Những thay đổi đáng chú ý trong chiến lược phát triển kinh tế của Trung Quốc

Gói chính sách thúc đẩy tiêu dùng mới nhất của Trung Quốc phản ánh sự hiểu biết sâu sắc rằng tăng trưởng bền vững trong dài hạn sẽ đòi hỏi nhu cầu trong nước mạnh hơn.

Cảng hàng hóa Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Chuyên gia về các vấn đề thương mại và kinh doanh trên thị trường toàn cầu Shahid Hussain, người sáng lập và Giám đốc điều hành của công ty tư vấn Green Proposition (UAE) bình luận với Thời báo Hàn Quốc (koreatimes.co.kr) mới đây rằng, sự trỗi dậy của Trung Quốc đã làm dấy lên các cuộc tranh luận về tiềm năng thay thế Mỹ trở thành bá chủ toàn cầu, đặc biệt là khi Mỹ phải đối mặt với những lời chỉ trích về chính sách thương mại đơn phương của mình.

Cụ thể, Mỹ đã bị cáo buộc áp đặt thuế quan gây khó chịu, làm suy yếu các liên minh và coi thường các giá trị dân chủ trong chính sách đối ngoại của họ. Ngược lại, tăng trưởng kinh tế, cam kết ngoại giao và đầu tư chiến lược vào cơ sở hạ tầng của Trung Quốc thông qua các chiến lược ​​như Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường đã đưa nước này trở thành một đối thủ đáng gờm trong bối cảnh sự nghi ngờ với Mỹ ngày càng tăng thời chính quyền Trump 2.0.

Trong khi đó, các sáng kiến ​​chính sách mới nhất của Trung Quốc nhằm thúc đẩy tiêu dùng trong nước diễn ra vào thời điểm quan trọng đối với cả nền kinh tế của nước này và hệ thống tài chính toàn cầu. Khi thế giới đang vật lộn với nhu cầu trì trệ, chuỗi cung ứng dễ bị tổn thương và bất ổn địa chính trị gia tăng, những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm kích thích chi tiêu không chỉ cần thiết mà còn có thể đóng vai trò là lực lượng ổn định trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động.

Sự chuyển dịch sang tăng trưởng do người tiêu dùng thúc đẩy thể hiện động thái quyết định tránh xa sự phụ thuộc quá mức vào xuất khẩu và đầu tư do nhà nước dẫn đầu, vốn đóng vai trò quan trọng trong sự trỗi dậy nhanh chóng của Trung Quốc, hiện đang cho thấy dấu hiệu lợi nhuận giảm dần. Sự chuyển đổi này không chỉ là việc hiệu chỉnh lại nhu cầu trong nước mà còn có ý nghĩa sâu sắc đối với thương mại toàn cầu, các tập đoàn đa quốc gia và các quốc gia xuất khẩu hàng hóa.

Trong nhiều thập kỷ, thành công kinh tế của Trung Quốc được hỗ trợ bởi mô hình tăng trưởng đầu tư mạnh mẽ. Các dự án cơ sở hạ tầng lớn, mở rộng công nghiệp và sản xuất hướng đến xuất khẩu đã thúc đẩy sự gia tăng chưa từng có, giúp hàng trăm triệu người thoát khỏi đói nghèo và biến Trung Quốc thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Gói chính sách thúc đẩy tiêu dùng mới nhất phản ánh sự hiểu biết sâu sắc rằng tăng trưởng bền vững trong dài hạn sẽ đòi hỏi nhu cầu trong nước mạnh hơn, thu nhập hộ gia đình cao hơn và nguồn cung đa dạng hơn phục vụ cho cơ sở người tiêu dùng đang thay đổi.

Các chính sách mới nhắm vào cả cung và cầu. Về phía cầu, chúng hướng đến mục tiêu tăng cường thu nhập, giảm gánh nặng tài chính cho các hộ gia đình. Trọng tâm của Chính phủ Trung Quốc là ổn định việc làm và hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ phù hợp với chiến lược rộng hơn trên, đảm bảo rằng tiền lương vẫn ổn định ngay cả trong bối cảnh kinh tế khó khăn.

Về phía cung, Trung Quốc đang tập trung vào việc cải thiện chất lượng hàng hóa và dịch vụ, nhận ra rằng một cơ sở người tiêu dùng hiện đại đòi hỏi các sản phẩm cao cấp, có giá trị cao. Chiến lược “Internet Plus” năm 2015 đã đặt nền tảng cho một nền kinh tế kỹ thuật số phát triển mạnh mẽ kể từ đó, với các công ty như Alibaba, JD.com và Meituan định nghĩa lại bối cảnh bán lẻ. Sự chuyển đổi kỹ thuật số này đã nâng cao hiệu quả của chuỗi cung ứng, mở rộng khả năng tiếp cận thị trường cho các doanh nghiệp và cho phép người tiêu dùng ở ngay cả những vùng xa xôi nhất cũng có thể tham gia vào nền kinh tế.

