NSƯT Lê Mai: Mẹ của 3 nữ diễn viên nổi tiếng, từng bị đẩy sang vai phụ, làm đủ nghề kiếm sống
Con gái của NSƯT Lê Mai là NSND Lê Khanh kể lại, bà cứ làm việc quần quật tới một ngày chỉ còn đúng 34kg. Vì quá gầy nên bà không được đóng đào chính, phải đóng đào phụ.
Từ trái qua: NSƯT Lê Mai, nghệ sĩ Lê Vi và Lê Vân
Mẹ ruột 2 minh tinh đình đám
NSƯT Lê Mai sinh năm 1938 tại Hải Phòng, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, nên ngay từ nhỏ bà đã sớm bộc lộ đam mê, năng khiếu và được tạo điều kiện để theo đuổi nghề sân khấu.
Cha của Lê Mai là nhà thơ – kịch tác gia Lê Đại Thanh, từng hoạt động trong Đội kịch Trung ương, cùng thời với nhà thơ Thế Lữ và Song Kim. Ngoài sáng tác văn nghệ, ông cũng từng là giáo viên. Học trò của ông sau này có nhiều người nổi tiếng như nhà văn Nguyên Hồng, nhà văn Nam Cao.
Nghệ sĩ Lê Mai ngày trẻ
Mẹ của bà tên là Đinh Ngọc Anh, con gái một nhà giàu có học đất Hải Phòng, được giáo dục nề nếp về văn hóa. Bà Đinh Ngọc Anh từng là diễn viên kịch trong đoàn kịch Gió Biển của chồng mình (Lê Đại Thanh).
Hai người em trai của nghệ sĩ Lê Mai cũng là những nghệ sĩ có tiếng trong lĩnh vực nghệ thuật. Đó là họa sĩ Lê Đại Chúc và đạo diễn, NSƯT Lê Chức.
Như vậy, ngay từ khi sinh ra và trong quá trình lớn lên, nghệ sĩ Lê Mai đã được sống trong môi trường nghệ thuật, gặp gỡ những nhà thơ, nhà văn, nghệ sĩ danh tiếng lúc bấy giờ, lại được cha mẹ rèn giũa đến nơi đến chốn. Má.u nghệ thuật cứ thế ngấm vào trong bà như hồn cốt, đam mê.
Những năm tháng tuổ.i thơ của Lê Mai gắn với mảnh đất cửa biển Hải Phòng, nơi cha mình đã sinh trưởng và hoạt động nghệ thuật gần như cả đời. Đất Hải Phòng ngày ấy cũng là cái nôi của nghệ thuật, nuôi dưỡng nhiều nghệ sĩ tài năng như nhạc sĩ Văn Cao, nhà văn Nguyên Hồng, nhạc sĩ Đoàn Chuẩn…
Lớn lên, nghệ sĩ Lê Mai theo cha lên Hà Nội nhận công tác ở Đoàn kịch Trung ương – do nhà văn, nhà viết kịch Học Phi khi đó làm Trưởng đoàn. Tại đây, bà được lao động, cống hiến hết mình với nghề sân khấu và phát triển tài năng. Một số vở diễn tiêu biểu của bà là Những người ở lại, Cái máy ché.m, Lam Sơn tụ nghĩa…
Lê Mai và 3 con gái
Ngoài kịch nói, nghệ sĩ Lê Mai cũng thành công trên lĩnh vực phim ảnh. Bà từng tham gia nhiều phim điện ảnh như Hoa đắng, Hoàng hôn dang dở, Chập cheng… cùng một số phim truyền hình như Vui buồn sau lũy tre, Hoa đắng, Tình yêu không hẹn trước, Bà nội không ăn pizza… Nhờ mảng phim truyền hình, nghệ sĩ Lê Mai để lại ấn tượng sâu đậm trong ký ức nhiều thế hệ khán giả, trở nên quen mặt với công chúng màn ảnh nhỏ.
