Nhờ vắc xin COVID-19, sẽ sớm có vắc xin phòng ung thư và HIV

Cẩm Tú19:01 12/04/2021

Các nhà khoa học đang thử nghiệm công nghệ vắc xin COVID-19 như một cách để điều trị các bệnh nan y như ung thư và HIV.

Ảnh minh họa

Đại dịch COVID-19 đã thúc đẩy các nhà khoa học chế tạo loại vắc xin đầu tiên sử dụng mRNA, hoặc một mảnh nhỏ của protein gai của hạt virus, để tạo ra phản ứng miễn dịch bảo vệ khỏi nhiễm trùng.

Đây là một hướng tiếp cận mà các nhà nghiên cứu vắc xin đã nghiên cứu trong 25 năm qua.

Sau kết quả thử nghiệm lâm sàng hiệu quả và hàng triệu người được tiêm chủng thành công với vắc xin COVID-19 dựa trên mRNA, các nhà nghiên cứu hiện đang tìm hiểu cách mà phát hiện này có thể mở đường cho các phương pháp điều trị khác.

Nghiên cứu vắc xin mRNA để điều trị ung thư và HIV

Các nhà khoa học tại Trung tâm Ung thư MD Anderson của Đại học Texas đang chuẩn bị nghiên cứu mRNA như một phương pháp điều trị ung thư.

Họ tin rằng mRNA có thể được sử dụng để ngăn ngừa ung thư tái phát, TS Van Morris, bác sĩ chủ nhiệm thử nghiệm lâm sàng, cho biết.

Khả năng tái phát của ung thư khác nhau tùy thuộc vào loại ung thư, và phổ biến nhất với ung thư buồng trứng, ung thư bàng quang và u nguyên bào thần kinh đệm. Tái phát xảy ra khi một lượng nhỏ tế bào ung thư còn sót lại trong cơ thể sau khi điều trị, nhân lên và trong một số trường hợp di chuyển đến các vùng khác của cơ thể.

Trong thử nghiệm hiện đang ở giai đoạn hai, các bác sĩ kiểm tra bệnh nhân ung thư đã cắt bỏ khối u và hóa trị. Khi xét nghiệm phát hiện ra các tế bào ung thư vẫn đang lưu hành trong cơ thể họ, các nhà nghiên cứu sẽ tạo ra sự phối hợp mRNA được cá thể hóa.

TS Morris cho biết: “Chúng tôi hy vọng rằng với vắc xin được cá thể hóa sẽ chuẩn bị cho hệ thống miễn dịch truy tìm các tế bào khối u còn sót lại, loại bỏ chúng và chữa khỏi bệnh cho bệnh nhân”.

Các nhà khoa học tại Đại học Scripps ở California cũng đang xem xét HIV, một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục ảnh hưởng đến 1,2 triệu người trên toàn thế giới, như một ứng cử viên cho vắc xin mRNA.

Video đang HOT

Tương tự như cách vắc xin COVID-19 gắn vào các protein gai của coronavirus và tiêu diệt chúng, vắc xin HIV có thể làm điều tương tự với các hạt HIV, William Schief, chuyên gia miễn dịch tại Scripps Research, người đã giúp phát triển vắc xin HIV trong thử nghiệm Giai đoạn 1, cho biết.

Hiện nhóm của Schief biết rằng mRNA có thể được sử dụng để nhắm mục tiêu và tiêu diệt HIV, họ sẽ sử dụng công nghệ này trong các nghiên cứu tương lai với hy vọng sớm tạo ra vắc xin HIV.

Kể từ khi vắc xin COVID-19 ra đời, các nhà nghiên cứu cũng đã điểm lại những căn bệnh mà họ dự đoán sẽ trở thành mối đe dọa lớn hơn trong những năm tới.

Các nhà khoa học của Đại học Oxford đã hợp tác với AstraZeneca để phát triển vắc-xin COVID-19 hiện đang nghiên cứu một loại vắc xin để điều trị bệnh lậu, một bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Bước tiến quan trọng của vaccine ngừa HIV sau 40 năm

Hai nhóm chuyên gia tại Pháp và Mỹ bước vào giai đoạn một thử nghiệm lâm sàng vaccine HIV trên người. Điều này mang đến những kỳ vọng mới cho công cuộc chống lại đại dịch HIV/AIDS.

