Những điều cần biết về phì đại tuyến tiền liệt

Tiểu khó, tiểu chậm, hay đi tiểu đêm gây mất giấc ngủ, cảm giác còn nước tiểu trong bàng quang sau khi đi tiểu… là những dấu hiệu có thể gặp ở nam giới bị phì đại tuyến tiền liệt và cần được điều trị.

Tuy nhiên, nếu chỉ ghi nhận hình ảnh tuyến tiền liệt tăng sinh qua chẩn đoán hình ảnh mà không gây triệu chứng gì thì chưa cần phải điều trị.

Tuyến tiền liệt phì đại gây tồn lưu nước tiểu trong bàng quang.

Dưới đây là một số lưu ý về bệnh lý này của ThS. BS Nguyễn Ngọc Thái, Khoa Niệu, Bệnh viện Bình Dân.

Vô hại nếu không gây triệu chứng phiền toái lên đường tiết niệu. Phì đại tuyến tiền liệt được xem là vô hại nếu không có triệu chứng khó chịu như tiểu khó, tiểu chậm, cảm giác còn nước tiểu trong bàng quang sau khi đi tiểu…

Có thể gây biến chứng nghiêm trọng trong một số tình huống. Tình trạng phì đại tuyến tiền liệt lành tính diễn tiến phức tạp có thể gây đau tức vùng bụng dưới do tình trạng bí tiểu hoàn toàn, ảnh hưởng lên bàng quang… cần được điều trị Các biến chứng đáng lưu ý khác bao gồm nhiễm trùng đường tiểu, sỏi bàng quang, thận ứ nước, suy thận.

Cần được điều trị khi chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng. Bên cạnh những biến chứng nghiêm trọng, phì đại tuyến tiền liệt lành tính cũng cần được điều trị nếu nó gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Điển hình là gây tình trạng mất ngủ, mệt mỏi do phải thức giấc đi tiểu nhiều lần trong đêm. Nhiều quý ông có phì đại lành tính tuyến tiền liệt sẽ cảm thấy cần phải đi tiểu thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm. Việc đi tiểu thường xuyên được xác định là phải đi tiểu từ tám lần trở lên mỗi ngày. Tình trạng đi tiểu đêm được xác định là phải thức dậy đi tiểu từ 2 lần trở lên mỗi đêm.

Hiểu về tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt ở nam giới trưởng thành khoảng 15-25g, hình như trái lê nhỏ, sờ thấy chắc, chiều rộng trung bình khoảng 4cm, cao 3cm và dày 2,5cm. Sau tuổi 40, các tế bào xung quanh tuyến tiền liệt bắt đầu tăng thể tích, trọng lượng dẫn tới tình trạng phì đại. Đến một lúc “nặng nề”, tuyến tiền liệt giống như một quả núi đè nặng lên niệu đạo gây trở ngại cho việc bài tiết nước tiểu, gây tiểu lắt nhắt, tiểu rắt, tiểu khó, thậm chí không thể tiểu tiện được, làm thận bị ứ nước hoặc suy thận gây nguy hiểm đến tính mạng.

Phì đại không phải là ung thư tiền liệt tuyến. Có phì đại tuyến tiền liệt không có nghĩa là có nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt gia tăng. Sự tăng trưởng lành tính mô tiền liệt tuyến bắt đầu xung quanh tuyến tiền liệt bên trong, mô vòng quanh niệu đạo và tiếp tục phát triển bên trong tuyến tiền liệt. Ngược lại, ung thư tuyến tiền liệt bắt đầu phát triển ở phần ngoài của tuyến tiền liệt và phát triển ra bên ngoài.

Là diễn tiến bình thường của quá trình lão hóa. Tương tự như tóc bạc, sự phì đại tuyến tiền liệt lành tính có thể là một phần của quá trình lão hóa ở nam giới, do sự thay đổi, mất cân bằng các nội tiết tố và sự tăng trưởng của tế bào. Bằng việc khám tầm soát mỗi năm một lần đối với nam giới trên 50 tuổi, hoặc thường xuyên hơn (đối với các đối tượng có nguy cơ cao như gia đình có người mắc ung thư), bác sĩ sẽ đánh giá được mức độ tăng sinh của tuyến tiền liệt và đưa ra chỉ định điều trị khi cần thiết.

Một số biện pháp đơn giản có thể giúp giảm triệu chứng. Tránh uống nhiều nước vào 3 tiếng trước giờ đi ngủ cũng như tránh các loại đồ uống chứa chất gây lợi tiểu như trà, cà phê, rượu. Các thức uống này đều tác động lên cơ bàng quang và kích thích thận, gây tình trạng tiểu nhiều lần trong đêm. Nên tập thể dục đều đặn và thực hành các bài tập thư giãn như thiền để giảm stress.

Thông báo cho bác sĩ tiết niệu những loại thuốc đang dùng, kể cả thuốc không kê đơn. Nếu phát hiện có loại thuốc làm trầm trọng hơn tình trạng rối loạn đi tiểu, bác sĩ sẽ có những điều chỉnh phù hợp như thay đổi liều dùng, thay đổi thời gian dùng thuốc hay kê đơn thuốc khác, ít gây bài tiết nước tiểu hơn.