Những nguy cơ tiềm ẩn từ mất an toàn thông tin

Ngày nay, an toàn thông tin (ATTT) đã trở thành yêu cầu sống còn với tất cả doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, khi lỗ hổng bảo mật chứa những ẩn họa khó lường.

Không chỉ startup mới chập chững trên thương trường, cả những gã khổng lồ công nghệ thế giới cũng có thể có “ gót chân Achilles” và trở thành nạn nhân của những cuộc tấn công mạng.

Rủi ro từ lỗ hổng bảo mật

Đầu năm 2010, khoảng 5.000 máy ly tâm tại nhà máy hạt nhân ở Natanz, Iran đã “hóa điên” trong cuộc tấn công mạng khiến Tehran trở tay không kịp. Thủ phạm được xác định là virus Stuxnet. Stuxnet đã lợi dụng lỗ hổng an ninh chưa có bản vá – được gọi là lỗ hổng “Zero-day” – trong Windows để kiểm soát các máy tính điều khiển máy ly tâm phục vụ việc làm giàu uranium.

Giới chuyên gia bảo mật đánh giá cuộc tấn công của “tên lửa mạng” Stuxnet đã kéo lùi sự phát triển chương trình hạt nhân tham vọng của Iran khoảng 2 năm. Đây cũng là một trong những vụ tấn công “Zero-day” lớn nhất và gây thiệt hại nặng nề nhất thế giới.

Thuật ngữ Zero-day được sử dụng để mô tả các lỗ hổng bảo mật chưa được biết đến hoặc chưa được khắc phục trong phần mềm hoặc ứng dụng. Lỗ hổng bảo mật hay điểm yếu là khiếm khuyết mà tin tặc có thể sử dụng để khai thác tấn công vào các hệ thống, phần mềm, nhằm thực hiện các hành động phi pháp, ảnh hưởng xấu đến cá nhân, doanh nghiệp.

Lỗ hổng bảo mật có thể gây tổn thất lớn cho doanh nghiệp.

Trong thời đại chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ hiện nay, với vô vàn ứng dụng công nghệ trong đời sống, lỗ hổng bảo mật trở thành mảnh đất màu mỡ để tin tặc tấn công, trục lợi, gây tổn hại cho hàng tỷ người dùng trên toàn thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Theo một thống kê của Cybersecurity Venture, tội phạm mạng toàn cầu gây thiệt hại 6.000 tỷ USD trong năm 2021. Con số này ước tính sẽ lên đến hơn 10.000 tỷ USD vào năm 2025.

Các lỗ hổng bảo mật này không chỉ ảnh hưởng đến hàng tỷ người dùng cá nhân trong các vụ lừa đảo tài chính, phát tán thông tin, mà tin tặc còn có thể lợi dụng để nhắm đến các cơ quan, tổ chức lớn. Đặc biệt, các hacker sẽ lợi dụng lỗ hổng để tấn công và nhúng mã độc vào trong phần mềm, từ đó kiểm soát mọi hệ thống của toàn bộ khách hàng.

Tại Việt Nam, theo thống kê, năm 2020, thiệt hại do virus máy tính gây ra đã đạt kỷ lục mới, vượt mốc 1 tỷ USD. Năm 2021, các lỗ hổng bảo mật càng gia tăng khi nhiều tổ chức, doanh nghiệp buộc phải mở hệ thống ra Internet để nhân viên có thể truy cập và làm việc từ xa trong bối cảnh dịch bệnh.

An toàn thông tin cho doanh nghiệp

Các chuyên gia khuyến cáo doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược ATTT dài hạn, theo sát đặc thù hoạt động sản xuất; cần chuẩn hoá các quy định, quy trình về phòng tránh, xử lý, điều tra sự cố và ứng phó khủng hoảng.

