Nhóm bác sĩ Italia đến tận nhà cứu chữa cho bệnh nhân Covid-19

Gần giữa tháng 3-2020, khi lệnh phong tỏa toàn quốc ở Italia bắt đầu, bác sĩ Luigi Cavanna ở Bệnh viện Piacenza, Italia nhận ra rằng có quá nhiều bệnh nhân Covid-19 bị bệnh nặng dồn đến phòng cấp cứu, trong khi trước đó hầu hết họ có thể được điều trị tại nhà, trước khi các triệu chứng của họ trở nên quá nghiêm trọng.

Trong tháng qua, ông Giovanni Sartori quên cả khái niệm về thời gian. Ông không nhớ chính xác khi nào em trai mình, 53 tuổi đang rất khỏe mạnh bắt đầu bị sốt cao và khó thở. Nhưng chỉ sau khoảng 1 tuần, người đàn ông trung niên đó uống paracetamol theo chỉ định của bác sĩ nhưng vẫn phải nhập viện. 10 ngày sau, em trai ông Giovanni Sartori qua đời.

Ông Sartori, 60 tuổi, ở một mình cùng với người mẹ già 90 tuổi ở Castana di Pradello, một ngôi làng ở Emilia Romagna, Italia, nơi các đàn gia súc đông hơn cả số cư dân. Nhà họ cách cửa hiệu thuốc và cửa hàng tạp hóa gần nhất khoảng 5km, cách bệnh viện khoảng 50km. Đó là bệnh viện ở Codogno, nơi phát hiện các ổ dịch Covid-19 đầu tiên ở Italia.

Hiện giờ, mẹ ông Sartori cũng đã phát ra các triệu chứng của virus Corona mới. Bà đã bị như thế một vài tuần và không muốn đến bệnh viện. “May mắn vào 1 ngày, bác sĩ Luigi Cavanna đã đến chỗ chúng tôi. Khi thấy ông ấy bước vào, tôi cảm thấy như được tái sinh”.

Bác sĩ Cavanna và đồng nghiệp chia thành 3 nhóm nhỏ đều đặn đến nhà thăm khám cho bệnh nhân Covid-19 ở Piacenza, Italia

Vị bác sĩ tận tâm

Ông Luigi Cavanna, 67 tuổi, là Trưởng khoa Ung bướu tại Bệnh viện Guglielmo da Saliceto ở Piacenza gần đó. Nhận thấy hầu hết họ có thể được điều trị tại nhà, trước khi các triệu chứng của họ trở nên quá nghiêm trọng, bác sĩ Luigi Cavanna cùng với một số đồng nghiệp đi khắp khu vực xung quanh Piacenza mỗi ngày. Họ chia làm 3 nhóm tới nay đã đi thăm khám, chữa trị cho 300 người có triệu chứng Covid-19.

Họ mang cho bệnh nhân thuốc và một thiết bị theo dõi nồng độ oxy trong máu và thiết bị sẽ được trả lại sau khi người bệnh bình phục. Với những ca nghiêm trọng hơn, bác sĩ Cavanna để lại bình oxy, như trường hợp mẹ ông Sartori và đặt ống xông để truyền thức ăn. “Mẹ tôi đã khá hơn. Được ở trên giường của chính mình khác hẳn với ở trong một bệnh viện đông đúc”, ông Sartori nói.

“Khi nhận ra rằng phòng cấp cứu đã quá đông người trong tình trạng nghiêm trọng, tôi biết có gì đó không ổn. Đây không phải là một cơn đột quỵ hay đau tim, mà là một loại virus có thể tấn công theo những cách khác nhau và bắt con người ta đi theo tiến trình của nó. Chúng ta phải cố gắng ngăn chặn trước khi nó làm hỏng phổi bệnh nhân theo cách đôi khi không thể đảo ngược”, bác sĩ Cavanna giải thích.

Theo dữ liệu thu thập được trong tháng đầu tiên, chỉ gần 10% bệnh nhân mà ông Cavanna điều trị tại nhà tình hình sức khỏe trở nên tồi tệ đến mức phải nhập viện. Đến tuần trước, bác sĩ Cavanna đã cho hầu hết các bệnh nhân của mình dùng cả hydroxychloroquine (thường được sử dụng cho bệnh sốt rét và một số rối loạn viêm như viêm khớp dạng thấp) và một loại thuốc kháng virus thường được kê đơn cho bệnh nhân HIV.

Sau đó, cơ quan quản lý dược phẩm Italia đã lưu ý nên hết sức cẩn thận trong việc sử dụng kết hợp 2 loại thuốc này cùng lúc. Bởi vậy đến giờ, ngoại trừ những trường hợp hiếm hoi, vị bác sĩ này chỉ dùng hydroxychloroquine. Mặc dù thuốc chỉ mang tính thử nghiệm trên bệnh nhân Covid-19, nhưng ông cho rằng đó là phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay.

Nhà Trắng cũng nhiệt tình giới thiệu loại thuốc này trong điều trị Covid-19, thậm chí Tổng thống Donald Trump còn mô tả nó là phương thuốc “thần diệu” dù còn thiếu chứng cứ thuyết phục. Riêng với kinh nghiệm của bác sĩ Cavanna, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng thuốc kê đơn và theo dõi một cách thận trọng. “Mỗi ngày tôi nhận được hàng chục cuộc điện thoại và trả lời tất cả. Tôi thích trả lời điện thoại vào lúc 2h sáng hơn là nghe rằng một bệnh nhân đang diễn biến xấu hơn”, ông Cavanna nói.

