Nhà báo Lại Văn Sâm kể về ‘những guồng quay’ ở VTV3

Là người gắn bó với VTV3 từ những ngày đầu tiên, nhà báo Lại Văn Sâm là người mà chúng tôi chọn để gặp gỡ và trò chuyện trong không khí khá đặc biệt: Kỷ niệm 42 năm Đài truyền hình phát sóng chương trình đầu tiên.

Guồng quay của những ngày đầu tiên của VTV3

- Sự ra đời của kênh VTV3 có thể được coi là một dấu ấn trên con đường phát triển 42 năm qua của Đài truyền hình Việt Nam. Là người gắn bó với VTV3 từ những ngày đầu tiên, nhìn lại quãng đường 16 năm phát triển, anh nhớ nhất những dấu mốc nào?

Có nhiều dấu mốc lắm nhưng tôi nhớ nhất dấu mốc năm 1995 khi đó tôi còn đang làm chương trình VKT – Văn hóa, khoa học (từ năm 1989 đến năm 1995). Một hôm, anh Tuấn (Phó tổng GĐ Trần Đăng Tuấn, nay đã chuyển công tác) gọi điện cho tôi và nói muốn gặp tôi. Khi lên gặp, anh Tuấn có nói, bây giờ có hai sự lựa chọn, một là tôi ở lại Ban chuyên đề (khi đó chương trình VKT của tôi nằm ở ban chuyên đề), tôi có thể được cất nhắc lên làm cán bộ lãnh đạo. Hai là tôi sẽ đến làm chương trình mới ở kênh VTV3 và ở kênh mới này, tôi chỉ làm nghề mà thôi. Lúc đó tôi có cười và nói, anh thừa biết là tôi sẽ trả lời như thế nào. Tôi sang VTV3 và đó là thời điểm giữa năm 1995.

Ngay sau đó Đài có cử tôi sang Pháp để xem chương trình Trò chơi liên tỉnh. Khi đó mình có dự án chuyển Trò chơi liên tỉnh về Việt Nam để phát lên kênh mới, kênh giải trí. Cuối năm 1995, tôi quyết định kết thúc chương trình VKT và chuyển hướng sang chuẩn bị cho ra một chương trình mới là SV96. Tôi nhớ giai đoạn chuẩn bị vì công việc đó không ai biết, công việc đó là thầm lặng. Bắt đầu từ tháng 3/1996, kênh VTV3 chính thức mở.

Nhà báo Lại Văn Sâm

- Xây dựng kênh chuyên truyền hình chuyên về thể thao, giải trí đầu tiên, khi đó các anh có gặp khó khăn gì trong việc lựa chọn và định hướng cho sự phát triển các chương trình hay không?

Rất nhiều. Khó khăn rất nhiều. Và tôi nói với bạn, lúc đó toàn khó khăn. Có một thuận lợi duy nhất là sự ủng hộ của Lãnh đạo Đài. Cho nên dù thời điểm đó truyền hình Việt Nam còn rất nghèo nhưng đã tương đối ưu tiên chương trình mới trên kênh VTV3. Cũng phải nói rằng, bộ khung để ra đời kênh mới VTV3 là những người có nghề, có kinh nghiệm và đầy tâm huyết.

Còn khó khăn thì nhiều lắm. Tiền không có, thiết bị kỹ thuật không có, ý tưởng cho những chương trình mới không có. Xây dựng kênh với định hướng là kênh Thể thao, giải trí, thông tin kinh tế. Thực ra thông tin kinh tế nó không có nhiều, chủ yếu là thể thao, văn hóa, giải trí. Với các nước trên thế giới, các chương trình giải trí mà cụ thể là các showgame họ làm trước mình mấy chục năm rồi. Trong khi đó, mình lúc đó hoàn toàn lạ lẫm.

Khi bắt tay vào làm, anh Trần Đăng Tuấn có nói với tôi, mình phải chơi chiến thuật “vết dầu loang”. Tức là sẽ sản xuất 1, 2 chương trình, rồi coi đó là những vết dầu, loang rộng dần, cùng với thời gian, cùng với năm tháng sẽ lan rộng ra. Như lúc đầu chỉ có hai chương trình mà chúng ta sản xuất. Về sau như các bạn thấy, đó là hướng đi đúng…

- Hãy xoay đi, hãy chạy đi… bạn chỉ còn 15 ngày, bạn chỉ còn 10 ngày… đó là một trong những điều tôi đã được nghe về guồng quay làm việc trong những ngày đầu tiên của các nhân viên VTV3. Giờ đây, nhớ lại những ngày ấy, với anh chắc là rất rất nhiều kỷ niệm phải không ạ?

Hồi đó chúng tôi có một cái đồng hồ treo ở trên tường ở phòng làm việc duy nhất của Ban. Trên chiếc đồng hồ, anh Trần Đăng Tuấn có đề một dòng chữ là “Hãy xoay đi, hãy chạy đi”, Chúa chỉ cần 7 ngày để tạo ra thế giới… Các bạn có cả một tháng… Đó là một tháng trước khi chúng tôi lên sóng.

