Nguyên nhân khiến da bạn nổi mụn, sớm có nếp nhăn

Sự xuất hiện của các nốt mụn sưng đỏ hay dấu hiệu lão hóa cho thấy làn da bạn đang bị suy yếu.

Bạn có bao giờ thắc mắc tại sao dưỡng da rất kỹ với quy trình lên đến chục bước, thậm chí tốn nhiều tiền cho việc chăm sóc da bằng máy móc hiện đại, nhưng da vẫn không đẹp? Nguyên nhân có thể nằm ở hàng rào bảo vệ da bị suy yếu, đồng thời quy trình chăm sóc da chưa đúng cách.

Cách thức chăm sóc da liên quan trực tiếp đến sự khỏe mạnh của hàng rào bảo vệ da. Ảnh: @cerave, @laneige_us.

Hàng rào bảo vệ da là gì?

Theo Healthline , hàng rào bảo vệ da (skin barrier) là lá chắn tự nhiên, giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì độ ẩm và ngăn chặn các tác nhân gây hại từ môi trường bên ngoài.

Làn da có cấu tạo gồm 3 lớp: Biểu bì (epidermis), hạ bì (dermis) và mô dưới da (hypodermis). Riêng lớp biểu bì gồm 15-20 lớp tế bào được phân chia thành 5 nhóm theo thứ tự từ dưới lên: Lớp đáy, lớp gai, lớp hạt, lớp trong suốt và lớp sừng.

Cấu tạo sinh lý của da. Ảnh: Pinterest.

Lớp sừng là lớp ngoài cùng của biểu bì, đây chính là hàng rào bảo vệ da. Lớp đáy diễn ra các hoạt động nhộn nhịp nhất bằng cách sản sinh tế bào da mới diễn ra liên tục. Trong khi đó, lớp sừng là nơi chứa đựng các tế bào đã chết xếp chồng lên nhau.

Lớp sừng có kết cấu giống như “bức tường gạch” gồm các “viên gạch” là những tế bào sừng (corneocytes). Tế bào sừng chứa các NMFs (natural moisturizing factors) hay còn gọi là những nhân tố tạo độ ẩm tự nhiên, có tác dụng hấp thu nước.

Phần “vữa” giúp gắn kết và giữ cố định các tế bào sừng là lipid biểu bì. Chúng là ceramide, cholesterol và các acid béo với tỷ lệ tương ứng khoảng 50%, 25% và 15%. Lipid biểu bì giúp ngăn cản sự mất nước, chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn và nấm mốc.

Cấu tạo lớp sừng – hàng rào bảo vệ da. Ảnh: Ceradan311.

Vai trò của hàng rào bảo vệ da

Vai trò quan trọng nhất của hàng rào bảo vệ da là giúp giữ nước và duy trì độ ẩm. Các NMFs gắn kết với nước, kết hợp lipid biểu bì giữ nước ở bên trong. Từ đó, nó tạo ra sự cân bằng về độ ẩm. Nhìn từ bên ngoài, làn da sẽ trông mềm mại, căng bóng và phản chiếu ánh sáng rất tốt.

Khi các NMFs bị suy giảm chức năng, da sẽ mất cân bằng độ ẩm. Nếu độ ẩm của lớp sừng giảm xuống chỉ còn 8-10%, da sẽ bị sần sùi, khô và nứt nẻ. Mặt khác, nếu không có hàng rào bảo vệ da, nước bên trong cơ thể sẽ thoát ra ngoài và bay hơi khiến bạn bị mất nước.

Vai trò thứ 2 là bảo vệ các cơ quan bên dưới khỏi sự tấn công của tia UV từ ánh nắng mặt trời. Khi da tiếp xúc với ánh nắng trong nhiều giờ liên tục, các tế bào hắc tố tăng cường sản sinh melanin (chất chống nắng tự nhiên của cơ thể). Melanin được vận chuyển lên lớp trên cùng của da tạo nên hiện tượng đốm nâu, thâm sạm.

Khi phơi nắng trong nhiều giờ, melanin được sản sinh và di chuyển lên bề mặt da khiến da bị sạm màu. Ảnh: Egywomennews.

