Nỗ lực trong tuyệt vọng: Trung Quốc nếm trái đắng trước “nước cờ xuất sắc” của Mỹ ở Trung Đông
Bất chấp tất cả những khoản đầu tư khoa trương, Trung Đông trông giống như một nguyên nhân thất bại đối với Trung Quốc.
Tuy nhiên, do đã lỡ bỏ ra những khoản đầu tư khổng lồ đó, Bắc Kinh không thể cứ thế mà “khăn gói ra đi”.
“Nước cờ xuất sắc” của Tổng thống Trump
Theo chuyên gia phân tích Abhyoday Sisodia từ Khoa Nghiên cứu Đông Á, Đại học Delhi [Ấn Độ], trong nỗ lực mới nhất nhằm khôi phục các mối quan hệ, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã kêu gọi tổ chức một diễn đàn mới nhằm xoa dịu căng thẳng ở Trung Đông.
Tuyên bố chính thức cho biết diễn đàn này sẽ giúp các bên “tăng cường hiểu biết lẫn nhau thông qua đối thoại và khảo sát các giải pháp ngoại giao-chính trị dành cho các vấn đề an ninh ở Trung Đông”.
Tuy nhiên, theo ông Sisodia, đó thực chất là nỗ lực tuyệt vọng của Trung Quốc nhằm đạt được tầm ảnh hưởng chiến lược đáng kể trong khu vực. Sự tuyệt vọng đó được thể hiện rõ ràng sau “nước cờ xuất sắc” của Tổng thống Donald Trump – chính là Hiệp ước Abraham [hay Hiệp định hòa bình giữa Israel và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất].
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị kêu gọi thiết lập Diễn đàn khu vực để giải quyết các căng thẳng ở Trung Đông. Ảnh: NewsIn.Asia
Sự gia tăng đầu tư của Trung Quốc vào Trung Đông tỷ lệ thuận với sự rút lui của Mỹ khỏi đây. Trung Quốc có nhiều lợi ích trong khu vực bởi họ là cường quốc duy nhất phải nhập khẩu phần lớn nhiên liệu hóa thạch.
Video đang HOT
Việc Mỹ rời khỏi khu vực này đã làm gia tăng hoạt động của Trung Quốc nhằm củng cố lợi ích của họ tại eo biển Hormuz, Bab-el Mandeb và kênh đào Suez – vốn là những “nút thắt cổ chai” trên các tuyến đường thương mại.
Các khoản đầu tư của Trung Quốc vào khu vực này đã tăng lên kể từ đó. Tính đến tháng 5/2020, họ là đối thác thương mại lớn nhất của 11 quốc gia MENA (khu vực Trung Đông và Bắc Phi), bao gồm 10 quốc gia thuộc Liên đoàn Ả Rập và Iran.
Ngoài ra, tổng giá trị giao dịch thương mại của Trung Quốc với tất cả 22 quốc gia thuộc Liên đoàn Ả Rập đã đạt tới 244,3 tỷ USD, và khi tính cả các giao dịch thương mại với Israel, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ thì con số này đã vượt trên 300 tỷ USD.
Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã cam kết đầu tư toàn diện 400 tỷ USD vào Iran.
Tuy nhiên, ông Sisodia cho rằng Bắc Kinh dường như đã bỏ qua một điều. Việc cắt giảm bớt sự hiện diện không có nghĩa Mỹ sẵn lòng để mất tầm ảnh hưởng chiến lược và ngoại giao trong khu vực. Ngược lại, Washington đã tăng cường thắt chặt với tất cả các đồng minh và cũng đang nỗ lực gắn kết họ lại với nhau.
Thế khó của Bắc Kinh
Hiệp định Abraham là một ví dụ sáng giá về tầm ảnh hưởng mà Mỹ có được trong khu vực và tầm quan trọng của họ đối với các đồng minh tại đây. Theo hiệp định này, Israel, UAE và Bahrain đã đồng ý thiết lập quan hệ ngoại giao, cũng như hợp tác vì một khu vực hòa bình và thịnh vượng.
UAE chắc chắn sẽ có được các máy bay chiến đấu F-16 từ Mỹ, trong khi các đồng minh khác của Washington cũng đang nhận được sự tăng cường đáng kể trong năng lực quân sự, khi Tổng thống Trump đồng ý bán thiết bị quân sự cho họ.