Trong một tháng đó, chúng tôi quay cuồng thật. Tôi nhớ khoảng thời gian đó, trong khoảng 2 tháng, cá nhân tôi không có mặt tại Hà Nội. Mẹ tôi (khi đó bà còn sống) gọi điện cho con trai tôi có nói: Mày bảo với bố mày là hai tháng nay bà không gặp bố mày. Thế là trong một đợt công tác từ trong Nam ra tôi chạy về với mẹ tôi khoảng 15 phút rồi lại tiếp tục guồng quay đó. Chia sẻ với bạn, vào thời điểm ấy guồng quay đó kinh khủng lắm. Không ai hỏi tôi làm cái này để làm gì, tôi được bao nhiêu tiền đâu. Cứ thế lao vào làm thôi.

Lại Văn Sâm trên rường quay chương trình Ai là triệu phú

“Quan trọng là chất lượng!”

- Nói tới Ban thể thao giải trí thông tin kinh tế, không thế nói tới các gameshow. Một số ý kiến nói rằng đã qua thời kỳ phát triển đỉnh cao của các chương trình trò chơi mà VTV3 là người đi tiên phong. Anh nghĩ sao về sự “bão hòa” này và ban TT-GT-TTKT có những đổi mới gì cho mảng gameshow vốn là thể mạnh của VTV3?

Thực ra đó cũng là chuyện bình thường thôi. Dao động hình sin của một đời người, cũng thế, có lúc khỏe, lúc yếu, lúc thành công, lúc thất bại, lúc may mắn, lúc không may. Đó là những chuyện hết sức bình thường. Các chương trình truyền hình cũng vậy. Nếu nói một cách lạc quan, chuyện lên xuống, thăng trầm trong lĩnh vực nào cũng thế.

Trong lĩnh vực thời trang, tôi nói ví dụ ngày xưa là mốt quần loe, quần ống tuýp rồi quần thụng. Một thời gian, nó cứ quay đi, quay lại. Về hình thức chỉ có như thế. Chương trình truyền hình tôi nghĩ cũng như vậy, cũng có ngần ấy thể loại và nó sẽ quay vòng. Gameshow đã có thời gian là đỉnh khi chúng tôi mới làm. Sau đó Đài nào cũng kiếm một gameshow nào đó để làm. Rồi mọi thứ cứ thế phát triển. Đến một lúc nào đó sẽ bão hòa, đã bão hòa và có thời điểm đã đi xuống nhưng rồi sau đó có thời gian gameshow lại đi lên. Cái quan trọng nhất là chất lượng.

Tôi so sánh đơn giản thế này, nó giống như một món ăn, nem chẳng hạn. Nếu ăn nem triền miên tôi đố bạn ăn được. Chúng ta ăn nem, rồi ăn một món khác. Lâu lâu quay lại ăn nem lại thấy thèm, lại thấy ngon. Nhưng quan trọng là chất lượng của cái nem phải khác. Nem bây giờ không phải là nem ngày xưa. Nem bây giờ phải có cua bể, có thêm gia giảm này kia. Nói chung người chế biến ra món đó phải nghĩ ra làm sao để tạo ra sư ngon miệng.

Vấn đề là game nào, show nào, vấn đề là chất lượng ra sao. Tôi nghĩ một chương trình truyền hình dù là chuyên đề, thời sự, sân khấu, văn hóa… nếu chất lượng tốt chắc chắn sẽ sống cùng thời gian. Tôi chưa bao giờ bi quan là showgame bão hòa hay người ta không còn thích nó. Vấn đề là phải làm cho người ta thích nó, không còn cách nào khác.

- Cùng với sự phát triển của truyền hình nói chung, các kênh truyền hình ra đời ngày càng nhiều, các chương trình giải trí, thể thao không ngừng phát triển. Người xem có nhiều lựa chọn hơn, và một thực tế là VTV3 – mà ban TT-GT-TTKT là nòng cốt – cũng đứng trước những cạnh tranh mạnh mẽ hơn? Ban TT-GT-TTKT đã đang và sẽ làm gì để giữ vị trí của mình trong lòng khán giả?

Chuyện này không phải bây giờ mới có. Sự phát triển của các kênh, Đài, các công ty truyền thông có từ lâu rồi và từ khoảng năm 2000 trở lại đây chúng ta luôn phát triển trong tình trạng phải cạnh tranh, để làm sao giữ được khán giả. Chất lượng, chỉ có chất lượng mới có thể giữ được khán giả. Tôi không tin một chương trình tốt mà khán giả lại chuyển kênh để xem một chương trình không hay bằng. Vấn đề có giữ được khán giả hay không là do mình và chúng tôi đang cố gắng nâng chất lượng lên qua từng ngày, từng chương trình.

- Xin cảm ơn anh và chúc xin chúc Ban TT-GT-TTKT ngày càng phát triển lớn mạnh, tiếp tục đưa đến cho khán giả nhiều chương trình hấp dẫn hơn nữa.

Theo Megafun