Nhân vật đi ngược dòng nước Mỹ, tuyên bố về sự tan vỡ quan hệ Mỹ – Trung cách đây 15 năm

Cách đây 15 năm, bất chấp sự chỉ trích, phản đối của người dân trong nước, một quan chức cấp cao của Mỹ đã có bài phát biểu báo trước về mối quan hệ “cơm không lành canh chẳng ngọt” giữa Mỹ và Trung Quốc. Thực tế quan hệ Mỹ – Trung hiện nay đang “chạm đáy” đúng như những gì ông cảnh báo.

Cựu Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ – ông Robert Zoellick (ảnh: CNN)

Năm 2005, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Robert Zoellick đã bước lên bục và có bài phát biểu “để đời” trong một bữa tiệc kỷ niệm của Ủy ban Mỹ về Quan hệ Mỹ – Trung.

Trái với những suy nghĩ cho rằng, ông Robert Zoellick sẽ “tô hồng” và làm đẹp lòng những quan khách trong bữa tiệc, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ đã có những phát biểu đầy mạnh bạo về quan hệ giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới.

Trong bài phát biểu, ông Robert Zoellick tuyên bố “tuần trăng mật” trong quan hệ Trung – Mỹ sẽ sớm kết thúc. Trung Quốc sẽ bị thâm hụt thương mại lớn do các chính sách kiềm chế của Mỹ nhằm chống lại “hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ”.

“Nhiều người cực kỳ ghét bài phát biểu của ông Zoellick vào lúc đó, đặc biệt là người Mỹ. Những người tham gia bữa tiệc kỳ niệm phần lớn là có quan hệ thân thiết với Trung Quốc và đặc biệt phản đối quan điểm của cựu Thứ trưởng”, Evan Feigenbaum – người từng là cố vấn cấp cao của ông Zoellick – cho biết.

“Mặt một số quan chức Mỹ có mặt trong bữa tiệc chuyển sang màu xanh lá khi ông Zoellick đang phát biểu. Một số quan chức khác đến gặp ông Zoellick, chọc tay và ngực ông ấy và hỏi: Ông viết bài phát biểu đó hả? Đầu óc ông có bình thường không đấy?”, Evan Feigenbaum kể lại.

Trong bài phát biểu của mình, ông Zoellick tuyên bố “phần lớn doanh nghiệp Mỹ đã bắt đầu chán ghét Trung Quốc”.

“Nhiều người Mỹ lo rằng, con rồng Trung Quốc chỉ giỏi phun lửa và phá phách. Trung Quốc không hề tôn trọng việc tiếp cận thị trường Mỹ một cách hợp pháp”, ông Zoellick nói trong bài phát biểu năm 2005.

Quan hệ Mỹ – Trung đi xuống kể từ khi Tổng thống Trump lên nắm quyền (ảnh: SCMP)

Chiến thắng năm 2016 của Tổng thống Mỹ Donald Trump và những diễn biến hiện tại đã chứng minh những cảnh báo của ông Zoellick về sự đổ vỡ trong quan hệ Trung – Mỹ là đúng.

Nhiều người Mỹ đã thể hiện sự phản đối và cái nhìn tiêu cực đối với ông Zoellick sau bài phát biểu “đi ngược dòng”. Trong khi đó, Bắc Kinh không đưa ra bình luận về bài phát biểu của cựu Thứ trưởng Mỹ.

Theo cố vấn Feigenbaum, phần lớn người Mỹ khi đó vẫn đang mơ mộng về mối quan hệ “màu hồng” với Trung Quốc và quan điểm đi trước thời đại của ông Zoellick không được đón nhận. Tuy nhiên, thái độ của Mỹ ngày nay về Trung Quốc đã có sự thay đổi nhất định, ít tích cực hơn.

“Zoellick đã thể hiện sự rõ ràng, ngay từ năm 2005. Ông ấy cho rằng căng thẳng Trung – Mỹ là chuyện sớm muộn và Bắc Kinh cần phải thay đổi”, Zack Cooper – chuyên gia phân tích tại Viện nghiên cứu Doanh nghiệp Mỹ – nhận xét.