Doanh nghiệp cũng cần đảm bảo ATTT đối với người dùng cuối – một trong những mắt xích chứa nhiều điểm yếu nhất – bằng cách thường xuyên triển khai hoạt động nâng cao nhận thức, trang bị kỹ năng đảm bảo an toàn, an ninh mạng cho lãnh đạo, nhân viên.

Các chuyên gia khuyến nghị thời điểm bắt đầu gây dựng công ty là giai đoạn tốt nhất để xây dựng văn hóa bảo mật, dù với tiềm lực tài chính nhỏ. Công ty cũng cần kiểm soát an ninh trong suốt vòng đời phát triển và triển khai sản phẩm bằng cách áp dụng các tiêu chuẩn, checklist an toàn thông tin như OWASP, trang bị kiến thức ATTT cho đội ngũ phát triển, vận hành ứng dụng và kiểm soát các tiện ích được cung cấp bởi bên thứ 3.

Không chỉ tấn công các phần mềm quốc tế với hàng tỷ người dùng, hacker còn nhắm vào cả những sản phẩm công nghệ bản địa tại những quốc gia có tiềm năng về lượng người dùng Internet. Với 70% dân số sử dụng Internet và các tiện ích như mạng xã hội, Việt Nam được xem là một mục tiêu rất hấp dẫn của tội phạm mạng.

Chuyên gia Đặng Thế Tuyến, nhà nghiên cứu bảo mật liên tục được Microsoft vinh danh với những đóng góp giá trị của mình

Theo công ty an ninh mạng VinCSS thuộc Tập đoàn Vingroup, 3 năm qua, đội ngũ chuyên gia của công ty đã phát hiện hơn 100 lỗ hổng bảo mật trong nhiều sản phẩm công nghệ, phần mềm và cả các nền tảng, dịch vụ trực tuyến nổi tiếng, phổ biến toàn cầu.

Riêng năm 2021, VinCSS đã phát hiện 40 lỗ hổng bảo mật, trong đó có đến 37 lỗ hổng ở mức nghiêm trọng trở lên. Đáng chú ý, những “ông lớn” công nghệ Microsoft, Adobe, Oracle… cũng góp mặt trong danh sách có sản phẩm, phần mềm chứa điểm yếu được công ty phát hiện, công bố.

Bên cạnh các lỗ hổng ảnh hưởng trực tiếp đến người dùng cuối, VinCSS còn phát hiện nhiều điểm yếu bảo mật có thể cho phép tin tặc lợi dụng tấn công vào doanh nghiệp, tổ chức lớn.

Đơn cử, chuyên gia Đặng Thế Tuyến, nhân vật liên tục được Microsoft vinh danh trong bảng vàng các nhà nghiên cứu bảo mật tiêu biểu giai đoạn 2020-2021, đã phát hiện 26 lỗ hổng bảo mật, với 5 lỗ hổng thuộc một nền tảng giám sát, quản trị doanh nghiệp phổ biến hàng đầu thế giới. Nền tảng này nếu bị tấn công sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho khách hàng toàn cầu, trong đó có gần 10 ngân hàng lớn và những tập đoàn, doanh nghiệp công nghệ, tài chính, bất động sản, bảo hiểm… top đầu thị trường.

Việt Nam đang thăng hạng nhanh trong giới nghiên cứu ATTT toàn cầu nhờ sở hữu nhiều chuyên gia bảo mật thường xuyên vào top đầu các bảng xếp hạng của Microsoft hay Bugcrowd (nền tảng tìm kiếm lỗ hổng bảo mật lớn nhất).

Các chuyên gia bảo mật Việt Nam cũng đạt nhiều chứng chỉ uy tín của SANS (Mỹ) – học viện đào tạo bảo mật hàng đầu thế giới, và mới đây nhất là đạt giải tại Pwn2Own – cuộc thi tấn công mạng uy tín nhất thế giới. Sự ghi nhận quốc tế cũng khẳng định năng lực và nỗ lực của các doanh nghiệp ATTT nội trong việc bảo vệ sự an toàn, ổn định của không gian mạng thời 4.0.