Nợ xấu khả năng sẽ tăng trong thời gian tới
Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, có hiện tượng doanh nghiệp hoạt động khó khăn 1-2 năm nay, đã nợ xấu nhưng nay lại kiến nghị gửi NHNN là không tiếp cận được vốn vay dù nằm trong đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.
Ngày 14-5, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phối hợp với UBND TP Hà Nội tổ chức hội nghị Kết nối ngân hàng – doanh nghiệp tại Hà Nội nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn do dịch Covid-19.
Theo Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú, dưới sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng, ngành ngân hàng đã chủ động nắm bắt, dự báo tình hình, triển khai các giải pháp cấp bách nhằm tháo gỡ cho hoạt động sản xuất kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân.
NHNN đã ban hành các hướng dẫn vào đầu tháng 3 để các tổ chức tín dụng (TCTD) triển khai việc gia hạn các khoản nợ gốc và lãi đến hạn; miễn, giảm lãi, phí và tiếp tục cho vay mới đối với những dự án, doanh nghiệp cần vốn để duy trì và phục hồi trong thời điểm chống dịch.
Cũng theo ông Tú, NHNN đã tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động ngân hàng và buộc các TCTD hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh. Gần đây, NHNN tiếp tục giảm lãi suất điều hành cho các TCTD, từ đó giảm chi phí đầu vào, giá vốn để hạ lãi suất cho vay. Tuy nhiên, bên cạnh việc tạo điều kiện hỗ trợ cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn lâu dài thì cũng giải quyết vấn đề nợ xấu phát sinh trong tương lai.
Theo NHNN, đến nay, NHNN đã cho vay tái cấp vốn để Ngân hàng Chính sách xã hội có nguồn vốn cho vay các đơn vị trả lương cho người lao động bị ngừng việc với lãi suất 0%, không cần tài sản đảm bảo.
Kết quả, bước đầu, sau 2 tháng triển khai quyết liệt, tất cả các TCTD, kể cả công ty tài chính, ngân hàng nước ngoài đều vào cuộc mạnh mẽ, thể hiện tinh thần chia sẻ, tháo gỡ, tạo điều kiện cho khách hàng vượt qua và khôi phục sản xuất kinh doanh.
Đến nay, các TCTD đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho trên 215.000 khách hàng với dư nợ 130.000 tỷ đồng; miễn, giảm, hạ lãi suất cho 260.000 khách hàng với dư nợ 1,08 triệu tỷ đồng; cho vay mới lãi suất ưu đãi với doanh số lũy kế từ 23-1 đến nay đạt 630.000 tỷ đồng cho 182.000 khách hàng, lãi suất thấp hơn phổ biến 0,5 – 2,5% so với trước dịch.
Video đang HOT
Riêng Ngân hành Chính sách xã hội cũng đã thực hiện gia hạn nợ cho gần 103.000 khách hàng với dư nợ trên 2.800 tỷ đồng; cho vay mới đối với gần 517.000 khách hàng với dư nợ gần 19.000 tỷ đồng.
Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, NHNN mong muốn nhận được các phản ánh tiêu cực, gây khó khăn của TCTD trong triển khai Thông tư 01 (về cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19) để xử lý làm gương. Tuy nhiên, ông Hùng cũng thừa nhận, việc triển khai chậm cũng có một phần nguyên nhân do TCTD phải ban hành quy định nội bộ, tập huấn triển khai nhưng do dịch Covid-19 nên việc tập huấn gặp khó khăn.
Ông Hùng nhận định, thời gian tới khả năng nợ xấu sẽ gia tăng. Bởi lẽ, dịch Covid-19 trên thế giới vẫn diễn biến phức tạp sẽ là thách thức với doanh nghiệp trong việc sản xuất ra sao, vay vốn thế nào và bán đi đâu. Do vậy, việc cho vay với khách hàng có thể dẫn đến doanh nghiệp thừa vốn.
