Những sắc màu xôi Việt
Xôi có mặt trên mọi nẻo đường, dọc theo chiều dài đất nước từ Bắc vào Nam. Là món ăn sáng thân thuộc, là quà trưa, là bữa lót dạ đêm, hay đôi khi là món trang trọng mâm cỗ ngày lễ, Tết, đám cưới hỏi…
Cùng ngồi nhâm nhi miếng xôi trắng nghe Nghệ nhân ẩm thực Nguyễn Dzoãn Cẩm Vân nói về sắc màu xôi Việt mới thấy thú vị. Cũng bắt nguồn từ gạo nhưng hạt nếp đã làm nên vô vàn món xôi hấp dẫn, nào là: xôi hoa cau, xôi đậu phộng, xôi vò, xôi gấc, xôi cẩm, xôi sen, xôi ngô…
Đơn giản nhất phải kể đến xôi trắng, những hạt nếp tròn trĩnh được vo sạch, ngâm vài ba tiếng rồi vớt ra đồ trong chõ để hạt xôi chín từ từ, no tròn, căng bóng, thơm ngào ngạt cả một góc bếp.
Hạt nếp xôi dừa dẻo dai dai, khi nhai có cảm giác những hạt nếp đang nổ lép bép và cái sừn sựt của dừa, vị thơm của vừng rang – Ảnh: Nguyễn Dzoãn Cẩm Vân
Xôi trắng ăn không, nhai kĩ mới thấm cái ngọt dần trong miệng, dân dã thì chấm tí muối vừng, sang chút nữa thì ăn xôi trắng với ruốc, với giò chả hay đồ xôi gần chín xếp lạp xưởng lên trên…khi xôi chín, lạp xưởng cũng chín căng tròn, lấy ra lăn trên chảo không có dầu mỡ gì, hơi nóng của chảo sẽ làm mỡ trong cây lạp xưởng ra bớt, cây lạp xưởng hơi vàng vàng xem xém , cắt vát mỏng.
Cũng là xôi trắng cách điệu một chút điểm thêm những hạt đậu xanh đã thành xôi hoa cau, tỏa hương thơm ngan ngát. Rồi từ xôi hoa cau này người ta dùng tay vò nhẹ, để cho đậu bám vào xôi, xôi tơi từng hạt, chẳng hạt nào chịu dính vào nhau chúng ta đã có đĩa xôi vò vàng óng.
Xôi vò người Bắc hay ăn với chè hoa cau, thứ chè nấu bằng đậu xanh và cốm xanh. Từ hạt cốm xanh biếc trộn chung với nếp đồ xôi ta lại có một đĩa xôi cốm thơm ngon đến lạ.
Video đang HOT
Tìm lại hương xưa trong bát xôi chè – Ảnh: Linh Phong
Vào mùa sen người ta thường gói nếp trong lá cùng với hạt sen mới hái đồ thành xôi. Hạt xôi trắng ngần điểm tô những hạt sen như hạt ngọc, vị bùi của xôi sen khác hẳn với mùi của xôi đậu phộng.
Chẳng hiểu sao mà giữa ba miền Trung Nam Bắc lại cùng hội tụ món xôi dừa. Nếu miền Nam cho nước cốt dừa và đường, hạt nếp được cái béo của nước cốt dừa làm cho ngon hơn. Ở miền Trung – Phan Thiết có món xôi đậu xanh cả vỏ, có cho thêm chút nước cốt dừa khi nấu để xôi thơm và béo ngậy, có khi xôi dọn kèm cả thịt vịt.
Còn ở Hà Nội có món xôi dừa hay nấu vào dịp tết Đoan Ngọ mùng 5 tháng 5, dọn cùng với các loại bánh trôi, bánh chay và ruợu nếp. Cách nấu thì khá cầu kỳ. Nếp ngâm rồi, đồ lên cho chín khoảng 2/3, gọi là nứt mắt cua , khi hạt nếp bên ngoài trong mà bên trong vẫn còn hơi đục thì lấy ra, xả nước lạnh, cho vào cái rá để nước thoát ra hết.
Bấy giờ mới trộn vừng rang thơm, dừa sữa ( lớp dừa non trong cùng của quả dừa) có khi lại dùng dừa bánh tẻ và đường. Tất cả đem đồ lại cho đến khi xôi chín. Hạt nếp bấy giờ dẻo nhưng không dẻo quánh như các loại xôi khác mà lại dẻo dai dai, khi nhai có cảm giác những hạt nếp đang nổ lép bép và cái sừn sựt của dừa, thơm của vừng rang .