Hiện tại, HIV/AIDS là căn bệnh chưa thể tìm ra thuốc chữa và vaccine phòng ngừa. Các loại vaccine theo công thức truyền thống gặp phải trở ngại lớn khi không thể tìm ra virus và tạo phản ứng miễn dịch.

Mới đây, hai dự án nghiên cứu tại Pháp và Mỹ đã thử nghiệm vaccine ngừa HIV trên người giai đoạn một, đánh dấu bước tiến quan trọng trong phát triển chế phẩm sinh học này sau 40 năm.

Vaccine ngừa HIV với công nghệ độc nhất thế giới

Tại Pháp, sau 8 năm nghiên cứu, Viện Nghiên cứu Vaccine (thuộc Viện Nghiên cứu Quốc gia - INSERM), Đại học Paris Est Créteil, tuyên bố họ sắp thử nghiệm vaccine ngừa HIV khác mang tên CD40.HIVRI.Env vào tháng 4.

Theo Les Echos, Viện Nghiên cứu Quốc gia Pháp khẳng định vaccine này được phát triển theo công nghệ tiên tiến, độc nhất trên thế giới. Thông tin từ tổ chức này cho thấy chương trình thử nghiệm lâm sàng giai đoạn một đang tuyển 72 tình nguyện viên, độ tuổi từ 18 đến 65, không gặp vấn đề gì về sức khỏe. Thời gian thử nghiệm kéo dài một năm, tình nguyện viên cần tới bệnh viện để kiểm tra 8 lần.

Các nhà khoa học phát triển loại huyết thanh nhắm vào những tế bào cụ thể để chống lại cuộc tấn công từ HIV. Đây là những tế bào có gai, làm nhiệm vụ như lính canh trong hệ miễn dịch.

Giáo sư Yves Lévy, Giám đốc Viện Nghiên cứu Vaccine, giải thích: "Với vaccine này, việc quan trọng nhất là 'dạy' cơ thể phản ứng chống lại virus chính xác tới cấp độ tế bào. Hệ miễn dịch phải học cách nhận biết và vô hiệu hóa HIV khi vaccine gắn protein vào vỏ bọc của virus". Vì vậy, CD40.HIVRI.Env có chức năng ngăn ngừa lây nhiễm tiềm ẩn, không chữa được bệnh HIV/AIDS.

Timothy Ray Brown, người đầu tiên khỏi HIV trên thế giới. Tuy nhiên, ông đã qua đời vì ung thư vào năm 2020. Ảnh: NY Times.

Thành phần của CD40.HIVRI.Env là sự kết hợp giữa một kháng nguyên hỗn hợp với một kháng thể đơn dòng. Chúng do Công ty GTP Technology (Pháp) và Novasep (Bỉ) sản xuất. Công nghệ này đã cho kết quả tốt ở loài linh trưởng. Đây là lần đầu tiên chúng được sử dụng trên người.

INSERM cho hay thử nghiệm giai đoạn một sẽ tiêm cả giả dược cho tình nguyện viên. Mục tiêu là đánh giá khả năng đáp ứng các liều lượng khác nhau của vaccine khi sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp. Đây cũng là cơ sở cho giai đoạn II, III khi thử nghiệm lâm sàng.

Loại vaccine mà CD40.HIVRI.Env có thể kết hợp là DNA-HIV-PT123. Đây là vaccine DNA có thể khuếch đại phản ứng miễn dịch, giúp tăng hiệu quả phòng ngừa.

DNA-HIV-PT123 đang được Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Mỹ (NIAID) phát triển. Nó đã thử nghiệm trên 700 tình nguyện viên ở Uganda, Nam Phi và Tanzania, cho hiệu quả một phần.

Phát triển tiếp loại vaccine ngừa HIV đã thành công trên khỉ

Cách đây gần 20 năm, các nhà khoa học tại Đại học Khoa học và Sức khỏe Oregon, Mỹ, đã tìm ra loại vaccine mới. Nó được nhắm tới mục đích ngăn ngừa HIV/AIDS. Tuy nhiên, thời điểm đó, vaccine chỉ kháng được virus HIV trên khỉ (còn gọi là SIV). Nó được chứng minh ngừa SIV trên khoảng 50% loài động vật linh trưởng không phải con người.

