Nhớ hoài bánh khọt tép đồng miền Tây

VŨ KHANG16:55 27/12/2022

Bánh khọt miền Tây khác bánh khọt miền Đông – tiêu biểu là bánh khọt Vũng Tàu – ở chỗ nó ít dầu mỡ hơn, thơm cốt dừa và “thịt” bánh mịn hơn.

Nhắc miền Tây, người ta nhớ ngay tới những món bánh đặc sắc mang đậm nét dân dã của thôn quê với nguyên liệu là những thứ bắt được hay tìm được xung quanh nhà.

Nghe ông bà kể cái thời nào đó dưới sông toàn tôm với cá, ăn thả ga. Chiều chiều cầm cái rổ, cái cần câu men theo con sông là đủ cá ăn cho cả nhà. Nhưng từ lứa 2000 trở về sau, tôm đâu không thấy, chỉ thấy toàn ăn tép đồng.

Mình có cảm giác con tép bây giờ nhỏ hơn tép hồi xưa. Nhớ lúc trước tép cũng to bằng đầu đũa không ăn, giờ thì to bằng đầu đũa ăn. Nhưng cái vị vẫn còn đó, vẫn thơm hương đồng gió nội.

Mùa tép nhiều nhất là khi nước vừa rút. Tép kẹt lại trên ruộng nên đặt lợp tép, đi kéo lưới tép sẽ bắt được nhiều.

Tét đồng kéo lưới từ 3-4 giờ sáng

Thương cho người làm nghề Ông Tà – Bà Cậu. Mới 3-4 giờ sáng đã phải bì bõm ngoài đồng để kéo những mẻ lưới lên cho kịp chợ sáng. Gió bấc lạnh tanh, ùn ùn trèo lên đọt cây, phóng tuột xuống đũng quần, tay áo. Đang kéo lưới ướt nhẹp mà gió lùa vô, lạnh ngắt!

Và ai muốn ăn tép đồng thì cũng phải đi chợ cho sớm, kẻo họ bán hết. Tại tép… bán đắt như tôm tươi!

Tép lặt “ngạnh”, bẻ râu. Sau đó xào sơ qua, nêm đường, muối, bột ngọt cho vừa miệng rồi để đó làm nhân. Muốn ăn được con tép đồng phải có sự kiên nhẫn và chịu khó. Bởi con tép bé xíu, muốn lặt hết râu hết ngạnh thì đôi khi phải lặt gần 2 giờ mới đủ cho cả nhà ăn.

Video đang HOT

Bánh khọt miền Tây ít dầu mỡ, thơm cốt dừa

Xay gạo, khuấy bột, trộn nước cốt dừa, thêm hành, thêm nghệ, rồi để đó làm “thịt” bánh. Rau lặt cho nhiều, nhiều loại rau, và nhiều cọng rau để ăn cho đỡ ngán.

Nhiều loại rau ăn kèm bánh khọt cho đỡ ngán

Bánh khọt miền Tây khác bánh khọt miền Đông – tiêu biểu là bánh khọt Vũng Tàu – ở chỗ nó ít dầu mỡ hơn, thơm cốt dừa và “thịt” bánh mịn hơn. Bởi bột làm bánh làm từ bột gạo xay, trộn với cốt dừa. Và khuôn làm bánh không đổ ngập dầu mà chỉ tráng nhẹ một lớp mỡ heo mỏng để bánh không dính vào khuôn.

Bánh khọt tép đồng miền Tây

Và cái tinh tuý của món bánh khọt là nằm ở… chén nước mắm.

Nước mắm má pha là ngon nhứt. Chén nước mắm ngon là thấm đượm chua-cay-mặn-ngọt-bùi, như hỉ-nộ-ái-ố, như buồn-vui-tủi-hờn, gom thêm cả nhu-cương mà người đàn bà Nam Bộ mang trên vai, trong bụng.

Nên tui pha nước mắm bữa thì chua, bữa ngọt, mặn; chắc tại chưa nếm đủ sự đời… như má!

Bánh khọt - Món ăn đường phố trứ danh không thể bỏ qua khi tới Vũng Tàu

Bánh khọt trở thành món ăn đường phố hấp dẫn du khách mọi miền đất nước trong hành trình khám phá ẩm thực Vũng Tàu.

Tên gọi "bánh khọt" nức tiếng xa gần suốt bao năm đã trở nên thân thuộc với mọi tín đồ sành ăn nói chung và tại Vũng Tàu nói riêng, người ta coi thức quà vặt ấy như "ẩm thực quốc dân" vậy.

Theo những người có thâm niên trong nghề chia sẻ, bánh khọt có nguồn gốc từ bánh căn của vùng Bình Thuận, Ninh Thuận, sau đó "di cư" tới Vũng Tàu và thay đổi cách chế biến để phù hợp với khẩu vị của người dân nơi đây.

Người Vũng Tàu coi bánh khọt như "ẩm thực quốc dân" (Ảnh: Bánh khọt Vũng Tàu)

Câu chuyện tên gọi của "bánh khọt" cũng có nhiều lý giải hết sức thú vị. Có ý kiến cho rằng, trong quá trình đổ bánh, người ta dùng muỗng để lóc bánh ra khỏi khuôn. Khi muỗng chạm vào thành khuôn thì phát ra tiếng kêu "khọt khọt".