Trong thời gian làm việc tại Đoàn kịch Trung ương, nghệ sĩ Lê Mai quen và kết hôn với NSND Trần Tiến. Nhưng do những rạ.n nứ.t trong quan hệ gia đình, hai người sau này đã l.y hô.n.
Cả 3 người con gái của nghệ sĩ Lê Mai là Lê Vân, Lê Khanh, Lê Vi đều thành danh trên lĩnh vực nghệ thuật. Trong đó, diễn viên Lê Vân là minh tinh điện ảnh nổi tiếng bậc nhất miền Bắc cuối thập niên 70, NSND Lê Khanh cũng là minh tinh của sân khấu kịch – diễn viên sân khấu trẻ nhất được phong NSND.
Từng bị đẩy khỏi đào chính vì chỉ còn 34kg, phải làm nhiều nghề nuôi gia đình
Tuy thành công và danh tiếng trong sự nghiệp diễn xuất, nhưng ít ai biết NSƯT Lê Mai cũng từng trải qua những giai đoạn khó khăn, khi phải gồng gánh kinh tế để nuôi cả gia đình.
Ngày đó, lương nghệ sĩ của Lê Mai rất thấp, trong khi chồng bà cũng không kiếm được bao nhiêu. Bởi vậy, bà lúc nào cũng phải bươn chải, kiếm được đồng nào đều chăm chút hết cho gia đình, chẳng tiêu pha, ăn uống gì vào bản thân.
Lê Mai và con gái Lê Khanh
Con gái bà là NSND Lê Khanh kể lại, bà cứ làm việc quần quật tới một ngày chỉ còn đúng 34kg. Vì quá gầy nên bà không được đóng đào chính, phải đóng đào phụ.
Không mặc được trang phục sân khấu nên nghệ sĩ Lê Mai phải đan những chiếc áo len thật dày để mặc, sau đó mặc thêm cả áo trần bông để người trông to lên. Lớp cuối cùng mới là áo phục trang.
Diễn xong, bà lại cởi thật nhanh phục trang sân khấu ra để về chăm con. Đi trên đường, mọi người cứ nhìn chằm chằm vào bà. Ban đầu, nghệ sĩ Lê Mai tưởng người ta nhận ra mình là nghệ sĩ nhưng hóa ra mọi người nhìn vì thấy bà đang mặc áo độn. NSND Lê Khanh tâm sự, đó là một tình huống bi hài khiến mẹ cô nhớ mãi.
Kể từ đó, nghệ sĩ Lê Mai quyết định không lên sân khấu hay màn ảnh nữa, lùi lại phía sau, làm tất cả các nghề để nuôi sống gia đình. Tại chương trình Chị chị em em, NSND Lê Khanh từng xúc động khi nói về mẹ: “Mẹ tôi đã chôn vùi ước mơ làm nghệ sĩ để thực hiện ước mơ cho chúng tôi. Hình ảnh của mẹ trong tôi là như thế”.
NSƯT Lê Vân: Biểu tượng nhan sắc của "Mỹ nữ Hà Thành" xưa, 2 lần "gãy gánh", ấm êm ở tuổ.i xế chiều
NSƯT Lê Vân là một trong những nữ diễn viên không chỉ tài năng mà còn xinh đẹp thuộc thế hệ đầu của nền điện ảnh cách mạng Việt Nam. Sau nhiều thăng trầm, hiện tại chị đã có cuộc sống bình yên và giản dị.
NSƯT Lê Vân sinh năm 1958 tại Hà Nội, đã trở thành cái tên nổi tiếng trong lòng khán giả những năm đầu của thập niên 80. Lê Vân sinh trưởng trong gia đình có truyền thống làm nghệ thuật. Bố chị là NSND Trần Tiến, mẹ là NSƯT Lê Mai, cậu ruột là NSƯT Lê Chức. Dưới chị là hai người em gái ruột cũng đều hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật và là những nghệ sĩ nổi tiếng, NSND Lê Khanh và nghệ sĩ múa Lê Vi.