Xôi bánh khúc đúng kiểu phải gói trong chiếc lá sen, ăn xôi mà như thấy cả hương thơm của đồng rộng – Ảnh: Thúy Hằng
Xôi cũng có những biến tấu theo vùng. Ở miền núi bà con lại kết hợp với sản vật địa phương để làm nên xôi củ mài, củ mì, xôi ngô, xôi mật (khi ăn miếng xôi được trộn với mật vừa dẻo vừa thơm, vừa đẹp vì mầu mật trộn vào xôi làm hạt xôi cứ như miếng hổ phách, nâu bong bóng), lại có nơi trộn xôi với trứng kiến.
Hạt xôi trắng bóng ,trứng kiến trắng đùng đục, ăn vào miệng nghe lép bép, tiếng vỡ của những cái trứng kiến bùi bùi, ngầy ngậy trong miệng, kèm với chút nồng nồng của thứ muối hầm từ vỏ nứa, miếng xôi là lạ trong miệng và đã không ít người ước mình được thêm một lần thử miếng xôi ấy …
Rồi có một loại xôi mà cả người mua lẫn người bán đều gọi là bánh: Bánh khúc. Bánh khúc bên ngoài được bọc một lớp xôi óng ả, bẻ ra có nhân đậu xanh, thịt, hành, tiêu dẻo ngon thơm phức…
Nếu người Lào ăn xôi như cơm thì chúng ta dùng xôi như một món quà. Tuy không quan trọng như cơm, nhưng xôi đã tồn tại trong đời sống ẩm thực của người Việt như một sự có mặt khó thay thế.
Theo SGAT
Giản dị tép đồng rang khế chua
Khi đã ngấy với những bữa cơm đầy ắp thịt, cá, hãy thử đổi thực đơn bằng món tép đồng rang khế với vị chua chua lạ miệng.
Nguyên liệu giản dị, dễ kiếm, chế biến lại nhanh, tép đồng rang khế là món ngon đúng chất dân dã. Chỉ cần vài lạng tép đồng thật tươi, vài quả khế chua hái sau vườn nhà là đủ vị cơ bản để tạo nên món ăn ngon.
Tép đồng tươi ngon là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn như tép đồng um, tép trộn rau sống, tép nấu bầu... Ảnh: N.D.
Tép mua về xóc trong nước cho thật sạch rồi vớt ra để ráo. Ướp vào tép một chút muối và bột ngọt cho thấm. Khế lựa những quả xanh, căng mọng gọt bỏ lớp diềm vỏ cắt lát hình ngôi sao. Đặt chảo lên bếp phi thơm dầu ăn, tiếp đến cho tép vào và rang đều tay. Bí quyết để có món tép rang ngon nằm ở việc điều chỉnh ngọn lửa.
Khế chua lựa quả còn xanh, gọt bỏ diềm, thái hình ngôi sao vừa ăn. Ảnh: N.D.
Lúc vừa thả tép vào chảo phải khéo cho lửa thật mạnh để tép nhanh ráo, vỏ hồng và giòn. Canh tép thật khô nêm vào chảo ít nước mắm, tiếp tục đảo thêm vài phút nữa thì thêm vào ít đường để tép thêm săn giòn, có vị mặn ngọt dễ chịu.
Không mất nhiều thời gian chế biến nhưng tép đồng rang khế lại là một món ăn rất ngon miệng. Ảnh:N.D.
Khế được cho vào sau cùng, khi con tép rang đã thật thấm gia vị, tỏa mùi thơm hấp dẫn và dễ chịu. Vị mặn mặn, ngọt ngọt, thơm dịu đậm đà của tép rang hòa với vị chua thanh thanh của khế khiến bữa cơm tuy thanh đạm mà thật ngon lành.
Theo VNE
Ngọt bùi khoai lang nướng phố núi Khoai lang nướng hấp dẫn bởi vị ngọt bùi rưng rức và ấm nóng đầu lưỡi. Không có những tiếng rao hàng bên bếp than hồng rực, không chào mời khách bằng những cử chỉ, lời lẽ... nhưng những quầy khoai lang nướng vẫn cứ níu kéo biết bao người dừng lại thưởng thức. Mùi thơm ngọt bùi đầy hấp dẫn hương vị...