Những cửa hàng tự phục vụ, không cần nhân viên ở Hàn Quốc

Người bán không cần làm việc nhiều và không cần tương tác nhiều với khách hàng. Đây là điểm hấp dẫn của hình thức bán lẻ tự phục vụ.

Một khách hàng mua đồ ở cửa hàng sashimi không có nhân viên tại Seoul và thanh toán bằng thẻ tín dụng. Ảnh: Korea Herald

Là khách quen thường xuyên của các địa điểm tự phục vụ ở Hàn Quốc, Choi Seung-hoon (32 tuổi) gần đây còn có thêm trải nghiệm thú vị hơn. Đó là mua suất ăn tối mang về tại một cửa hàng hoàn toàn không có nhân viên.

Trong cửa hàng bán món sashimi không người phục vụ gần ga Sangwangsimni, nằm ở trung tâm thủ đô Seoul, Choi Seung-hoon đang nhìn qua cửa kính tủ lạnh để chọn các loại cá được bọc trong túi hút chân không. Anh chọn một suất sashimi cá đuôi vàng nặng 150 gram, có giá 15.000 won (hơn 270.000 đồng).

“Tôi thường ăn một mình. Thế nên tôi nghĩ đây là một điều tốt vì tôi có thể mua sashimi mà không cần đến chợ hải sản hay nhà hàng bán cá sống”, người đàn ông 32 tuổi chia sẻ.

Cửa hàng bán lẻ không có nhân viên đã phát triển mạnh mẽ ở Hàn Quốc. Có nhiều cửa hàng tiện lợi ngay cạnh nhà dân mà không có nhân viên phục vụ vào ban đêm. Nhưng gần đây, mô hình cửa hàng tự phục phục đã mở rộng và đa dạng hóa sản phẩm. Các doanh nhân trẻ đưa loại hình dịch vụ này vào các lĩnh vực truyền thống như chợ cá, cửa hàng thịt, cửa hàng quần áo và cửa hàng thú cưng.

Không có dữ liệu toàn diện về số lượng cửa hàng bán lẻ không có nhân viên trên toàn quốc, nhưng một cuộc khảo sát gần đây của Cơ quan Cứu hỏa Quốc gia Hàn Quốc từ năm 2022 đến năm 2023 cho thấy có ít nhất 6.300 cơ sở như vậy.

Sức hấp dẫn của các cửa hàng không có nhân viên

Kang Dong-yoon (34 tuổi) – chủ cửa hàng sashimi ở ga Sangwangsimni – điều hành tổng cộng ba cửa hàng dưới thương hiệu Sea Fridge. Anh giải thích, để cạnh tranh với các nhà hàng sashimi truyền thống thường trưng bày cá sống trong bể nước ở đây, các cửa hàng không có nhân viên phải đảm bảo độ tươi ngon của thực phẩm.

Để làm được điều này, Kang Dong-yoon mua cá ba lần một tuần tại Chợ cá Noryangjin – chợ hải sản lớn nhất ở Seoul. Anh quay phim quá trình này và chia sẻ trên Instagram của cửa hàng. Công việc quản lý ba cửa hàng sashimi mất khoảng 10 giờ mỗi tuần. “Điều này bao gồm mọi thứ từ thu mua cá đến cắt lát, đóng gói, bày và bảo quản tại cửa hàng”, Kang chia sẻ.

Đã từng có 10 năm kinh nghiệm điều hành một doanh nghiệp nhượng quyền, Kang hiện có kế hoạch tự mình mở thêm một cửa hàng không có nhân viên khác chuyên bán thịt.

Lee So-in (34 tuổi), một chủ cửa hàng quần áo, cho biết lợi ích chính của việc bán lẻ tự phục vụ là tính linh hoạt với người bán trong việc quản lý thời gian. Đầu năm 2023, cô mở một cửa hàng truyền thống ở thành phố Gimpo, tỉnh Kyunggi và cô làm luôn nhân viên bán hàng. Vào mùa hè, nơi đó trở thành một cửa hàng không có nhân viên vì Lee bận rộn chăm sóc con cái. Hiện tại, Lee chỉ làm việc tại cửa hàng mỗi tuần một lần để bổ sung quần áo và phụ kiện. Tuy nhiên, việc chuyển đổi hình thức không có tác động đáng kể đến doanh số bán hàng, mà ít nhiều vẫn giữ nguyên.

Cô nói: “Tôi đã mất đi một số khách hàng thường xuyên thích trò chuyện với tôi, nhưng đồng thời, tôi cũng có được những khách hàng mới. Có vẻ như khi không có nhân viên cửa hàng, khách hàng cảm thấy thoải mái hơn khi thử những bộ quần áo khác nhau”.

Theo một cuộc khảo sát 1.000 người của công ty nghiên cứu Embrain, 71,9% số người được hỏi cho biết họ đã ghé các cửa hàng không có nhân viên. Trong số đó, khoảng 80% bày tỏ sẵn sàng quay lại cửa hàng như vậy lần nữa. Lý do chính cho phản ứng tích cực này là vì không có nhu cầu tương tác với nhân viên phục vụ.

Go Ye-eun (37 tuổi) người đang mua sắm tại một cửa hàng không có nhân viên ở Yongsan, Seoul đã đồng tình với kết quả của cuộc khảo sát. Cô đánh giá cao việc không cần phải đoán tâm trạng và suy nghĩ của nhân viên bán hàng, đặc biệt khi mua hàng nhỏ lẻ, như một gói kẹo cao su, có giá dưới 1 USD bằng thẻ tín dụng hoặc khi rời khỏi cửa hàng mà không mua bất cứ thứ gì. Bên cạnh đó, Go Ye-eun cho rằng sản phẩm tại các cửa hàng không có nhân viên có giá thành rẻ và đa dạng hơn.

