Những ngôi sao kỳ lạ trong vũ trụ
Vũ trụ đầy rẫy những vật thể bí ẩn mà chúng ta chưa thể khám phá.
Hàng năm, chúng ta lại bắt gặp những ngôi sao mới mà một phần trong số đó làm thay đổi quan điểm của chúng ta về sao. Dưới đây là một số ngôi sao kỳ lạ, được biết đến trong thờ
Vũ trụ đầy rẫy những vật thể bí ẩn mà chúng ta chưa thể khám phá. Hàng năm, chúng ta lại bắt gặp những ngôi sao mới mà một phần trong số đó làm thay đổi quan điểm của chúng ta về sao.
Dưới đây là một số ngôi sao kỳ lạ, được biết đến trong thời gian qua.
Sao sơ sinh
Ngôi sao Swift J18180 – 1607 được phát hiện vào ngày 12/3/2020 và là một trong những vật thể non trẻ nhất trong vũ trụ mà chúng ta biết đến. Thông thường, các ngôi sao có tuổ.i đời hàng tỷ năm, cho nên những ngôi sao trẻ là khá hiếm hoi.
Ước tính tuổ.i đời của Swift J18180-1607 mới khoảng 240 năm. Đây là ngôi sao từ – tức là ngôi sao có từ trường rất mạnh. Swift J18180-1607 nặng hơn Mặt trời khoảng 2 lần.
Ngôi sao Swift J18180-1607.
Ngôi sao “già hơn vũ trụ”
Ngôi sao HD 140283 trở thành câu đố khoa học, khi mọi mô hình và tính toán đều cho thấy, tuổ.i của nó là khoảng 14,5 tỷ năm. Vấn đề là ở chỗ, tuổ.i của vũ trụ được ước tính là 13,8 tỷ năm. Như vậy, sao HD 140283 phải xuất hiện trước Vụ nổ Lớn!
Ở đây, cần phải đặt giả thiết là có sai số và công nhận ngôi sao HD 140283 hình thành ngay sau khi vũ trụ ra đời. Các nhà khoa học chỉ ra hàm lượng sắt rất thấp trong ngôi sao và coi đó là một nét đặc trưng của nó. Điều đó có nghĩa là trong thực tế, ngôi sao phải xuất hiện khi sắt còn rất hiếm trong vũ trụ.
Sao khổng lồ
Những ngôi sao thật sự là những vật thể khổng lồ, nhưng cũng rất khác nhau về nhiều đặc điểm, trong đó có tuổ.i đời. Kỷ lục gia về kích thước là ngôi sao siêu khổng lồ UY Scuti, có khả năng chứa được… 5 tỷ ngôi sao như Mặt trời của chúng ta!
Đường kính của UY Scuti là khoảng 1.700 lần lớn hơn Mặt trời. Đây là ngôi sao lớn nhất từ trước tới nay mà các nhà thiên văn học biết đến. Sao UY Scuti nằm trong chòm sao Scutum (chòm sao Thuẫn Bài), cách chúng ta khoảng 5.100 năm ánh sáng.
Ngôi sao có kích thước hành tinh
Các ngôi sao thường là các thiên cầu khí khổng lồ, tuy nhiên điều thú vị là ngay trong Hệ Mặt trời có một vài ngôi sao có kích thước tương đương hành tinh.
Sao EBLM J0555-57Ab là vật thể được quan sát vào năm 2017. Mặc dù kích thước nhỏ, nhưng sao EBLM J0555-57Ab rất nặng: Khối lượng của nó bằng 85 lần khối lượng sao Mộc (khối lượng sao Mộc: 1,9×10^27 kg). Sao EBLM J0555-57 Ab là một thành phần của hệ thống 3 ngôi sao, ở cách Trái đất khoảng 600 năm ánh sáng.
Sao trong sao
Vào năm 1976, hai nhà vật lý Kip Thorne và Anna Zytkow đề xuất mô hình thuần túy lý thuyết về hệ thống 2 ngôi sao: Sao neutron ở trung tâm, bị sao lùn đỏ “nuốt chửng”. Sao lùn đỏ trở thành vỏ bên ngoài của sao neutron.
Đối với người quan sát, hệ thống như vậy chỉ trông như một ngôi sao đỏ khổng lồ. Vật thể Thorn-Zytkow chỉ mang tính lý thuyết. Tuy nhiên. các nhà thiên văn học đã phát hiện cặp sao đầu tiên có đặc điểm và cách hành xử phù hợp với mô hình Thorn-Zytkow. Đó là hệ thống “sao trong sao” HV 2112, nằm trong Đám mây Magellana Nhỏ.
Ngôi sao có đuôi
Sao có đuôi.
