Nhân loại vừa ‘đào trúng’ kho báu gồm 300 hố đen hiếm nhất vũ trụ?
Các nhà thiên văn học đã sử dụng Thiết bị Quang phổ Năng lượng Tối (DESI) để phát hiện một kho báu gồm những hố đen hiếm nhất vũ trụ.
Mô phỏng sự kiện một siêu hố đen ‘xử lý’ con mồi là một ngôi sao. ẢNH: ESO
Hố đen chào đời từ sự sụp đổ của các ngôi sao khổng lồ và trưởng thành thông qua việc ngốn ngấu khí, bụi, các ngôi sao và những hố đen khác.
Giới vật lý thiên thể tự tin cho rằng mọi thiên hà lớn, bao gồm Dải Ngân hà của chúng ta, đều chứa hố đen ở trung tâm. Tuy nhiên, họ gặp khó khăn trong quá trình tìm kiếm chứng cứ cho sự tồn tại của những hố đen nhỏ hơn, loại nằm bên trong các thiên hà lùn.
Hiện hố đen được phân thành hai loại chính: thứ nhất là hố đen khối lượng cỡ sao (với khối lượng gấp từ vài lần đến vài chục lần mặt trời), và thứ hai là siêu hố đen (gấp từ vài triệu lần đến khoảng 40 tỉ lần khối lượng mặt trời).
Tuy nhiên, chứng cứ cho thấy quá trình hố đen phát triển từ cấp sao đến cấp siêu hố đen rất hiếm. Giới thiên văn học gọi nhóm này là hố đen tầm trung, với khối lượng cao gấp từ 100 đến 100.000 của mặt trời.
Trong khi các nhà khoa học tìm được chứng cứ của 150 ứng viên hố đen tầm trung, đến nay vẫn chưa có hố đen nào trong nhóm này chính thức được xác nhận.
Lộ chân dung hố đen “gã khổng lồ hiền lành” trong dải ngân hà
Theo báo cáo mới, các nhà nghiên cứu nhờ vậy DESI để tìm kiếm hố đen tầm trung. Và kết quả vô cùng hứa hẹn, theo báo cáo đăng trên chuyên san Astrophysical Journal.
Nhờ DESI, các nhà nghiên cứu đã rà soát khắp 410.000 thiên hà, phát hiện 2.500 ứng viên thiên hà lùn và khoảng 300 ứng viên hố đen hiếm nhất của vũ trụ.
Tác giả Ragadeepika Pucha, nhà thiên văn học của Đại học Utah (Mỹ), cho biết dữ liệu thu được sẽ giúp giới thiên văn học xâu chuỗi thông tin nhằm hiểu thêm bằng cách nào các hố đen phát triển từ trạng thái nhỏ nhất để trở thành các siêu hố đen, cũng như cách thức chúng định hình những thiên hà hình thành xung quanh.
Lần đầu tiên chứng kiến quá trình hố đen thức giấc, nuốt chửng vật chất xung quanh
Các nhà thiên văn học đã chứng kiến một cảnh tượng chưa từng thấy trong vũ trụ: Đó là sự thức giấc của hố đen siêu nặng ở trung tâm một thiên hà xa xôi.
Vào cuối năm 2019, một nhóm các nhà thiên văn học đã chú ý đến một thiên hà không mấy nổi bật có tên là SDSS1335 0728, nằm cách chúng ta 300 triệu năm ánh sáng trong chòm sao Xử Nữ. Sự tăng đột ngột về độ sáng của thiên hà đã được kính viễn vọng của Cơ sở tạm thời Zwicky phát hiện tại Đài thiên văn Palomar ở California.
Với tầm nhìn cực rộng, camera sẽ quét toàn bộ bầu trời phía Nam 2 ngày/lần, thu thập dữ liệu về các thiên thể như các tiểu hành tinh gần Trái Đất cũng như các siêu tân tinh sáng ở xa.
Ảnh minh họa: M. Kornmesser/ESO
Một nhóm các nhà thiên văn học và kỹ sư liên ngành đã theo dõi quan sát của Zwicky bằng cách sử dụng thông tin từ các kính thiên văn đặt trong không gian và trên mặt đất để xem độ sáng của thiên hà thay đổi như thế nào theo thời gian.
Các nhà nghiên cứu đã ngạc nhiên nhận ra rằng họ đang chứng kiến một khoảnh khắc có một không hai khi một "quái vật" vũ trụ thức giấc. Các kết quả nghiên cứu của họ đã được chấp nhận để công bố trên tạp chí Thiên văn học và Vật lý Thiên văn.
"Hãy tưởng tượng bạn đang quan sát một thiên hà xa xôi trong nhiều năm. Nó dường như lúc nào cũng có vẻ yên tĩnh và không hoạt động. Đột nhiên, lõi của nó bắt đầu cho thấy những thay đổi đáng kể về độ sáng, không giống bất kỳ sự kiện điển hình nào chúng tôi từng thấy trước đây", chủ nhiệm nghiên cứu Paula Sánchez Sáez, nhà thiên văn học tại Đài thiên văn Nam châu Âu ở Đức cho hay trong một thông báo.