Hiệu quả của vaccine này trên người vẫn là trở ngại. HIV/AIDS là một trong những căn bệnh hiểm nghèo không có cách điều trị và phòng ngừa. Theo Medical Express , các nhà nghiên cứu tại Đại học Khoa học và Sức khỏe Oregon, Mỹ, đã giải mã lý do vì sao vaccine trên chỉ có tác dụng trên khỉ và tìm ra con đường phát triển nó để mang tới hiệu quả cho con người.

Trong chuỗi bài báo khoa học được công bố ngày 25/3 trên tạp chí Science and Science Immunology, những người tạo ra cytomegalovirus (hay còn gọi là CMV) đã mô tả cơ chế sinh học bất thường mà ứng cử viên vaccine HIV hoạt động.

Các phát hiện từ nhóm chuyên gia tại Đại học Khoa học và Sức khỏe Oregon giúp tinh chỉnh VIR-1111, loại vaccine thử nghiệm dựa trên CMV nhằm chống lại HIV. Nó được phát triển tại đại học trên và đang được đánh giá, thử nghiệm lâm sàng giai đoạn một trên người.

Đây là lần đầu tiên vaccine VIR-1111 bước vào giai đoạn thử nghiệm trên người sau gần 20 năm. Thử nghiệm này do Công ty Vir Biotechnology phối hợp nhóm chuyên gia Đại học Khoa học và Sức khỏe Oregon tiến hành.

Phó giáo sư Klaus Frueh (trái) và Phó giáo sư Scott Hansen đang chủ trì dự án thử nghiệm lâm sàng vaccine ngừa HIV VIR-1111 trên người tại Mỹ. Ảnh: UHSO.

Phó giáo sư, tiến sĩ Louis Picker, Phó giám đốc Viện Vaccine và trị liệu gene, Đại học Khoa học và Sức khỏe Oregon, cho biết: "Biết được cơ chế mà vaccine SIV hoạt động trên khỉ (dựa vào CMV) giúp chúng tôi có đánh giá tiềm năng nhằm ứng dụng nó trên người nhanh chóng hơn. Nếu trỏ vaccine CMV vào sai đoạn mã gene, phản ứng miễn dịch cần thiết sẽ không được kích hoạt. Vì vậy, chúng tôi phải luồn kim tiêm vaccine CMV chính xác để vừa bảo vệ tình nguyện viên, vừa đảm bảo nó có hiệu quả".

Cơ chế hoạt động của vaccine này dựa vào việc đan những mảnh nhỏ mầm virus HIV vào một dạng suy yếu của virus herpes - còn được gọi là cytomegalovirus. Cytomegalovirus ở người kích hoạt phản ứng miễn dịch mạnh mẽ (tế bào T). Vaccine từ CMV hứa hẹn hoạt động tốt hơn những loại khác, nhất là với các mầm bệnh lây nhiễm nhanh, phá hủy hệ miễn dịch và có thể trốn khỏi cơ quan này.

Nghiên cứu được công bố trên Science Immunology cho thấy vaccine VIR-1111 chỉ có thể tạo ra các tế bào T đặc biệt, chống lại SIV nếu 8 gene bị thiếu hoặc bất hoạt. Bài báo khác xuất bản trên Science 's First Release miêu tả cách protein cytomegalovirus (Rh67) tạo ra các tế bào T MHC-E để chống lại SIV. Hai bài báo này đã gợi ý cách vaccine từ CMV tạo ra các phản ứng khác thường của tế bào T.

Phó giáo sư Louis kỳ vọng: "Nếu thành công, cách tiếp cận này sẽ mang tới cách hoàn toàn mới để phát triển vaccine. Nó không chỉ được ứng dụng cho phòng ngừa HIV/AIDS mà còn với các truyền nhiễm như lao, sốt rét hay hiểm nghèo là ung thư".

Tuy nhiên, hiện tại, chương trình thử nghiệm lâm sàng trên người của vaccine VIR-1111 chưa được tiết lộ nhiều về các thông tin như bao nhiêu tình nguyện viên, liều lượng sử dụng hay phản ứng sau tiêm.

HIV/AIDS vẫn là bệnh chưa thể tìm ra cách phòng ngừa và chữa trị. Ảnh: Freepik.

Vì sao khó điều chế thành công vaccine ngừa HIV?