Vai trò thứ 3 là bảo vệ làn da khỏi sự xâm hại của các tác nhân bên ngoài. Khi ở trạng thái ổn định, hàng rào bảo vệ da ngăn cản sự xâm nhập của các chất độc hại, khói bụi ô nhiễm, vi khuẩn, nấm, virus… Khi bị tổn thương, các tác nhân gây hại có thể tấn công, gây nên tình trạng viêm nhiễm cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Những yếu tố khiến hàng rào bảo vệ da bị suy yếu

Khi càng lớn tuổi, chức năng của hàng rào bảo vệ da càng suy giảm. Đây là quá trình lão hóa tự nhiên. Tuy nhiên, nếu xây dựng thói quen sống khoa học cũng như chăm sóc da đúng cách, làn da và cơ thể sẽ duy trì trạng thái khỏe mạnh lâu dài.

Những tác nhân bên ngoài như khói bụi ô nhiễm, chất độc hại, khí hậu khắc nghiệt, nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh, tia UV… tiềm ẩn nhiều nguy hại cho hàng rào bảo vệ da.

Môi trường ô nhiễm của cuộc sống hiện đại khiến da ngày càng dễ gặp nhiều vấn đề liên quan đến mụn, dị ứng, lão hóa sớm… Ảnh: medium.

Nếu có nhiều thói quen xấu trong sinh hoạt, hàng rào bảo vệ da cũng bị ảnh hưởng. Căng thẳng, thiếu hụt chất dinh dưỡng, hút thuốc lá, dùng bia rượu là những nguyên nhân khiến da dễ bị mất nước, rối loạn quá trình tái tạo và trao đổi chất.

Bên cạnh đó, sai lầm thường gặp trong cách thức chăm sóc khiến hàng rào bảo vệ da ngày càng suy yếu như rửa mặt với sữa rửa mặt có độ pH cao, tẩy da chết quá nhiều, không thoa kem chống nắng thường xuyên, sử dụng mỹ phẩm lột tẩy…

Lưu ý để có hàng rào bảo vệ da khỏe mạnh

Nếu đang áp dụng chế độ dưỡng da phức tạp với nhiều sản phẩm khác nhau, bạn có thể vô tình làm suy yếu hàng rào bảo vệ da của mình. Trao đổi với bác sĩ da liễu về những sản phẩm nào là thật sự cần thiết và hiệu quả nhất.

Bạn cần chọn sản phẩm rửa mặt có độ pH trung tính để làm sạch da hàng ngày. Sản phẩm rửa mặt có độ pH cao khiến lượng dầu, độ ẩm tự nhiên trên da bị mất đi khiến da trở nên khô căng, khó chịu. Khi da ở tình trạng khỏe mạnh nhất, mức pH của nó khoảng 5,5. Vì vậy, bạn nên chọn sản phẩm rửa mặt có độ pH trong khoảng 5.5-6.0, đồng thời không chứa chất tẩy rửa khắc nghiệt.

Giữ độ pH của da ở khoảng 5,5-5,7 có thể giúp làn da tránh khỏi các vấn đề như viêm da, mụn nước, mụn trứng cá và nhiễm nấm.

Kế đến, bạn cần duy trì tần suất tẩy da chết từ 1-2 lần/tuần. Da chết, bụi bẩn, bã nhờn tích tụ lâu ngày có thể gây tắc nghẽn lỗ chân lông, khiến mụn phát triển.

Thêm vào quy trình dưỡng da những sản phẩm cung cấp nhiều dưỡng chất có lợi để giúp da khỏe mạnh và rạng rỡ. Ảnh: @skincare.

Khi mua bất kỳ món mỹ phẩm nào, bạn nên tập thói quen đọc thật kỹ bảng thành phần của nó. Hãy chắc chắn rằng sản phẩm đó không chứa các thành phần dễ gây kích ứng cho làn da của bạn.

Nếu sản phẩm chứa những thành phần có hoạt tính mạnh như benzoyl peroxide, AHA, BHA, vitamin C, vitamin A (các dạng retinol, tretinoin)…, bạn chỉ nên sử dụng vào buổi tối, tránh kết hợp với nhau và thoa kem chống nắng đầy đủ vào ban ngày.

Bên cạnh đó, hãy bổ sung những sản phẩm skincare cung cấp dưỡng chất giúp củng cố hàng rào bảo vệ da như ceramide, hyaluronic acid, chất dưỡng ẩm, chất chống oxy hóa…

Cuối cùng không kém phần quan trọng, luôn bảo vệ da vào ban ngày bằng cách thoa kem chống nắng có chỉ số SPF trên 30, PA có các dấu cộng phía sau từ trở lên. Ngoài ra, hạn chế tiếp xúc với ánh nắng nếu không cần thiết.