Chờ kết quả xét nghiệm Covid-19 có khi mất đến 4-5 ngày nên bác sĩ Cavanna thường mang theo một thiết bị có kích thước chỉ bằng một chiếc điện thoại di động để thực hiện quét siêu âm ngực. “Chúng tôi biết rằng ở một khu vực bị ảnh hưởng như vậy, những người có dấu hiệu viêm phế quản hoặc viêm phổi gần như chắc chắn là dương tính”, ông giải thích. “Tôi chỉ lấy mẫu xét nghiệm khi nghi ngờ hoặc sau giai đoạn điều trị, để chắc chắn rằng họ không còn nhiễm virus khi đã được chữa khỏi”.

Bài học cho hệ thống chăm sóc sức khỏe

Giờ đây, tỷ lệ các ca nhiễm Covid-19 ở Italia đã giảm. Các quan chức y tế nước này đang xem xét biện pháp gì đã đem lại hiệu quả, vì vậy họ ngày càng khuyến khích các sáng kiến mới như bác sĩ Cavanna đã tiên phong. Chính quyền địa phương ở các khu vực khác và các tổ chức phi lợi nhuận như Bác sĩ không biên giới đang thành lập các nhóm bác sĩ để cung cấp dịch vụ tại nhà và tại các cơ sở có nguy cơ cao nhất, chẳng hạn như viện dưỡng lão.

“Chúng ta đã phạm một sai lầm, đặc biệt là ở vùng Bologna”, ông Ivan Cavicchi, Giáo sư sức khỏe – xã hội học tại Đại học Tor Vergata ở Rome nhận định. “Chúng ta hoàn toàn tập trung vào việc tăng số lượng giường trong các đơn vị chăm sóc đặc biệt, mà không có đủ bác sĩ. Nhưng trong những tình huống như thế này, tăng cường toàn bộ hệ thống là điều cần thiết”. Tuy nhiên, Giáo sư Ivan Cavicchi chỉ ra rằng, chính vì điều đó mà các dịch vụ chăm sóc chính khác đã “bị bỏ qua, thiếu sự bảo vệ”. Hậu quả là gần 100 bác sĩ Italia đã tử vong, khoảng một nửa trong số họ là các bác sĩ đa khoa.

Phải nói thêm rằng, bác sĩCavanna và nhóm của ông có thể vào nhà bệnh nhân vì họ có đồ bảo hộ cần thiết, được bệnh viện nơi họ làm việc cùng các nhà tài trợ tư nhân cung cấp. Trong những chuyến thăm khám của họ, họ mặc một bộ đồ bảo hộ mà bác sĩ Cavanna nói đùa rằng nó giống với trang phục của phi công trong các bộ phim và để “chắc ăn”, họ choàng thêm áo choàng mặc 1 lần, đeo kính bảo vệ, găng tay, mũ và bao giày.

Nhà chức trách Italia cũng đang cố gắng chuẩn bị các cơ sở nhằm ứng phó với khả năng dịch Covid-19 hồi sinh. “Ngoài việc tổ chức lại các bệnh viện, chúng tôi cần tổ chức lại các phòng khám ở khắp khu vực”, ông Pier Luigi Bartetti, Phó thư ký Liên đoàn Bác sĩ gia đình ở Italia nói.

Ông Bartoletti và các thành viên của Liên đoàn đang nghĩ xa hơn về mùa đông tới, khi mà trong trường hợp xấu nhất, virus Corona mới có thể tấn công mạnh trở lại. “Ngay từ đầu tháng 10, các phòng chờ khám phải được thiết kế lại với các tuyến riêng dành cho những người có triệu chứng cúm. Ngoài ra, chúng tôi cần cung cấp cho bác sĩ đồ bảo hộ và hướng dẫn việc sử dụng đúng cách cùng với các công cụ chẩn đoán thích hợp”. Ông Bartoletti đang phối hợp với các bác sĩ tại Bệnh viện Spallanzani ở Rome để thử nghiệm một thiết bị cho phép xét nghiệm Covid-19 nhanh chóng chỉ bằng một giọt máu lấy từ ngón tay.

Các bác sĩ và chuyên gia đồng ý rằng đại dịch là bài học cho hệ thống chăm sóc sức khỏe không chỉ đối với người Italia mà còn với phần còn lại của thế giới. Chưa có hệ thống nào được chứng minh là đủ năng lực đối phó với một tình huống cực đoan như đại dịch hiện nay. “Đã có lúc tưởng như bệnh dịch không có cách nào dập nổi, nhưng không hẳn là như vậy. Và nếu còn lặp lại những sai lầm tương tự thì đó cũng là lỗi của chúng ta”, ông Bartoletti nói.

“Đến nay chúng tôi đã đến thăm gần 300 bệnh nhân. Có được điều này nhờ vào thiết bị tài trợ của bệnh viện và các đóng góp riêng. Mỗi khi vào nhà bệnh nhân, chúng tôi bảo hộ cực kỳ cần thận. Tôi rất xấu hổ khi nói điều này, nhưng ngay cả khi ở nhà với vợ, tôi vẫn đeo khẩu trang. Là một bác sĩ có thể đã nghỉ hưu, nhưng tôi đã chọn không. Đại dịch này là một thảm kịch. Tất cả chúng ta cần làm những gì có thể và làm tốt nhất để đối phó với nó”

Bác sĩ Luigi Cavanna (Trưởng khoa Ung bướu tại bệnh viện ở Piacenza, Italia)

Yến Chi