Ông Hùng cũng cảnh báo, có hiện tượng doanh nghiệp hoạt động khó khăn 1-2 năm nay, đã nợ xấu nhưng nay lại kiến nghị gửi NHNN là không tiếp cận được vốn vay dù nằm trong đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.
“Chúng tôi chia sẻ với các TCTD về việc xuất hiện tình trạng này và đã có văn bản yêu cầu nghiêm túc thực hiện, nghiêm cấm để xảy ra trục lợi chính sách với khách hàng không đáp ứng được quy định tại Thông tư 01″, ông Hùng nói.
Chia sẻ quan điểm này, ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội, cũng nhìn nhận, có những doanh nghiệp gặp khó khăn không phải do dịch Covid-19, hồ sơ không đáp ứng yêu cầu, không vay được vốn nhưng cũng kiến nghị, lên truyền thông nói về khó khăn trong vay vốn.
Để việc hỗ trợ có hiệu quả, theo ông Mạc Quốc Anh, ngành ngân hàng nên thống kê bao nhiêu doanh nghiệp, ngành hàng nhận được chính sách hỗ trợ, từ đó giúp các doanh nghiệp cùng ngành nghề học hỏi và việc hỗ trợ sẽ lan tỏa hơn.
Khẳng định quan điểm của Thống đốc NHNN là ngân hàng không thiếu vốn miễn là doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả, ông Hùng cho biết thêm, ngân hàng không thể cho vay khi đầu ra của doanh nghiệp gặp khó khăn, chưa chứng minh được hiệu quả của khoản vay. Thời điểm này, doanh nghiệp cần tiến hành sắp xếp, xác định hoạt động kinh doanh phù hợp với khả năng tài chính, từ đó có phương án kinh doanh hiệu quả. Nếu làm được như vậy thì chắc chắn ngân hàng sẽ cho vay.
Liên quan đến tài sản đảm bảo, cũng theo đại diện Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, doanh nghiệp nhỏ và vừa, đây là một trong những loại hình doanh nghiệp được ưu tiên, vay lãi suất thấp. Song, doanh nghiệp cũng cần phải có phương án kinh doanh khả thi và ngân hàng kiểm soát được dòng tiề.n thì khi vay, doanh nghiệp có thể thiếu tài sản đảm bảo.
“Có 1 người nhưng thành lập 10 doanh nghiệp thì cho vay thế nào? Doanh nghiệp nhỏ và vừa vay vốn khó khăn nhưng cũng phải chia sẻ với ngân hàng vì ngân hàng cho vay cũng phải thu hồi được nợ, kiểm soát được dòng tiề.n”, ông Nguyễn Quốc Hùng nói thêm.
Góc nhìn tài chính đa chiều: Ngân hàng giảm lãi vay, doanh nghiệp vẫn khó lách khe cửa vốn
Theo IMF, lãi vay bình quân của Việt Nam đã về mức 7,7%/năm, gần tương đương với lãi vay của Philippines (7,13%) và thấp hơn một số nước có trình độ phát triển tương đồng trong khu vực...
Đây là một trong những nội dung báo cáo của Ngân hàng Nhà nước tại Hội nghị Thủ tướng gặp Doanh nghiệp diễn ra ngày 9/5/2020.
Theo báo cáo, hiện nay, mặt bằng lãi suất huy động của tổ chức tín dụng (TCTD) đã liên tiếp giảm ở cả ngắn, trung, dài hạn. Mặt bằng lãi suất cho vay cũng theo xu hướng giảm, riêng lãi suất cho vay lĩnh vực ưu tiên đã giảm khoảng 0,5%/năm so với cuối năm 2019. Quốc gia mà Việt Nam có lãi suất cho vay bình quân tương đương được dẫn ra theo số liệu IMF ở tháng 2/2020 là Philippines (7,13%). Còn một số nước có trình độ phát triển tương đồng trong khu vực mà Việt Nam lại đang có lãi suất cho vay thấp hơn là: Indonesia (10,01%), Mông Cổ (16,81%) và Bangladesh (9,62%), Ấn Độ (9,4%), Myanmar (16%).