Nhóm nghiên cứu phân loại thiên hà này là có nhân thiên hà đang hoạt động, hay một khu vực đặc và sáng được cung cấp năng lượng bởi một hố đen siêu nặng.
Một số sự kiện có thể khiến một thiên hà đột nhiên sáng lên, chẳng hạn như vụ nổ siêu tân tinh hoặc khi các ngôi sao đến quá gần hố đen và bị xe toạc trong hiện tượng gọi là sự kiện gián đoạn thủy triều.
Tuy nhiên, những sự kiện như vậy chỉ kéo dài hàng chục hoặc hàng trăm ngày trong khi SDSS1335 0728 tiếp tục tăng độ sáng trong hơn 4 năm sau khi các nhà nghiên cứu lần đầu tiên quan sát thấy nó tăng đột biến độ sáng giống như bật một công tắc đèn vũ trụ.
Sự thay đổi độ sáng trong thiên hà không giống với bất kỳ điều gì các nhà thiên văn học từng thấy trước đây và điều này chỉ làm họ thêm bối rối.
Sự kiện vũ trụ chưa từng có
Để tìm ra câu trả lời, các nhà nghiên cứu đã tham khảo và so sánh dữ liệu lưu trữ từ nhiều đài quan sát và toàn bộ dữ liệu này đã cho thấy một bức tranh rộng lớn về thiên hà cả trước và sau lần quan sát vào tháng 12/2019, theo đó thiên hà đã chuyển sang phát ra nhiều tia cực tím hơn, cũng như ánh sáng có thể nhìn thấy và tia hồng ngoại trong những năm gần đây, ngoài ra còn có tia X vào đầu tháng 2 - một hoạt động chưa từng có, nhà thiên văn học Sánchez Sáez nói.
Bởi vì thiên hà cách chúng ta 300 triệu năm ánh sáng nên những sự kiện mà các nhà thiên văn học đang quan sát đã xảy ra trong quá khứ nhưng ánh sáng từ những sự kiện này hiện mới đến Trái Đất sau khi du hành xuyên không gian trong hàng triệu năm. Một năm ánh sáng là khoảng cách ánh sáng đi được trong 1 năm, tương đường 9,46 nghìn tỷ km.
Đồng tác giả nghiên cứu Lorena Hernández García, nhà thiên văn học tại Viện Vật lý thiên văn Thiên niên kỷ và Đại học Valparaíso ở Chile cho biết: "Lựa chọn hữu hình nhất để giải thích hiện tượng này chúng ta đang thấy lõi của thiên hà bắt đầu hoạt động thế nào. Nếu vậy, đây là lần đầu tiên chúng ta thấy hoạt động của một hố đen khổng lồ trong thời gian thực".
Những thiên thể khổng lồ đang say ngủ
Các hố đen siêu nặng được phân loại có khối lượng gấp 100.000 lần Mặt trời của chúng ta. Chúng có thể được tìm thấy ở trung tâm của hầu hết thiên hà, bao gồm cả Dải Ngân hà.
Đồng tác giả nghiên cứu Claudio Ricci, Phó Giáo sư tại Đại học Diego Portales ở Chile, cho biết: "Những quái vật khổng lồ này thường ngủ và không thể nhìn thấy trực tiếp. Trong trường hợp của SDSS1335 0728, chúng tôi có thể quan sát thấy sự thức giấc của một hố đen khổng lồ khi nó đột nhiên bắt đầu tiêu thụ khí sắn có ở xung quanh và trở nên rất sáng".
Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng các thiên hà không hoạt động dường như sẽ hoạt động trở lại sau một vài năm, thường được kích hoạt bởi hoạt động của hố đen nhưng quá trình một hố đen thức giấc chưa bao giờ được quan sát trực tiếp trước đây cho đến tận bây giờ, nhà thiên văn học Hernández García nói.
Nhà nghiên cứu Ricci thì cho biết kịch bản tương tự có thể đã xảy ra với Sagittarius A*, hố đen siêu nặng ở trung tâm Dải Ngân hà nhưng các nhà thiên văn học không chắc chắn về việc nó đã diễn ra như thế nào.
Các nhà thiên văn học không loại trừ việc quan sát của họ có thể là một sự kiện gián đoạn thủy triều bất thường hoặc một hiện tượng thiên văn học mới chưa được biết đến.
"Bất kể bản chất của các biến động như thế nào, thiên hà này đã cung cấp thông tin giá trị về cách các lỗ đen phát triển và tiến hóa", nhà thiên văn học Sánchez Sáez cho hay.
Lần đầu tiên 'cân' được quầng vật chất tối thuộc về các thiên hà cổ xưa Một đội ngũ các nhà thiên văn học đã lần đầu tiên đo được các quầng vật chất tối đang bao bọc những siêu hố đen, còn gọi là 'quả tim' nằm ở trung tâm các thiên hà cổ xưa. Mô phỏng quầng vật chất xung quanh siêu hố đen. Ảnh BERKELEY LAB Các "quả tim" của thiên hà cổ xưa, vốn được...




Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

250 thú cưng diện trang phục độc đáo, catwalk so tài tại TPHCM

Trung Quốc khoan sâu hơn 10.000 mét vào vào tâm trái đất

Doanh nghiệp Nhật Bản đua nhau hưởng ứng 'Ngày của mèo'

Ảnh dưới nước đẹp khó tin lần đầu công bố

Người dân đua nhau đi 'bắt muỗi, đổi tiề.n'

Nên duyên vợ chồng sau ta.i nạ.n ô tô

Nữ thạc sĩ Cambridge xin vào sở thú làm công việc 'bốc mùi', 8h sáng đến 5h chiều chỉ quanh quẩn chăm thú

Người đàn ông tay không bắt sống "quái thú" dài 6m ẩn nấp trong nhà vệ sinh

Người đàn ông kinh hãi khi nhìn thấy thứ này từ chiếc xe đi bên cạnh

Kỳ lạ, loài cây có thể phát nổ như 'bom'

Bí ẩn 1.000 ngôi mộ ở Đức bị dán mã QR

Sáp thơm gây ô nhiễm không khí ngang với động cơ ô tô
Có thể bạn quan tâm

Vụ trâu húc 2 người nhập viện ở Bình Chánh: Do nạ.n nhâ.n chọc ghẹo trâu
Tin nổi bật
14:11:06 24/02/2025
Hậu scandal tát bạn học 90 phút liên tiếp, "tiể.u ta.m" Cô Đi Mà Lấy Chồng Tôi nhận quả báo
Sao châu á
14:09:16 24/02/2025
Thần tượng nam "cà hẩy" quá đà, dân mạng yêu cầu "cấm cửa" trào lưu phả.n cả.m
Nhạc quốc tế
14:07:05 24/02/2025
Ngân Quỳnh: Tôi dạy con không ỷ lại tài sản ba mẹ
Tv show
13:52:59 24/02/2025
Houthi lần đầu phóng tên lửa về phía tiêm kích F-16 Mỹ
Thế giới
13:49:20 24/02/2025
Hoa hậu Nông Thúy Hằng khoe em chồng tương lai, nhan sắc, chiều cao nổi bật
Sao việt
13:48:43 24/02/2025
Ánh Tuyết tái ngộ khán giả TP.HCM trong đêm nhạc với nghệ sĩ Nhật Bản nổi tiếng
Nhạc việt
13:40:03 24/02/2025
Ben Affleck cởi mở chuyện hẹn hò, Jennifer Lopez tậu nhà 21 triệu USD sau l.y hô.n
Sao âu mỹ
13:37:43 24/02/2025
Vụ cầm dao vào sân bóng hàn.h hun.g người: Mâu thuẫn từ yêu đương
Pháp luật
13:30:44 24/02/2025
Đây là lý do trồng cây dừa cạn trong nhà, vừa làm đẹp không gian, vừa hỗ trợ bệnh tiểu đường
Sáng tạo
13:30:43 24/02/2025