Nhận biết và xử trí hội chứng bàn tay – bàn chân trong điều trị ung thư

Sau khi sử dụng thuốc điều trị đích, có thể bạn sẽ thấy xuất hiện một số phản ứng da bàn tay bàn chân.

Theo các bác sĩ Bệnh viện K, hội chứng bàn tay chân là phản ứng da ở lòng bàn tay và gan bàn chân do tác dụng phụ của thuốc điều trị ung thư. Tác dụng phụ trên da cũng có thể gặp ở bất cứ vùng da nào trên cơ thể, đặc biệt những vùng thường xuyên chịu ma sát như do quần áo siết chặt. Triệu chứng có thể là sưng, mẩn đỏ, ngứa, nặng nhất là khô rát, bong tróc lớp da bên ngoài và lở loét, khiến người bệnh không thể thực hiện được các hoạt động thường ngày.

Sau khi sử dụng thuốc điều trị đích, có thể bạn sẽ xuất hiện một số phản ứng da bàn tay bàn chân như: đỏ da, cảm giác tê bì, kiến bò, hay kim châm; tăng nhạy cảm da, đặc biệt khi chạm vào chỗ nóng; hoặc nặng hơn, như: da sưng đỏ, cảm giác đau rát; hình thành vùng da cứng hoặc chai sần; xuất hiện bọng nước; khô và nẻ da.

Thường dấu hiệu này sẽ xảy ra ở giai đoạn sớm trong 4 tuần đầu điều trị, đa số gặp ngay trong 2 tuần đầu và giảm dần theo thời gian. Do đó, bạn nên thông tin cho bác sĩ điều trị vì có thể bạn sẽ cần điều chỉnh liều thuốc hoặc tạm ngưng điều trị để cải thiện triệu chứng.

Lời khuyên cho bệnh nhân trước khi bắt đầu điều trị hoặc ngay khi có triệu chứng thì nên thực hiện một số biện pháp như bôi kem theo chỉ định của bác sĩ vào phần da có hiện tượng bất thường; kiểm soát các vết chai ở da; sử dụng đệm lót nếu cần… giúp phòng ngừa hoặc làm giảm độ nặng phản ứng da bàn tay bàn chân.

Ngoài ra, người bệnh nên mặc quần áo, đi giày dép thông thoáng, không nên mặc đồ, đi dép quá chặt. Tránh tiếp xúc lâu với nước nóng và ánh nắng mặt trời. Tránh đeo găng tay cao su vì găng giữ nhiệt lâu tại lòng bàn tay. Tránh các hoạt động tạo áp lực lên lòng bàn tay/chân như: nhảy, đi bộ nhiều, tập aerobics… Tránh sử dụng các dụng cụ phải cầm nắm chặt như: dụng cụ làm vườn, dao chặt làm bếp… Tránh tiếp xúc xà phòng, các chất tẩy rửa.

Để dự phòng hội chứng bàn tay, chân, trước 1 ngày điều và 3 – 5 ngày sau điều trị, bệnh nhân nên tránh tiếp xúc lâu với nước nóng và ánh nắng mặt trời. Tránh đeo găng tay cao su ( như rửa bát ) vì găng giữ nhiệt lâu tại lòng bàn tay. Tránh các hoạt động tạo áp lực lên lòng bàn tay/chân như nhảy, đi bộ nhiều, tập aerobics… hay tránh sử dụng các dụng cụ phải cầm nắm chặt như dụng cụ làm vườn, dao chặt làm bếp…

Hội chứng bàn tay chân không có phương thức điều trị đặc hiệu. Có một số phương pháp có thể kiểm soát giảm nhẹ phần nào tác dụng phụ này như dùng túi đá chườm mát lòng bàn tay/chân nhiều lần, mỗi lần 15 – 20 phút hay dùng các kem dưỡng ẩm (lưu ý tránh chà sát mạnh) như kem Aveeno, Lubriderm… vitamin B6 cũng có thể có hiệu quả dự phòng và kiểm soát.