Mô hình cửa hàng không có nhân viên ở Hàn Quốc không chỉ dừng ở thực phẩm và đồ uống (F&B) mà còn phát triển với nhiều loại hình đa dạng như cửa hàng quần áo và cửa hàng thú cưng. Ảnh: Korea Herald

Tương tác với con người vẫn là điều cần thiết

Các chủ cửa hàng cho biết, dù không gặp mặt trực tiếp khách hàng nhưng điều quan trọng là vẫn phải đáp ứng nhu cầu của khách hàng và tương tác với họ thông qua các kênh khác.

Park Seung-min (34 tuổi) – người điều hành cửa hàng vật nuôi không có nhân viên ở Seoul, liên tục nghiên cứu các xu hướng mới nhất trong ngành thú cưng để luôn cập nhật các sản phẩm của cửa hàng mình. Vì 99% khách hàng của anh là phụ nữ ở độ tuổi 20 và 30, nên Park cố gắng mang lại trải nghiệm mua sắm thú vị cho nhóm khách hàng cụ thể này.

Cửa hàng của anh được trang trí với tông màu chủ đạo là hồng và trắng, có một khu vực đặc biệt dành riêng cho người mua sắm. Ngoài ra, còn có một bức tường được trang trí bằng những tấm giấy ghi chú với lời nhắn của người mua hàng để lại, cùng một màn hình hiển thị ảnh những chú chó cưng của họ.

“Tôi cũng cố gắng đăng nhiều bài viết và gửi tin nhắn trên Instagram về các sản phẩm mới để bù đắp cho sự thiếu tương tác trực tiếp với khách hàng”, Park Seung-min nói.

Chủ cửa hàng quần áo Lee So-in cho biết ngay cả trong những cửa hàng không có nhân viên, cũng không có hệ thống tự phục vụ hoàn toàn. Theo cô, việc bảo trì thường xuyên là rất quan trọng, nếu không sẽ nhanh chóng nhìn thấy rõ việc thiếu sự giám sát của con người ở đó.

Lee So-in ghé thăm cửa hàng của cô hàng ngày để dọn dẹp. Mặc dù hầu hết khách hàng đều cẩn thận và cố gắng giữ mọi thứ ngăn nắp, nhưng vẫn có những trường hợp bất cẩn, như vứt móc treo trên sàn hoặc để quần áo bừa bãi. Nếu không có người trông coi cửa hàng, các mặt hàng có thể bị hỏng, như bị rách nếu sản phẩm có chất liệu mỏng hoặc dính vết trang điểm dính trên quần áo. Mặc dù không cần thường xuyên, nhưng đôi khi cần có sự hỗ trợ của con người.

Go Ye-eun từng gặp lỗi tại ki-ốt bán hàng. Một sản phẩm được dán nhãn giá 2.000 won (khoảng 36.000 đồng) tại ki-ốt nhưng khi thanh toán lại bị tính thành 3.000 won (khoảng 55.000 đồng). Tương tự, Sang-woo, một thanh niên 27 tuổi thường xuyên lui tới các quán cà phê và cửa hàng tiện lợi không có nhân viên gần trường đại học, đã từng gặp trường hợp máy ở quán cà phê bị lỗi, phải chờ đến 20 phút mới được hoàn tiền.

Cửa hàng không có nhân viên vẫn cần đến bàn tay hỗ trợ của con người để có thể vận hành hiệu quả. Ảnh: Korea Herald

Xử lý trộm cắp

Thách thức chính mà các chủ cửa hàng không có nhân viên phải đối mặt là nạn trộm cắp.

Các cửa hàng hoạt động bằng cách chỉ cho phép khách hàng vào cửa thông qua xác minh thẻ tín dụng sẽ ít gặp sự cố nhất. Tuy nhiên, các cửa hàng như cửa hàng kem hay cửa hàng tiện lợi, do những khách hàng thường chưa đủ tuổi có thẻ tín dụng nên thường không có yêu cầu này, vì thế phải đối mặt với tỷ lệ trộm cắp cao hơn.

Theo dữ liệu của cảnh sát, đã có 6.018 trường hợp trộm cắp được báo cáo tại các cửa hàng không có nhân viên vào năm 2022, tăng 71,25% so với năm trước. Sự gia tăng tội phạm đặc biệt đáng chú ý ở thanh thiếu niên. Phân tích dữ liệu của công ty quản lý an ninh S-1 Corporation, trong khoảng thời gian từ năm 2020 đến năm 2022, cho thấy thanh thiếu niên chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các vụ trộm cắp với 34,8%. Các phương thức trộm cắp rất đa dạng, từ việc khách hàng giấu sản phẩm và rời khỏi cửa hàng mà không bị phát hiện, cho đến việc khách đến cửa hàng cố tình không thanh toán.

Nhiều chủ cửa hàng không có nhân viên phải dán những hình ảnh được ghi lại từ camera an ninh về các vụ trộm cắp lên tường cửa hàng, kèm theo các biển cảnh báo. Tuy nhiên, một số người không muốn áp dụng phương pháp này, vì e ngại những thông điệp này có thể tác động đến bầu không khí trong cửa hàng.

Lee So-in từng phát hiện có người lấy quần áo trong cửa hàng của mình mà không trả tiền thông quan camera giám sát. Năm ngày sau, chính người này quay lại và lấy trộm quần áo một lần nữa, có thể vì không bị phạt lần trước.

Lee đã đăng một thông báo trên Instagram của cửa hàng rằng cô đã nộp đơn khiếu nại lên cảnh sát về vụ trộm, hy vọng đây sẽ là một dấu hiệu cảnh báo.