Với bước ngoặt này, Trung Quốc đang ở trong một tình thế khó khăn. Chỉ số ROI (lợi nhuận từ đầu tư) của Trung Quốc sẽ không tương xứng với kỳ vọng của họ khi tầm ảnh hưởng của Mỹ đang gia tăng mạnh mẽ hơn bao giờ hết trong khu vực.
Theo chuyên gia Sisodia, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có “nước cờ xuất sắc” khiến Trung Quốc lâm vào thế khó ở Trung Đông. Ảnh: InsideClimate News
Cách tiếp cận của Trung Quốc – đóng vai trò như “một người bạn” đối với tất cả các bên thông qua việc đầu tư những khoản t.iền khổng lồ vào Ả Rập Saudi, Iran, Israel, Thổ Nhĩ Kỳ và các nước khác trong khu vực – đã vô hiệu hóa bất cứ ảnh hưởng địa chính trị nào mà họ có thể có được nếu chỉ ủng hộ một phía.
Bắc Kinh đã quên mất rằng, đối với tộc người Shia ở Iran và tộc người Sunni ở Saudi Arabia thì sự thù địch và cuộc chiến giành quyền thống trị khu vực của họ là điều ưu tiên, quan trọng hơn bất cứ khoản t.iền đầu tư hay các hoạt động thương mại sinh lợi nào.
Do đó, tất cả các quốc gia vùng vịnh chỉ đang xem Trung Quốc như một đối tác thương mại và một đồng minh của Iran – đối tượng không thể tin cậy được trong bối cảnh địa chính trị khu vực.
Khi những nỗ lực của Tổng thống Trump trong việc thống nhất các quốc gia ủng hộ Saudi và chống Iran đang thành công thì Trung Quốc đang tiến hành một nỗ lực tuyệt vọng cuối cùng là kêu gọi thiết lập diễn đàn khu vực, nói chính xác là một diễn đàn do Trung Quốc dẫn đầu.
Theo vị chuyên gia, trong trường hợp ý tưởng của Bắc Kinh đạt được thì diễn đàn này cũng không hơn gì một diễn đàn của vùng Ba Tư, khi chỉ có Iran, một nửa Iraq và một số khu vực tại Yemen là những phía duy nhất ủng hộ.
Khi ấy, kênh ngoại giao tốt nhất dành cho Trung Quốc là nghĩ ra phương sách đối phó song song với các quốc gia Trung Đông, bởi chắc hẳn không có bên nào muốn tham gia diễn đàn do một đồng minh “đầy mánh khóe” của Iran, thay vì chính Iran, dẫn đầu.
Thắng lợi TT Putin giành được ở Syria: Quyền uy và ảnh hưởng to lớn
Sau 5 năm can thiệp vào cuộc nội chiến ở Syria, Nga đã khẳng định được vị thế cũng như sự hiện diện của Điện Kremlin ở Trung Đông và Đông Địa Trung Hải.
"Không thể học hỏi từ sai lầm của người khác vì chúng ta chỉ tiếp tục lặp lại sai lầm mà thôi", Tổng thống Nga Vladimir Putin đã lập luận như vậy vào tháng 9 năm 2015, hai ngày trước khi ông ra lệnh cho quân đội Moscow đến Syria để hỗ trợ Tổng thống cầm quyền Bashar al-Assad giữ vững quyền lực.
Năm nay là năm thứ năm kể từ lần đầu Nga tiến hành các cuộc không kích trong cuộc chiến Syria ở xung quanh thành phố Homs. Nửa thập kỷ Nga can thiệp vào nội chiến Syria, Nga đã giành được những gì?
Nga đã 5 năm tham dự vào nội chiến ở Syria.
Hãy bắt đầu bằng lý lẽ của Điện Kremlin khi tham gia cuộc nội chiến. Khi đó, Moscow đã nhắc đến Mỹ trong vai trò tham gia vào các cuộc chiến tranh ở Trung Đông mà hầu hết Nga từng phản đối. "Mục tiêu là gì cơ chứ?...Thay vì mang lại những cải cách, sự can thiệp tích cực, sự can dự của nước ngoài đã đưa đến sự phá hủy thể chế quốc gia. ... Thay vì chiến thắng của dân chủ và tiến bộ, chỉ thấy có bạo lực, nghèo đói và thảm họa xã hội... ", nhà lãnh đạo Nga cho biết. Theo lập luận của ông chủ Điện Kremlin, để ngăn điều tương tự xảy ra ở Syria, Nga cần phải bước vào cuộc chiến.