Giảm lãi nhưng không cào bằng
NHNN cho biết theo 3 đợt điều chỉnh giảm mặt bằng lãi suất từ cuối năm 2019 và sau đợt các mức lãi suất điều hành từ ngày 17/3/2020, các NHTM đã đồng thuận tiếp tục giảm lãi suất cho vay tối đa đến 2% so với thời điểm trước dịch đối với các khoản vay cũ và khoản cho vay mới.
Việc miễn giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ cũng được đề cập và một số TCTD thậm chí còn được NHNN nêu tên với việc đã hạ lãi suất từ 2,5- 4% cho khách hàng như: Vietinbank, ACB, VCB, MB, ViettABank, LienVietPostBank, SCB, SeaBank,...
Có thể nói hạ lãi suất là một trong những nỗ lực rất lớn của ngành ngân hàng để có giá vốn rẻ hơn, giúp giảm áp lực chi phí tài chính cho một số doanh nghiệp trên dư nợ cũ và vay mới trong bối cảnh dịch COVID-19 ảnh hưởng sâu rộng đến các ngành trong nền kinh tế.
Nhưng như vậy chưa đủ. Bởi nhìn vào một số khoản vay thực tế được nêu cụ thể trong BCTC quý I/2020 của một số doanh nghiệp niêm yết, lãi vay của nhiều khoản neo cao hơn bình quân thống kê. Đại diện lãnh đạo một nhà băng thừa nhận mức giảm lãi vay mà nhiều TCTD công bố, được thực hiện từ mức rất cao trước đó. Ví dụ lãi suất cho vay đối với doanh nghiệp bất động sản từ 11,8% đến trên 12%/năm, nếu giảm khoảng 3%, thì doanh nghiệp vẫn phải chịu lãi trên 9%.
"Ngay một số khoản vay với khối doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) đáp ứng cấp tốc bổ sung vốn, chi lương..., nhiều nơi vẫn phải neo lãi vay trên 8%/năm. Vốn giá rẻ với TCTD thực tế không phải nơi nào cũng rẻ. Nhiều nhà băng đã phát hành trái phiếu trước đó với lãi suất 9-10%/năm. Và nay các nhà băng này vẫn còn phải tiếp tục ưu đãi huy động kỳ hạn từ trên 6 tháng với lãi suất trên 8,5%/năm. Không thể phủ nhận nỗ lực tổng quan chung là lãi suất thực giảm, nhưng chỉ có điều giảm đến đâu, với doanh nghiệp nào, chúng tôi không thể cào bằng", đại diện nhà băng này nói.
Hỗ trợ nhưng không mở toang cửa
Vẫn theo báo cáo của NHNN, về hỗ trợ tín dụng, các TCTD vẫn tập trung tín dụng phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp với dư nợ tín dụng đến 31/3/2020 đạt gần 4,4 triệu tỷ đồng, tăng 1,2% so với cuối năm 2019 (tăng cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế 1,13%), chiếm 53,7% dư nợ nền kinh tế.
Các TCTD đã triển khai có hiệu quả các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng: (i) Cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho 170.746 khách hàng với dư nợ 128.210 tỷ đồng; (ii) Miễn giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ cho 14.372 khách hàng với dư nợ 28.441 tỷ đồng; (iii) Hạ lãi suất dư nợ hiện hữu cho 318.528 khách hàng với dư nợ là 980.163 tỷ đồng; (iv) Cho vay mới với lãi suất ưu đãi thấp hơn so với lãi suất cho vay trước khi có dịch khoảng 1%-2% cho 147.637 khách với doanh số cho vay mới lũy kế từ ngày 23/01/2020 đạt 533.122 tỷ đồng.