Cũng có cách giải thích khác do thời xưa nghèo khó, người dân không có điều kiện thưởng thức các món cao lương mĩ vị mà chỉ toàn ăn loại bánh được làm hoàn toàn từ bột và không hề có nhân. Bởi vậy, người ta gọi là "bánh khộp", lâu dần đọc chệch đi, thành "bánh khọt".

Làm bánh khọt khó nhất ở khâu pha bột (Ảnh: Bánh khọt Vũng Tàu)

Bánh khọt thường được các bà, các mẹ làm vào những dịp nghỉ lễ, cuối tuần hoặc khi các thành viên trong gia đình sum họp. Lâu dần, hương vị thơm ngon, dễ ăn cùng với quá trình phát triển du lịch mạnh mẽ đã đưa bánh khọt trở thành món ăn đường phố hấp dẫn du khách mọi miền đất nước trong hành trình khám phá ẩm thực Vũng Tàu.

Làm bánh khọt khó nhất ở khâu pha bột và mỗi nhà lại có một công thức pha chế riêng. Bột gạo nguyên chất là nguyên liệu chính để làm bánh khọt. Gạo đem ngâm nước khoảng 2 đến 3 tiếng cho mềm, sau đó mang đi xay.

Bánh khọt Vũng Tàu - món ăn đường phố hấp dẫn du khách (Ảnh: Cát Lâm)

Bột gạo sau khi xay được pha với nước theo tỉ lệ nhất định để đảm bảo bột không quá đặc nhưng cũng không được loãng quá. Bột đặc dễ khiến bánh bị bở, còn nếu bột loãng quá lại làm bánh bị mỏng, trông không hấp dẫn.

Bột xay từ trước rồi để qua đêm thì khi đổ bánh sẽ không bị nhão, vỏ bánh mới giòn rụm, thơm ngon. Người ta cũng có thể thêm chút bột nghệ để bánh khọt có màu vàng trông đẹp mắt.

Bánh khọt nhân truyền thống làm bằng tôm tươi (Ảnh: vietnammenyeu)

Nhân bánh khọt được làm từ nhiều nguyên liệu khác nhau như mực, sò điệp, thịt bằm, chả cá... song nhiều người vẫn thích loại nhân truyền thống bằng tôm tươi. Tôm mua về được lột vỏ, bỏ đầu, rửa sạch rồi để ráo nước. Cũng có thể làm thêm tôm cháy để món ăn hấp dẫn hơn bằng cách giã nhuyễn tôm, cho vào đảo đều ở lửa nhỏ, đến khi tôm khô và mịn là được.

Người ta dùng một chiếc mâm to để đổ bột vào từng lõm tròn được khoét đúng bằng kích thước chiếc bánh. Sau khi thoa dầu đều lên khuôn bánh đã được làm nóng, đầu bếp sẽ đều tay đổ bột, thêm tôm và nướng bánh.

Bánh khọt đủ vị béo ngậy của bột gạo và nước cốt dừa (Ảnh: topplus)

Công đoạn này đòi hỏi sự khéo léo từ đôi tay người thợ để bánh khọt chín đều, giòn tan mà không bị vỡ hay cháy. Trên mỗi chiếc bánh tròn vàng ruộm là một con tôm tươi ngon đã bóc sạch vỏ, hồng hào, dày thịt, cực kì kích thích vị giác.

Bánh khọt chuẩn ngon phải là những chiếc bánh vừa giòn vừa dai, đủ vị béo của bột gạo và nước cốt dừa, ăn kèm với các loại rau sống như xà lách, tía tô, diếp cá, rau thơm, cải xanh, đu đủ thái sợi...

Vỏ bánh giòn tan với phần nhân thơm nức mùi hải sản (Ảnh: Bánh khọt Vũng Tàu)

Những tín đồ "sành ăn" thường chọn cách cuốn bánh khọt vào trong rau xà lách, xen lẫn với tía tô, diếp cá, cải xanh... để món bánh khọt thêm vị thơm ngon và không bị ngấy. Sau đó cuốn rau chặt tay, chấm cùng nước mắm chua ngọt.

Cắn miếng bánh, thực khách sẽ cảm nhận rõ vị giòn tan của vỏ bánh với phần nhân mềm mại, thơm mùi hải sản của tôm, mực, sò điệp, mỡ hành, kết hợp cùng vị tươi mát của rau thơm và chua ngọt của nước chấm.

Món ăn quen thuộc của những tín đồ sành ăn (Ảnh: Bánh khọt Vũng Tàu)

Những hương vị ấy tạo nên sự lôi cuốn đặc biệt, khiến bánh khọt không trộn lẫn với bất kỳ loại bánh nào khác. Nếu ai đã từng nếm thử một lần, chắc hẳn mỗi khi trở lại vùng đất này vẫn sẽ muốn được thưởng thức trọn vẹn hương vị đặc sản trứ danh: bánh khọt Vũng Tàu.

Bữa sáng Sài Gòn: Bánh khọt Vũng Tàu 'vị mẹ làm', mở bán đến nay hơn 20 năm Bánh khọt trong những năm gần đây là định danh văn hóa ẩm thực của người dân Vũng Tàu. Tại đường Trần Hưng Đạo, quận 5 (TPHCM) có hàng bánh khọt mà người bán đến từ Vũng Tàu. Cô chủ hiện còn có quán ở thành phố biển, mở bán đã hơn 20 năm. khọt Cô Hoàng chi nhánh đầu tiên mở ở...