Sinh ra trong cái nôi nghệ thuật như vậy nên việc chị tìm đến nghệ thuật và sớm tỏa sáng là điều dễ hiểu. Ban đầu, Lê Vân là một diễn viên múa nhưng trong một lần tình cờ chạm ngõ điện ảnh đã đem đến cho chị thành công ngoài mong đợi.
Nhắc đến Lê Vân, ai cũng biết đấy là một trong những nữ diễn viên thuộc thế hệ đầu của nền điện ảnh cách mạng Việt Nam. Cùng với năng lực diễn xuất, NSƯT Lê Vân còn chinh phục khán giả nhờ sở hữu vẻ đẹp đôn hậu, hiền dịu, thuần Việt, đôi mắt như biết nói,sâu thẳm, buồn man mác cực phù hợp với điện ảnh. Lấn sân sang điện ảnh, chị nhanh chóng trở thành một biểu tượng nhan sắc của "Mỹ nữ Hà Thành" xưa. Có thể Lê Vân không phải người đẹp nhất trong loạt mỹ nhân cùng thế hệ, nhưng nhan sắc và diễn xuất của cô cũng đủ để khán giả nhung nhớ mãi không quên.
Cái tên Lê Vân đã có một vị trị riêng, vững chắc với bộ môn nghệ thuật thứ 7 một thời khi để lại hàng loạt các vai diễn ấn tượng trong nhiều bộ phim: "Chom và Sa (1978)", "Những con đường (1979)", "Đất mẹ (1980)", "Chị Dậu (1981)", "Thằng Bờm (1987)", "Tình xa (1988)", "Đêm hội Long Trì (1989)", "Lời thề (1996)"...
Vai diễn đáng chú ý trong sự nghiệp diễn xuất của NSƯT Lê Vân phải kể tới vai người vợ trẻ mất chồng trong bộ phim "Bao giờ cho đến tháng 10". Đây cũng chính là vai diễn để đời của NSƯT Lê Vân. Bằng khả năng diễn xuất chuyên nghiệp, NSƯT Lê Vân đã tái hiện hình ảnh một nàng Duyên là hiện thân hoàn hảo của những đức tính điển hình ở phụ nữ Việt Nam: Nhân hậu, thủy chung, giàu đức hy sinh.
Bao giờ cho đến tháng Mười còn là bộ phim được bình chọn là một trong những bộ phim kinh điển của nền điện ảnh Việt Nam đoạt nhiều giả.i thưởn.g lớn như: Giải Bông sen vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 7 năm 1985; Giải đặc biệt tại Liên hoan phim Quốc tế châu Á - Thái Bình Dương năm 1989,... Đặc biệt, bộ phim từng được CNN đán.h giá là một trong 18 bộ phim châu Á xuất sắc mọi thời đại.
Chính vai diễn này đã mang đến cho NSƯT Lê Vân danh hiệu Bông sen Vàng dành cho "Nữ diễn viên xuất sắc nhất" tại LHP Việt Nam diễn ra năm 1985. Đây cũng là vai diễn mà chị ưng ý nhất. Nói về vai diễn đầy cảm xúc này, NSƯT Lê Vân tâm sự: "Khi diễn, bản thân mình cũng không nhận ra đâu là ranh giới giữa đời thực và đời sống phim ảnh".
Sau thành công của loạt phim ăn khách và được nhiều người mến mộ nữ nghệ sĩ Lê Vân lại từ bỏ nghệ thuật trước sự ngỡ ngàng của khán giả. Năm 1995, Lê Vân bất ngờ từ bỏ tất cả, lui về ở ẩn.
Trước đây khi chia sẻ trên báo Thanh Niên, chị cho biết bỏ lại đằng sau tất cả nghề nghiệp đã từng gắn bó, không chỉ điện ảnh mà cả múa. Mỗi khi bước chân vào nhà hát xem một vở diễn chị luôn thấy lòng mình phẳng lặng. Nữ diễn viên quyết định dừng lại sự nghiệp mà không tiếc nuối. Bởi trong suốt 19 năm theo nghiệp diễn viên và 27 năm theo nghề múa (học múa khi mới 11 tuổ.i) chị đã làm việc hết mình.