Sự chuyển dịch của Trung Quốc sang tăng trưởng do tiêu dùng dẫn dắt không chỉ là vấn đề trong nước; nó mang lại những tác động đáng kể cho nền kinh tế toàn cầu. Người tiêu dùng Trung Quốc mạnh mẽ hơn có nghĩa là nhu cầu về hàng hóa và dịch vụ quốc tế tăng lên. Các thương hiệu xa xỉ của châu Âu có khả năng được hưởng lợi. Ngành công nghiệp ô tô, đặc biệt là các nhà sản xuất xe điện từ Đức và Mỹ, sẽ chứng kiến ​​nhu cầu tăng cao khi người tiêu dùng tìm kiếm các sản phẩm chất lượng cao, tiên tiến về mặt công nghệ.

Tương tự như vậy, các nhà xuất khẩu nông sản từ các quốc gia như Brazil, Australia và Mỹ sẽ được thúc đẩy khi Trung Quốc nhập khẩu nhiều sản ph ẩm thực phẩm cao cấp, sữa và rượu vang hơn. Cơ sở tiêu dùng đang mở rộng này tạo cơ hội cho các doanh nghiệp toàn cầu khai thác một thị trường đang ngày càng trở nên tinh vi hơn về sở thích của mình.

Ngoài thương mại, việc Trung Quốc tái cân bằng nền kinh tế của mình góp phần vào sự ổn định tài chính thế giới. Một Trung Quốc hướng đến tiêu dùng nhiều hơn sẽ giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu, giúp giảm bớt sự mất cân bằng thương mại vốn từ lâu đã là điểm gây tranh cãi trong các cuộc thảo luận kinh tế toàn cầu.

Bằng cách thúc đẩy nhu cầu trong nước, Trung Quốc có thể đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn đang chịu áp lực do những cú sốc bên ngoài, từ sự gián đoạn do đại dịch COVID-19 gây ra cho đến căng thẳng địa chính trị. Khả năng phục hồi kinh tế nội bộ này đảm bảo rằng Trung Quốc vẫn là đối tác kinh tế đáng tin cậy, đặc biệt là đối với các thị trường mới nổi coi Trung Quốc vừa là đồng minh thương mại vừa là trung tâm đầu tư.

Điều khiến chiến lược hiện tại của Trung Quốc khác biệt so với các biện pháp kích thích thông thường là trọng tâm của chiến lược này hướng đến tính bền vững. Thay vì dựa vào các đợt tăng tiêu dùng ngắn hạn do mở rộng tín dụng thúc đẩy, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đang nhấn mạnh vào những thay đổi về cấu trúc dài hạn.

Sự liên kết giữa các chính sách thuế, ưu đãi tài chính và chiến lược công nghiệp đảm bảo rằng tăng trưởng tiêu dùng không phải do nợ thúc đẩy mà thay vào đó bắt nguồn từ mức tăng thu nhập thực tế và nền tảng kinh tế vững chắc hơn. Cách tiếp cận này tránh được những cạm bẫy thường thấy ở các nền kinh tế khác, nơi tiêu dùng quá mức do tín dụng thúc đẩy dẫn đến bất ổn tài chính, bong bóng tài sản và suy thoái kinh tế.

Khi Trung Quốc điều hướng quá trình chuyển đổi kinh tế này, các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách toàn cầu phải thích nghi. Các công ty quốc tế từng coi Trung Quốc chủ yếu là trung tâm sản xuất giờ đây phải định vị lại để phục vụ cho thị trường tiêu dùng đang phát triển của nước này. Các nhà hoạch định chính sách ở các nền kinh tế khác nên nhận ra rằng cơ sở người tiêu dùng Trung Quốc ổn định và đang phát triển đóng vai trò cân bằng với sự suy thoái kinh tế toàn cầu, mang lại yếu tố dự đoán được trong bối cảnh bất ổn rộng lớn hơn.

Chiến lược tăng trưởng dựa trên tiêu dùng của Trung Quốc không chỉ là một nhu cầu kinh tế mà còn là một công cụ ổn định địa chính trị và tài chính trong một thế giới ngày càng phân mảnh. Nếu được triển khai thành công, nó sẽ tạo ra một nền kinh tế cân bằng và kiên cường hơn, giảm thiểu các điểm yếu bên ngoài đồng thời tăng cường dòng chảy thương mại toàn cầu. Đối với những người quan sát từ bên trong Trung Quốc, có một điều rõ ràng: người tiêu dùng Trung Quốc mạnh mẽ hơn không chỉ tốt cho Trung Quốc mà còn tốt cho thế giới.

Vũ Thanh/Báo Tin tức