc núi.

Theo kinh nghiệm của bà con tại xã Hữu Liên thì phần đuôi ốc là có giá trị nhất vì đây chính là “túi thuốc” có tác dụng chữa bệnh rất tốt. Vì thế khi ăn ốc núi thì nhất định phải ăn hết toàn bộ ruột ốc, có vậy mới cảm nhận được vị bùi bùi, đăng đắng và thơm mùi lá cây rừng lên men.

Có dịp đến với xã Hữu Liên vào đầu tháng 7/2022, chia sẻ với chúng tôi về hương vị của món ốc lạ này, anh Hoàng Văn Chĩnh, chủ Homestay Yến Nhi, xã Hữu Liên, huyện Hữu Lũng cho biết: Vào mùa ốc chúng tôi thường thu mua ốc của người dân, tùy từng thời điểm giá ốc có thể giao động từ 60.000 đến 90.000 đồng/kg, ốc này to gấp 3 ốc bình thường. Vị của ốc giống thuốc bắc vì nó thường ăn rêu và cây thuốc trong rừng. Đặc trưng nữa là ốc núi rất nhớt, nếu chỉ luộc thông thường hơi khó ăn, nhưng với kinh nghiệm của bản thân, tôi đã khắc phục bằng cách sử dụng thêm dấm tinh trong lúc luộc nên đã khắc phục được độ nhớt của ốc núi. Do ốc núi có thể sống được đến vài ngày trong điều kiện khô ráo thông thường nên việc bảo quản ốc núi không gặp nhiều khó khăn.

Vì ốc núi chỉ sinh sản theo mùa và hoàn toàn tự nhiên nên ốc núi là một trong những món ăn được nhiều người ưa thích, giá 1 kg ốc núi cũng cao gấp đôi so với các loại ốc nước ngọt khác. Nhưng vì hình dáng, màu sắc độc đáo và vị thơm ngon từ ốc núi đem lại nên không chỉ tại huyện Hữu Lũng mà người dân ở các địa phương khác cũng ưa chuộng, trong đó có huyện Tràng Định. Có mặt tại quán ốc Lá Xanh, xã Đại Đồng, huyện Tràng Định, chúng tôi rất bất ngờ khi được chủ quán giới thiệu về các món ăn liên quan đến ốc núi. Chị Hoàng Thị Mình, chủ quán ốc cho biết: Tôi bán ốc này được 3 năm nay rồi, tôi thường thu mua ốc của người dân huyện Hữu Lũng, sau đó chế biến thành các món như: ốc núi luộc, ốc núi xào xả ớt, ốc núi xào măng… được thực khách yêu thích, nhiều khi có đoàn khách từ Cao Bằng đến Tràng Định chỉ để ăn ốc núi xong lại về.

Quả thật, ốc núi sau khi chế biến thành các món có sự thơm ngon hấp dẫn một cách đặc biệt, vị ngọt thanh, thịt ốc béo nhưng không dễ ngấy, món ăn dân dã này dễ dàng “chinh phục” bất kỳ vị khách khó tính nào. Anh Vũ Văn Quyết, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang cho biết: Tôi đến tham quan và du lịch tại thung lũng Đồng Lâm, xã Hữu Liên, huyện Hữu Lũng vào tháng 5/2022. Tôi đặc biệt ấn tượng với món ốc núi nơi đây, hôm đấy gia đình gọi đến đĩa thứ 3 thì hết ốc, làm gia đình tôi vừa ăn vừa tiếc, nếu một ngày gần nhất quay trở lại Lạng Sơn tôi nhất định đặt thêm nhiều ốc để mua về làm quà cho họ hàng.

Ốc núi có vị thơm ngọt, giàu dinh dưỡng. Đây cũng là lý do ốc này có giá trị ẩm thực cao. Bạn có thể chế biến rất nhiều món ăn từ ốc núi với đủ các phương pháp từ đơn giản đến phức tạp. Dưới đây là một số món ăn ngon, phổ biến từ ốc núi các bạn có thể tham khảo.