Những gì ta đưa lên mạng sẽ không bao giờ mất đi?

Hầu hết mọi người nghĩ rằng họ có thể xóa bài đăng, tin nhắn và dữ liệu cá nhân của mình khỏi các trang mạng bất cứ khi nào họ muốn.

Nhưng liệu có đúng như vậy?

Ông Peiter Zatko, cựu giám đốc an ninh của Twitter, khai báo với Ủy ban Thượng viện Mỹ hôm 13-9. Ông được truyền thông gọi là “người thổi còi” vì cảnh báo có lợi cho xã hội – Ảnh: REUTERS

Ông Peiter Zatko, cựu giám đốc an ninh của Twitter, khai báo với Ủy ban Thượng viện Mỹ rằng mạng xã hội này thực chất không xóa dữ liệu của những người dùng đã hủy tài khoản. Thông tin này dựa trên những cáo buộc mà ông Peiter Zatko đưa ra trong tố giác được Đài CNN đưa tin đầu tiên và báo The Washington Post đăng vào tháng trước.

Ông Zatko cáo buộc Twitter không xóa dữ liệu của người dùng sau khi họ xóa tài khoản. Twitter phản bác, cho rằng cựu giám đốc an ninh vẽ ra một “câu chuyện sai sự thật” về công ty. Để trả lời câu hỏi từ CNN, Twitter cho biết họ có quy trình xóa dữ liệu nhưng không tiết lộ liệu nó có hoàn thành quy trình đó hay không.

Mặc dù những cáo buộc công khai của Zatko là đáng kinh ngạc, nhưng đó cũng chỉ là một lời nhắc nhở khác đối với người dùng về việc chúng ta nên cẩn trọng hơn trong việc chia sẻ dữ liệu trực tuyến.

Bà Sandra Matz, nhà nghiên cứu truyền thông xã hội và là giáo sư tại Trường Kinh doanh Columbia (Mỹ), cảnh báo: “Nghe có vẻ rất đơn giản, nhưng những gì bạn đã đăng lên mạng rồi thì đừng bao giờ mong đợi nó trở nên riêng tư”.

Vào tháng 7 năm nay, Meta – công ty mẹ của Facebook – bị cáo buộc cung cấp các tin nhắn được gửi qua Messenger để buộc tội một thiếu niên ở Nebraska phá thai bất hợp pháp. Không có dấu hiệu cho thấy bất kỳ tin nhắn nào trong trường hợp này đã bị xóa.

Ông Ravi Sen, nhà nghiên cứu an ninh mạng và giáo sư tại Đại học Texas A&M (Mỹ), cho biết cơ quan thực thi pháp luật và các nhóm an ninh khác có nguồn lực và quyền truy cập vào bất kỳ thứ gì mà họ muốn, kể cả khôi phục dữ liệu đã xóa trong một số trường hợp cần thiết.

Ông Sen khẳng định nhiều người không nhận thức được điều này. Bất kỳ dạng thông tin nào, cho dù đó là email, nhận xét trên mạng xã hội hay tin nhắn trực tiếp thì thường được lưu trên thiết bị của người dùng, thiết bị của người nhận và các máy chủ thuộc sở hữu của công ty có nền tảng mà bạn đã sử dụng.

“Thông thường, nếu người dùng đã tạo nội dung và xóa nội dung đó, thì nội dung sẽ biến mất khỏi cả ba vị trí. Nhưng đôi khi điều đó phức tạp hơn nhiều”, ông Sen giải thích.

“Tuy vậy, bạn có thể liên hệ với các công ty và yêu cầu họ xóa dữ liệu của bạn khỏi máy chủ của họ, mặc dù nhiều người không thực sự làm được bước này”, ông Sen nói thêm. Dĩ nhiên cơ hội khôi phục tin nhắn đã xóa khỏi thiết bị của người dùng giảm dần theo thời gian.

Theo các chuyên gia về quyền riêng tư, cách tốt nhất để kiểm soát dữ liệu trực tuyến của bạn là sử dụng các ứng dụng cung cấp mã hóa đầu cuối. Điều quan trọng là phải quản lý cài đặt sao lưu đám mây để đảm bảo rằng dữ liệu riêng tư từ các dịch vụ được mã hóa vẫn không thể truy cập được ở nơi khác.

“Nhưng ngay cả với tất cả các biện pháp phòng ngừa mà một cá nhân có thể thực hiện, một khi bạn đưa một thứ gì đó lên mạng, thì về cơ bản bạn đã mất quyền kiểm soát”, bà Matz nhấn mạnh.

“Bởi vì ngay cả khi Twitter bây giờ xóa bài đăng, hoặc bạn xóa nó khỏi Facebook, ai đó có thể đã sao chép bức ảnh mà bạn đã đăng, bằng cách chụp hay quay màn hình”, bà Matz dẫn giải.

Nữ giáo sư của Trường Columbia cũng khuyên mọi người nên lưu tâm hơn về những gì họ chia sẻ trên các nền tảng mạng trực tuyến.

“Hãy giữ một ý niệm trong đầu rằng mọi thứ bạn chia sẻ ở đó đều có thể được sử dụng bởi bất kỳ ai, và sẽ tồn tại vĩnh viễn”, bà Matz nhắc nhở.