Mira Ceti là hệ thống sao kép – bao gồm hai ngôi sao: Sao Mira Ceti A là sao đỏ khổng lồ ở giai đoạn cuối cuộc đời; còn sao Mira Ceti B đã “chế.t” và trở thành sao lùn, quay xung quanh ngôi sao Mira Ceti A còn “sống”, hút vật chất từ ngôi sao này.
Hệ thống sao Mira Ceti di chuyển với tốc độ 130 km/s và để lại phía sau một cái đuôi dài màu tím, bao gồm oxy và carbon. Theo ước tính, cái đuôi này có chiều dài lên tới 13 năm ánh sáng!
Ngôi sao “hung hãn”
Vega (sao Chức nữ) là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thiên cầm và sao sáng thứ năm trên bầu trời đêm. Sao Chức nữ ở cách chúng ta khoảng 30 năm ánh sáng. Vấn đề là ở chỗ, xét về khía cạnh độ lớn và khoảng cách, thì sao Chức nữ quá sáng!
Hóa ra, các quá trình trên sao Chức nữ diễn ra nhanh hơn và dữ dội hơn so với các ngôi sao cùng loại. Bản thân hình dạng ngôi sao cũng khác thường: Hình bầu dục, chứ không phải hình cầu.
Ngôi sao với thành phần bí ẩn
Vào năm 1961, nhà vật lý thiên văn Ba Lan Antoni Przybylski phát hiện ngôi sao HD 101065 với thành phần khác thường. Sao HD 101065 tự quay rất chậm – mất 188 năm mới xong một vòng quay quanh trục chính.
Lý do có thể là thành phần khác thường của ngôi sao: Nó chứa rất ít các nguyên tố như sắt hay niken, và đặc biệt chứa nhiều nguyên tố nặng như plutonium, uranium… (thông thường, những nguyên tố nặng này là rất hiếm trong các ngôi sao khác).
Nụ hôn của các ngôi sao
Hai ngôi sao trong hệ sao kép có thể quay gần nhau như thế nào? Rất gần! Gần đến mức chúng chạm vào nhau. Hiện tượng này diễn ra, chẳng hạn, với hệ thống sao kép tiếp xúc VFTS 352. Tổng khối lượng hệ sao VFTS 352 bằng khoảng 57 lần khối lượng Mặt trời.
“Cuộc khiêu vũ” của hai ngôi sao trong hệ sao kép này sẽ kết thúc như thế nào? Có hai kịch bản khả dĩ. Kịch bản thứ nhất: Hai ngôi sao liên kết với nhau và tạo thành một ngôi sao lớn hơn. Kịch bản thứ hai: Các ngôi sao bùng nổ, khởi đầu cho sự hình thành một lỗ đen không lớn.
Ngôi sao của người ngoài hành tinh?
Sao của người ngoài hành tinh?
Các nhà khoa học rất ít khi giải thích một hiện tượng thiên văn bằng “hoạt động của người ngoài hành tinh”. Tuy nhiên, đối với trường hợp ngôi sao KIC 8462852 thì đây là cách giải thích có vẻ hợp lý nhất. Số là, chưa có ngôi sao nào có sự sụt giảm độ sáng tới 20%.
Trong trường hợp các hành tinh đi ngang qua phía trước ngôi sao, độ sánh chỉ sụt giảm khoảng 1%. Do vậy, xuất hiện giả thuyết cho rằng có thể có cấu trúc “nhân tạo” nào đó, quay xung quanh ngôi sao KIC 8462852 và lấy năng lượng cần thiết để duy trì nền văn minh.
Một cách giải thích khác nói rằng có một dải khí và đá vũ trụ khổng lồ di chuyển và làm giảm độ sáng từ phía nhìn thấy của sao KIC 8462852.
Ngôi sao rời bỏ thiên hà
Ngôi sao có ký hiệu HE 0437-5439 HST là ngôi sao di chuyển với tốc độ cao. Trước đây, nó đã từng nằm trong trường hấp dẫn rất mạnh của lỗ đen Sagittarius A ở trung tâm Dải Ngân hà; tuy nhiên, bằng cách nào đó, nó không vượt qua chân trời sự kiện.
Ngôi sao di chuyển với vận tốc lớn đến mức hiện nay nó không còn liên kết về hấp dẫn với thiên hà của chúng ta nữa. Nó đang rời bỏ Dải Ngân hà với vận tốc khoảng 2,6 triệu km/h.
10 vật thể kỳ quái trong vũ trụ thách thức sự lý giải của con người
Khi nói về sự kỳ lạ của các vật thể trong vũ trụ, không thể không nhắc đến Mặt Trăng Hyperion, ngôi sa Tabby hay hành tinh lùn Haumea,...
Gần đây, các nhà khoa học phát hiện một FRB (vụ bùng nổ sóng radio nhanh) lặp, nhấp nháy liên tục 6 lần. Trước đó, từ năm 2007 đã phát hiện những tín hiệu vô tuyến cực mạnh và cực sáng chỉ kéo dài trong vài mili giây vô cùng bí ẩn.