Năm 1984, Viện Y tế Quốc gia Mỹ và Viện Pasteur tuyên bố về virus HIV gây ra đại dịch AIDS. Khi đó, Bộ trưởng Y tế và Nhân sinh Mỹ Margaret Heckler hứa hẹn sẽ có vaccine ngừa căn bệnh này trong vòng 2 năm.

Tuy nhiên, điều đó không thành sự thật. Phương pháp phát triển vaccine truyền thống không thể sử dụng trên virus HIV. Hệ thống miễn dịch, chống lại bệnh tật, không phản ứng với chủng virus này. Nó tạo kháng thể HIV nhưng chỉ làm bệnh chậm phát triển mà không thể ngăn cản nó.

Các vaccine trước đây được tạo ra theo cơ chế bắt chước khả năng miễn dịch tự nhiên chống lại virus. Điều này xây dựng trên cơ sở những người đã khỏi bệnh. Tuy nhiên, gần như không có bệnh nhân nào khỏi hoàn toàn HIV/AIDS nên không có phản ứng miễn dịch nào cho vaccine bắt chước.

HIV là một bệnh nhiễm trùng gây ra do retrovirus, sau đó, nó chuyển sang giai đoạn 3 hoặc AIDS. Với hết các bệnh nhiễm trùng, vaccine giúp cơ thể có thêm thời gian để tự loại bỏ virus, ngăn nhiễm trùng trước khi bệnh chuyển nặng.

Tuy nhiên, người nhiễm HIV có thời gian dài không biểu hiện triệu chứng trước khi chuyển thành AIDS. Giai đoạn này virus ẩn mình trong DNA người bệnh. Cơ thể không thể tìm ra hay phá hủy tất cả bản sao của virus để tự chữa lành.

Theo kênh truyền hình BFMTV, Giáo sư Olivier Schwartz, Viện Pasteur Paris, giải thích: "HIV tự chèn vào các tế bào, sau đó trở thành một phần của tế bào, do đó rất khó loại bỏ và ngăn chặn virus lây nhiễm".

Chăm sóc giảm nhẹ cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân ung thư Sau cú sốc khi mắc căn bệnh nan y sẽ là những đau đớn cả thể xác và tinh thần ở bệnh nhân ung thư. Chăm sóc giảm nhẹ có thể giúp người bệnh giảm bớt triệu chứng, cải thiện chất lượng sống. Cách thức tiếp cận đa ngành để chăm sóc y khoa và chăm sóc điều dưỡng cho những người bị...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ dụ dỗ người dân tu tập mê tín: Một bị hại phải bán 3 căn nhà ở Hà Nội01:02

Thực hư tin Campuchia điều binh sĩ tới biên giới với Thái Lan sau vụ đối đầu08:43

Xung đột Nga - Ukraine trước bước ngoặt08:59

Lãnh đạo Mỹ - Ukraine khẩu chiến kịch liệt08:41

'Ông Trump rất thất vọng về ông Zelensky, muốn Ukraine thỏa thuận khoáng sản 500 tỉ USD'09:08

Ông Trump sẽ đích thân kiểm kê kho vàng trị giá 425 tỉ USD của Mỹ09:43

Mỹ sẽ điều chỉnh lệnh cấm vận Nga tùy theo thỏa thuận Ukraine08:41

Đặc phái viên Mỹ hé lộ điều Nga - Ukraine phải làm để đạt thỏa thuận hòa bình07:56

Vụ trộm bồn cầu làm bằng 98 kg vàng: nghi phạm ra tay trong 5 phút09:08

Xe mất thắng lao xuống rãnh ven đường, ít nhất 18 người thiệt mạng tại Thái Lan01:07

Tiền tuyến Ukraine dưới áp lực từ hậu trường08:41

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

6 loại trái cây khô giúp giảm axit uric cao, ngăn ngừa bệnh gút và sỏi thận

11:11:39 01/03/2025

Hạt điều là một nguồn cung cấp magie và chất béo lành mạnh, cả hai đều hỗ trợ quá trình trao đổi chất và giảm viêm. Chúng cũng chứa ít purin nên trở thành lựa chọn an toàn để kiểm soát axit uric.