Và sau 5 năm can thiệp vào cuộc nội chiến, Nga đã khẳng định được vị thế cũng như sự hiện diện của Điện Kremlin ở Trung Đông và Đông Địa Trung Hải. Rõ ràng, ông Putin đã thành công. Cuộc chiến ở Syria chỉ kết thúc khi có được sự đồng ý của Nga. Điện Kremlin cũng đã tự biến mình trở thành người đóng vai trò quan trọng trong các tranh chấp khu vực khác, bao gồm cả các mỏ khí đốt ở Đông Địa Trung Hải và ở Libya.
Hơn nữa, Syria là nơi thực tập chiến lược cho quân đội Nga với các hoạt động quy mô lớn đầu tiên kể từ cuộc chiến giữa Nga với Gruzia vào năm 2008. Các hoạt động quân sự diễn ra suôn sẻ hơn hầu hết dự đoán từ các nhà phân tích người Nga hay nước ngoài. Điều này chứng tỏ rằng Nga có khả năng can thiệp ngoài lãnh thổ một cách tương đối dễ dàng. Vẫn còn đó những giới hạn trong việc thể hiện quyền lực của Nga nhưng Điện Kremlin đã khắc phục được các hạn chế này khi triển khai các mục tiêu quân sự của mình.
Khi Nga lần đầu tham chiến ở Syria, một số nhà quan sát phương Tây tự hỏi liệu đó có phải là sự lặp lại của kịch bản cuộc chiến ở Afghanistan hay không. Nhưng thực tế, với Moscow, hóa không phải vậy. Theo nhà phân tích quân sự Michael Kofman, quân đội Nga coi Syria là "cuộc chiến tốt đẹp". Các sĩ quan Nga phục vụ tại Syria để được thăng chức. Họ coi các hoạt động của mình ở Syria là công việc nghiên cứu thực tế để có những cải tiến, kinh nghiệm quý trong tương lai.
Do đó, cuộc chiến ở Syria khác biệt hẳn khi tính về hiệu quả so với sự can dự vào các cuộc chiến gần đây của Nga. Hoạt động của Nga ở Donbass, Ukraine vẫn chưa được kết luận cụ thể, hoạt động của lực lượng này ở Georgia năm 2008 cũng bị chỉ trích vì không hiệu quả. Tuy nhiên, Syria được coi là một thành công mẫu mực.
Nga đã thành công cụ thể ở điều gì? Chắc chắn chưa phải là nền hòa bình thực sự. Các cuộc đàm phán hòa bình do Nga làm trung gian giữa Chính phủ Syria và các nhóm đối lập khác nhau đã không đi đến đâu dù nhiều năm nỗ lực. Các cuộc giao tranh vẫn tiếp tục - đặc biệt là ở phía đông bắc của Syria.
Tuy nhiên, dường như Nga đã thắng lợi ở mục tiêu thứ hai, đó là đến và ở lại mảnh đất Trung Đông này cũng như đưa Moscow trở thành một người chơi lớn trong khu vực. Điện Kremlin coi kỷ niệm 5 năm Nga can thiệp vào Syria là cơ hội để nâng ly chúc mừng thành công và hy vọng thắng lợi sẽ tiếp tục tốt đẹp trong nửa thập kỷ sau.
Nóng: Dấu vết Thổ Nhĩ Kỳ trong chiến sự Armenia-Azerbaijan Các đơn vị do Thổ Nhĩ Kỳ tái triển khai từ Syria đã tham gia vào các cuộc chiến ở Nagorno-Karabakh, Đại sứ Armenia tại Nga Vardan Toganyan cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Sputnik. Thổ Nhĩ Kỳ được cho là đã điều khoảng 4.000 chiến binh từ Syria đến Azerbaijan. Ông cho biết: "Theo thông tin của chúng tôi, gần...
