Núi lửa Kilauea trên đảo Hawaii phun trào: Dung nham và khí độc gây nguy hiểm

Ngày 23/12, núi lửa Kilauea – một trong những núi lửa hoạt động mạnh nhất thế giới – đã bắt đầu phun trào tạo ra những dòng dung nham đỏ rực và cột khí lớn.

(Hình minh họa) Núi lửa Sundhnuks trên Bán đảo Reykjanes, Tây Nam Iceland phun trào ngày 3/6/2024. Ảnh: Getty Images/TTXVN

Đây là đợt phun trào mới nhất của ngọn núi lửa nổi tiếng thuộc Công viên Quốc gia Núi lửa Hawaii.

Theo Đài quan sát núi lửa Hawaii, vụ phun trào diễn ra trong khu vực đã bị đóng cửa từ năm 2007 do các hiện tượng địa chất nguy hiểm. Vào sáng sớm, hoạt động động đất gia tăng mạnh mẽ và chỉ trong vòng 30 phút, dung nham đã phun trào từ vết nứt với tốc độ cao, các cột dung nham đạt độ cao tới 80 mét.

Ông Ken Hon – nhà khoa học phụ trách Đài quan sát, nhận định: “Dung nham phun ra với tốc độ nhanh, một hiện tượng thường thấy trong giai đoạn đầu của các đợt phun trào”.

Hiện tại, mối đe dọa lớn nhất từ vụ phun trào là khí núi lửa chứa lưu huỳnh đioxit. Loại khí độc này có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe, đặc biệt đối với những người mắc bệnh hen suyễn, các vấn đề hô hấp hoặc bệnh tim mạch.

Cơ quan Thời tiết Quốc gia Mỹ dự báo tro núi lửa từ vụ phun trào sẽ lan rộng trên khắp hòn đảo cho đến ít nhất là 18 giờ cùng ngày. Gió mang theo tro bụi tới các khu vực nông thôn phía nam, làm tăng nguy cơ ô nhiễm không khí tại đây.

Trong quá trình phun trào, lượng lớn lưu huỳnh đioxit liên tục được thải vào khí quyển, tạo ra sương mù núi lửa – hay còn gọi là vog – một lớp sương mù độc hại có thể ảnh hưởng đến con người, động vật và thực vật.

Kilauea là một ngọn núi lửa nổi tiếng với lịch sử hoạt động lâu đời. Vào năm 2018, một đợt phun trào kéo dài từ tháng 5 đến tháng 8 đã phá hủy hơn 700 ngôi nhà, gây thiệt hại nặng nề cho cộng đồng địa phương. Đặc biệt vào năm 2019, các nhà khoa học ghi nhận sự xuất hiện bất thường của một hồ nước bên trong miệng núi lửa, một hiện tượng hiếm gặp trong lịch sử hiện đại.

Vụ phun trào gần đây nhất vào tháng 9/2024 kéo dài năm ngày, cho thấy mức độ hoạt động liên tục của Kilauea. Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ ( USGS), dung nham trong đợt phun trào lần này đã bao phủ khoảng 400 mẫu Anh (khoảng 161.874 mét vuông) của miệng núi lửa, với các cột dung nham có lúc đạt chiều cao 80 mét, thậm chí lên đến 260 feet (gần 80 mét) vào một thời điểm trong ngày.

Buổi phát sóng trực tiếp vụ phun trào núi lửa Kilauea cho thấy cảnh tượng dung nham rực sáng, cột tro bụi và dòng dung nham chảy chậm rãi. Nhóm nghiên cứu thực địa đã ghi nhận âm thanh tương tự như động cơ phản lực tại khu vực miệng núi lửa, song hiện tượng này đã giảm dần theo thời gian.

Các nhà khoa học và cơ quan chức năng tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến của vụ phun trào, đồng thời cảnh báo người dân tránh xa khu vực nguy hiểm. Công viên Quốc gia Núi lửa Hawaii vẫn là nơi nghiên cứu địa chất quan trọng, thu hút sự quan tâm từ các nhà khoa học trên toàn cầu.

Núi lửa Kilauea một lần nữa chứng minh sức mạnh hủy diệt của thiên nhiên, đồng thời nhắc nhở con người về tầm quan trọng của việc nghiên cứu và ứng phó với các hiện tượng địa chất cực đoan.