Theo đó, tín dụng từ gói 300.000 tỷ đồng đã phần nào có sự vận động đáng kể. Song sự vận động đó vẫn khó khớp với kỳ vọng của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp SME.
TS. Vũ Thành Tự Anh, Thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng Chính phủ, đán.h giá rằng trong số các gói hỗ trợ mà Chính phủ đã chỉ đạo triển khai, đáng kể nhất chính là gói hỗ trợ tín dụng 300.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp phản ánh không thể tiếp cận được vốn vay từ gói này. Do đó, vấn đề không phải nằm ở chỗ lãi suất giảm mà là doanh nghiệp có lách qua khe cửa vốn hỗ trợ hay không. "Lãi suất cho vay giảm có lẽ không quan trọng bằng việc doanh nghiệp vay được vốn tín dụng", TS. Vũ Thành Tự Anh nói.
TS. Vũ Thành Tự Anh cũng cho rằng giữa việc các NHTM không hạ cho vay dưới chuẩn để giữ an toàn và chất lượng tín dụng, và việc doanh nghiệp khó tiếp cận vốn ngân hàng, rất cần có sự "bắc cầu" với các tổ chức trung gian như tư vấn, kiểm toán... để tạo kết nối, sự đảm bảo và tin cậy giữa hai bên.
Ở góc nhìn quản trị tài chính, TS. Đinh Thế Hiển, Chuyên gia kinh tế, cho rằng về tổng thể, các NHTM cho các doanh nghiệp giãn trả nợ, thì nguồn vốn thu hồi của họ sẽ ít, nên sẽ gặp khó khăn nhất định về nguồn vốn cho vay mới.
"Hiện nay một số NHTM nhỏ đã phải tăng lãi suất huy động lên trên 8%/năm với kỳ hạn 1 năm, thì lấy vốn đâu để cho vay các doanh nghiệp SME (số lượng lớn và nhiều rủi ro) với lãi suất ưu đãi? Đặc biệt, doanh nghiệp nào càng gặp khó khăn trong dịch COVID-19, thì theo nguyên tắc kinh doanh của ngân hàng, họ sẽ càng e ngại cho vay vì lo mất vốn, chứ không phải hiểu ngược lại như các doanh nghiệp nghĩ mình khó thì phải ưu tiên cho vay.... Thực tế, dù có gói hỗ trợ hay không, các NHTM cũng phải hỗ trợ doanh nghiệp trong việc giãn hoãn trả nợ. Vấn đề là NHNN cho phép làm điều này để không bị đưa vào nhóm nợ xấu, ảnh hưởng đến sự đán.h giá và kinh doanh của NHTM", TS. Đinh Thế Hiển chia sẻ.
Về phía khối SME, ông Hiển nhấn mạnh tốt nhất không nên mỏi mòn trông chờ cơ hội tiếp gói hỗ trợ 300.000 tỷ đồng, doanh nghiệp vẫn cần phải chủ động về nguồn vốn trong kinh doanh, biết tính toán và liệu cơm gắp mắm. Còn nếu tìm tới ngân hàng, thì doanh nghiệp cần chấp nhận lãi suất thị trường. "Doanh nghiệp cần cố gắng giảm tối đa nhu cầu vốn vay, và sử dụng vốn vay đúng mục đích, hiệu quả", chuyên gia lưu ý.
Dịch Covid-19 sẽ tác động mạnh đến lợi nhuận của ngành ngân hàng Các khoản thu nhập từ lãi, phí và thu hồi nợ xấu của ngân hàng sẽ giảm xuống khi thực hiện cung cấp gói lãi suất cho vay ưu đãi, cắt giảm phí dịch vụ. Theo Công ty Cổ phần chứng khoán SSI, nếu dịch Covid-19 được kiểm soát vào cuối quý 2, lợi nhuận trước thuế của các ngân hàng sẽ tăng...