Đĩa hạt nhân Pasta là dạng vật chất mạnh nhất trong vũ trụ được hình thành từ phần còn lại của một ngôi sao chế.t. Theo các mô phỏng, proton và neutron trong lớp vỏ của một ngôi sao chế.t có thể chịu áp lực hấp dẫn mạnh đến khủng khiếp, khiến chúng bị nén lại thành những mớ vật chất giống như sợi mì Ý linguini giữa vũ trụ.
Hành tinh lùn Haumea, có quỹ đạo trong Vành đai Kuiper của Sao Hải Vương, là một trong những vật thể bí ẩn trong vũ trụ. Nó có hình dạng thon dài kỳ lạ, sở hữu hai mặt trăng và một ngày chỉ kéo dài 4 giờ, điều này khiến Haumea trở thành vật thể lớn quay nhanh nhất trong hệ mặt trời.
Năm 2017, các nhà thiên văn học phát hiện ra vòng nhẫn cực đại quay xung quanh Haumea, có khả năng là kết quả của một vụ va chạm từ xa xưa.
Có hay không sự hiện diện của vật chất tối vốn là một khái niệm vũ trụ kỳ lạ làm đau đầu các nhà khoa học. Tháng 3/2018, sự phát hiện về một ngân hà dường như không có bất kì vật chất tối nào đã khiến giới khoa học sửng sốt khi trước đó khoa học khẳng định sự hiện diện của vật chất tối, loại vật chất chiếm 85% vật chất trong vũ trụ..
Khi nói về sự kỳ lạ của các vệ tinh trong Hệ Mặt Trời không thể không nhắc đến Mặt Trăng Hyperion. Đây cũng vệ tinh tự nhiên của sao Thổ có vẻ ngoài bất thường với nhiều hố va chạm sâu trông như hòn đá bọt khổng lồ.
Tàu vũ trụ Cassini của NASA đến thăm quỹ đạo Sao Thổ từ năm 2004 đến 2017 cũng đã phát hiện, Hyperion phát ra một "chùm hạt" tĩnh điện chảy thành dòng ra ngoài không gian. Trên bề mặt của Hyperion cũng có vô số miệng hố như núi lửa.
Các nhà thiên văn học thuộc Đại học bang Louisiana đã từng bị sốc khi chứng kiến ngôi sao có tên là KIC 846285, hay còn được gọi là ngôi sao Tabby. Vật thể này sẽ giảm độ sáng theo các khoảng thời gian không đều, đôi khi giảm tới 22% độ sáng, khiến bề mặt của nó trông như...lông mèo mướp.
Trôi dạt qua thiên hà là những hành tinh lang thang bất định, chúng đã bị các lực hấp dẫn nào đó khiến chúng bay ra khỏi quỹ đạo quanh ngôi sao mẹ. Một trong số đó là SIMP J01365663 0933473 có từ trường mạnh hơn 200 lần so với Mộc tinh, đủ để tạo ra cực quang nhấp nháy trong bầu khí quyển có thể quan sát từ Trái Đất bằng kính viễn vọng vô tuyến.
Một tia Neutrino đơn lẻ với năng lượng cao đã tấ.n côn.g Trái Đất vào ngày 22/9/2017. Đây cũng là tia Neutrino đầu tiên cung cấp đủ thông tin về nguồn gốc của nó để các nhà thiên văn học hướng kính viễn vọng theo hướng nó xuất phát.
Tuy nhiên không chỉ có vậy, các nhà vật lý tại Đài thiên văn IceCube Neutrino ở Nam Cực khẳng định nhìn thấy tia neutrino có mức năng lượng tương tự ít nhất mỗi tháng một lần. Đến nay nó vẫn là một trong những vật thể bí ẩn trong vũ trụ mà con người chưa thể lý giải.
Trông vũ trụ có tồn tại một thiên hà vô hình lẻ loi có tên DGSAT I. Thiên hà này từng lớn và sáng cỡ như Dải Ngân Hà Milky Way của chúng ta, thế nhưng các ngôi sao của nó đã được dàn trải ra với mật độ rất mỏng đến mức gần như vô hình.
Ngôi sao Già Hơn Vũ trụ 200.000.000 Năm tuổ.i | Nguồn: Youtube
Những hành tinh đầy bụi bặm này có thể tồn tại sự sống, chỉ là chúng ta không thể thấy được mà thôi Những thế giới đầy bụi như hành tinh sa mạc Arrakis trong tiểu thuyết Dune có lẽ khá phổ biến trong vũ trụ. Một vài trong số đó, vốn có một lượng lớn bụi trong khí quyển, nhiều khả năng là những nơi có thể tìm thấy sự sống. Tuy nhiên, tình trạng bụi bặm đó cũng khiến việc tìm kiếm chứng cứ...