10 năm sau, chị ra mắt tự truyện Lê Vân: Yêu và sống, mang đến nhiều sóng gió cho chính chị. Trong tự truyện Lê Vân kể về cuộc sống thời niên thiếu khốn khổ của mình và gia đình, những xung đột về tình cảm giữa bố mẹ, sau đó là ba mối tình.
Khi được hỏi về mục đích khiến chị quyết định viết sách, NSƯT Lê Vân cho biết, bản thân mình không hề có ý định "vạch áo cho người xem lưng", chị coi đây là một cơ hội để mình được chia sẻ, giãi bày và tự thú. Bất chấp việc cuốn tự truyện gây tranh cãi, NSƯT Lê Vân khẳng định rằng nhờ nó mà chị thấy lòng được thanh thản, thấu hiểu hơn với gia đình.
Sự nghiệp và cuộc sống của chị cũng ít nhiều những thăng trầm nhưng phải kể đến nhất ấy chính là cuộc hôn nhân đầy ngắn ngủi ấy. Mẹ chị, nghệ sĩ Lê Mai nói rằng trong 3 chị em thì Lê Vân là người đa đoan và khổ cực về chuyện tình cảm nhất. Mọi người không khỏi bất ngờ và sốc khi những điều trong cuốn tự truyện của Lê Vân được chia sẻ trên mặt báo.
3 cuộc hôn nhân của người phụ nữ vừa giỏi vừa khổ này chất chứa không ít những muộn phiền.Người chồng đầu tiên trên giấy tờ của Lê Vân chỉ kéo dài 14 ngày, chóng đến mức cả hai còn chưa kịp tổ chức đám cưới thì đã ra tòa l.y hô.n.
Ở lần kết hôn thứ hai, chị nên duyên với một người Việt Kiều lai Pháp đã có một đời vợ và 3 người con riêng. Tuy nhiên, vì tình cảm dần phai nhạt cộng thêm không có con chung nên sau 10 năm chung sống, chị và người chồng thứ 2 quyết định đường ai nấy đi.
Chỉ đến khi gặp người thứ ba - một người Hà Lan tên Abraham, NSƯT Lê Vân mới chính thức tìm được bến đỗ hạnh phúc trọn vẹn. Cặp đôi có với nhau 2 người con và định cư tại nước ngoài.
Qua bao nhiêu sóng gió, giờ đây người đàn bà đẹp của điện ảnh Việt chọn cách sống bình lặng, giản dị với vai trò làm vợ, làm mẹ đơn thuần, không còn bóng dáng của một người nổi tiếng được nhiều người biết đến.
NSƯT Lê Vi, em gái Lê Vân từng tiết lộ cuộc sống của chị. " Bỗng nhiên chị trẻ lại một cách phi thường, chị vui vẻ, tình cảm và hồn nhiên, phóng khoáng như bù lại tuổ.i thơ ngắn ngủi của mình. Chị dám mở toang cánh cửa tâm hồn mà trước đây chị giữ khư khư (không biết để làm gì) khiến cho chúng mình không khỏi bàng hoàng, ngỡ ngàng như trong mơ", Lê Vi đã viết về cuộc sống của chị gái như thế.
Giờ đây, đã bước sang tuổ.i U65, Lê Vân có cuộc sống thảnh thơi, cùng bạn bè đi làm thiện nguyện, vui hưởng tuổ.i xế chiều sau bao biến cố, sóng gió cuộc đời.
Thông tin về tang lễ Nghệ sỹ Nhân dân Trần Tiến Tang lễ NSND Trần Tiến sẽ do gia đình phối hợp cùng Nhà hát Kịch Việt Nam - nơi ông gắn bó, cống hiến suốt từ năm 1954 đến 2012 (khi về nghỉ hưu) tổ chức. Lễ tang của NSND Trần Tiến sẽ diễn ra vào 9h15 ngày 27/1/2023, tức mồng 6 tháng Giêng năm Quý Mão tại Nhà tang lễ Quốc gia...