Việt Nam có loại lá tưởng không ăn được, hóa ra lại là vị thuốc 'siêu bổ dưỡng'

11:09:39 01/03/2025

Một số nghiên cứu trong ống nghiệm và trên động vật đã cho thấy rằng các hợp chất trong lá đu đủ có thể có tác dụng chống ung thư. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu trên người để xác nhận hiệu quả này.

8 thói quen đơn giản giúp làn da trẻ lâu

10:29:57 01/03/2025

Trong suốt cả ngày, làn da của chúng ta tích tụ hỗn hợp bụi bẩn, dầu, mồ hôi, tế bào da chết và các chất ô nhiễm môi trường. Nếu không được làm sạch đúng cách, các tạp chất này có thể tích tụ, dẫn đến lỗ chân lông bị tắc, nổi mụn và thậ...

70-80% bệnh hiếm liên quan tới di truyền, rất ít bệnh có thuốc điều trị

19:15:00 28/02/2025

Việc sàng lọc phát hiện bệnh rất khó khăn, tuy nhiên, nếu sàng lọc sơ sinh càng sớm thì khả năng phát hiện bệnh hiếm trong giai đoạn bệnh chưa bùng phát và chưa có triệu chứng càng cao. Phát hiện sớm thì cơ hội cứu bệnh nhi càng cao.

Hé lộ cơ chế đằng sau tình trạng sụt cân nghiêm trọng của bệnh nhân ung thư

18:56:49 28/02/2025

Cytokine là những protein nhỏ, giúp cho các tế bào của cơ thể có sự tương tác với nhau. Khi hệ thống miễn dịch phát hiện có các mối đe dọa thì những tế bào sẽ giải phóng các cytokine để phối hợp phản ứng cơ thể.

Top 5 loại quả giá rẻ giàu vitamin C nhất

17:32:24 28/02/2025

Bổ sung 100-200g dứa mỗi ngày giúp nâng cao miễn dịch, duy trì quá trình trao đổi chất, chống oxy hóa, giảm căng thẳng, lo âu, stress. Dứa có nhiều chất xơ giúp ngừa táo bón, thúc đẩy nhu động ruột.

Chinh phục phong cách tối giản dễ dàng với quần suông

10:26:16 28/02/2025

Chiếc áo sơ mi lụa xanh dương đậm với thiết kế cổ cao, điểm nhấn là hàng cúc tinh tế và phần tay bồng nhẹ. Đi cùng với áo là quần âu trắng ống suông cạp cao - một món đồ không thể thiếu trong phong cách thời trang công sở hiện đại

Ăn gan ngỗng có tốt cho sức khỏe?

09:30:32 28/02/2025

Tại Việt Nam, ngỗng nuôi cơ bản vẫn là tự nhiên, mục đích là lấy trứng và thịt, không phải lấy gan. Hơn nữa cả thịt và gan ngỗng đều không ngon bằng gà nếu nuôi ở điều kiện bình thường như ở Việt Nam.

Chiết xuất từ cây đại bi thay thế kháng sinh

09:22:56 28/02/2025

Cùng với các hợp chất flavonoid khác, luteolin được xem là một trong những hợp chất quan trọng quyết định hoạt tính kháng oxy hóa, kháng vi sinh vật, kháng ung thư hiệu quả.

TP.HCM sẵn sàng ứng phó khi sốt xuất huyết đến sớm

08:51:27 28/02/2025

Những người có triệu chứng viêm đường hô hấp cấp được khuyến cáo đeo khẩu trang, hạn chế tiếp xúc với người khác, đặc biệt là nhóm nguy cơ cao.

Tránh 10 sai lầm ăn sáng phổ biến này để giảm cân hiệu quả

08:47:03 28/02/2025

Nghiên cứu cho thấy: Những người ăn sớm hơn có xu hướng giảm cân hiệu quả hơn, ngay cả khi họ ăn cùng một lượng thức ăn. Thời gian ăn ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng năng lượng.

Loại quả được ví như 'bánh mì', bổ ngang nhân sâm tổ yến cực nhiều ở Việt Nam

08:42:55 28/02/2025

Sake chứa các khoáng chất cần thiết cho xương khớp, giúp xương chắc khỏe và ngăn ngừa các bệnh về xương khớp như loãng xương. Canxi và phốt pho trong quả sake là những khoáng chất quan trọng cho sự phát triển và duy trì xương chắc khỏe.