Nguy cơ đột quỵ tăng ‘chóng mặt’ ở người mỡ máu cao và 2 dấu hiệu báo trước
Chuyên gia cảnh báo, người mỡ máu cao vốn đã có nguy cơ đột quỵ cao gấp 3-4 lần. Nếu ngoài 50 tuổi, mỡ máu cao, lại thấy xây xẩm chóng mặt, tê yếu tay chân, cần phòng ngừa ngay trước khi ngã quỵ.
Đột quỵ tăng ‘chóng mặt’ ở người mỡ máu cao
Theo TS.BS.Vũ Trí Thanh (BV Đại học Y Dược TP.HCM), lối sống hiện đại đang làm tăng vấn nạn “mỡ máu” cao. Viện Dinh dưỡng thống kê, có đến 29% người trưởng thành bị máu nhiễm mỡ. Ở thành thị, tỷ lệ này là 44,3%, tức cứ gần 2 người có 1 người mỡ máu.
Chỉ một xét nghiệm đơn giản, ai cũng có thể biết mình có nhiễm mỡ máu hay không, đặc biệt là người ngoài 50 tuổi. Song, điều đáng lo ngại nhất là 71% không lường được biến chứng tai hại của bệnh. Mỗi năm, Việt Nam có 153.000 người mỡ máu, thì vẫn có tới 117.900 ca tử vong.
Rất nhiều người không lường được biến chứng tai hại của bệnh mỡ máu cao.
Bị mỡ máu đồng nghĩa với nguy cơ gặp “tử thần đột quỵ” cao gấp nhiều lần. Học viện Thần kinh Mỹ nghiên cứu trên 1.049 người chỉ ra rằng, người mỡ máu có nguy cơ đột quỵ gấp 2,7 lần người thường. Trong khi Bệnh viện Đại học Copenhagen (Đan Mạch) nghiên cứu trên 14.000 người, cảnh báo con số này lên tới tận 5 lần.
Sở dĩ người mắc mỡ máu dễ đột quỵ là bởi mỡ máu thường bám vào thành mạch, tạo nên các mảng xơ vữa làm hẹp lòng mạch và cản trở dòng máu lưu thông. Nguy hiểm hơn, khi các mảng xơ vữa này bong ra, rơi xuống dòng chảy của máu sẽ vón lại tạo thành cục máu đông, gây tắc mạch máu não và khiến cơ thể ngã quỵ.
Video đang HOT
“Xây xẩm chóng mặt, tê yếu tay chân” là dấu hiệu của cục máu đông gây tắc nghẽn lòng mạch tạm thời.
Bác sĩ Thanh cho biết thêm, khi cục máu đông làm tắc nghẽn lòng mạch tạm thời (cơn thiếu máu não thoáng qua), cơ thể sẽ phát ra tín hiệu cầu cứu bằng dấu hiệu “xây xẩm chóng mặt, tê yếu tay chân”. Do đó, nếu biết mình mỡ máu cao, lại gặp thêm 2 dấu hiệu này, nhất định phải đến bệnh viện cấp cứu ngay trước khi quá muộn.
Cần dự phòng đột quỵ ở người mỡ máu cao
Để dự phòng hiệu quả, người ngoài 50 tuổi cần hiểu về hai thành phần cholesterol và triglycerid trong mỡ máu. Cholesterol đến chủ yếu từ thức ăn như mỡ động vật, đồ chiên rán, chế độ ăn quá nhiều thịt đỏ. Còn triglycerid tăng hay gặp nhất ở người nghiện rượu, thừa cân béo phì, ít vận động. Do đó, cần giảm ăn bớt uống những thứ độc hại này, giảm cân và năng thể dục.
Chăm luyện tập thể dục thể thao cũng là một cách bảo vệ cơ thể trước căn bệnh đột quỵ.
Bên cạnh đó, bác sĩ Thanh khuyên, cần bổ sung thêm các thực phẩm “khắc tinh” của mỡ máu là chất xơ, gạo đỏ… Trong khi, “sát thủ” ngăn chặn cục máu đông từ trong trứng nước là đỗ tương lên men (natto), chứa enzym nattokinase làm tan sợi tơ huyết vón cục mạnh gấp 4 lần enzym plasmin nội sinh của cơ thể…
6 giây có 1 người tử vong, đây mới là căn bệnh đáng sợ hơn ung thư
Tiến sĩ - Bác sĩ Nguyễn Bá Thắng cho biết khi có các dấu hiệu "Méo miệng, ngọng nói hãy gọi ngay cấp cứu luôn đừng chờ" - đó là những dấu hiệu đầu tiên của đột quỵ.
Thời gian là vàng
Theo Tiến sĩ - Bác sĩ Nguyễn Bá Thắng - Trưởng Trung tâm khoa hoc Thân kinh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, trên thế giới cứ 6 giây có 1 người đột quỵ và 6 triệu người tử vong. Ngoài ra còn hàng chục triệu người bị di chứng gây tàn phế mỗi năm. Tại Việt Nam đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên cả ung thư. Mỗi năm có khoảng 200 nghìn người tử vong do đột quỵ.
Đột quỵ là tình huống mà bất cứ ai cũng có thể gặp. Có bệnh nhân đang xem tivi nhưng khi đứng lên bỗng nhiên bị liệt tay, loạng choạng và khi hỏi thì méo miệng không nói được. Khi thấy tình huống này thì người nhà nên nghĩ ngay tới bất thường ở thần kinh và nghĩ ngay tới đột quỵ.
Bác sĩ Thắng đưa ra hai ví dụ điển hình của việc cấp cứu sớm. Một nam bệnh nhân 70 tuổi đến bệnh viện khám vì bệnh lý khác nhưng đột nhiên bệnh nhân liệt nửa người, yếu tay chân, nói ngọng, miệng méo.
Bệnh nhân ngay lập tức được đưa vào chụp CT não phát hiện có tắc mạch máu não. Bệnh nhân nhanh chóng được can thiệp thuốc tiêu sợi huyết sau đó truyền dịch và chỉ 3 giờ sau bệnh nhân đã hoàn toàn không còn các triệu chứng. 24h sau chụp CT não không còn tổn thương nào trên não.
Còn 1 bệnh nhân 60 tuổi được đưa từ Tiên Giang lên TPHCM cấp cứu. Bệnh nhân có dấu hiệu yếu, liệt từ 7h sáng và đến 10h30 mới đưa lên tới TP.HCM. Khi vào viện bệnh nhân lại có tiền sử xuất huyết dưới nhện nên không sử dụng tiêu sợi huyết. Bác sĩ chụp CT phát hiện có tắc ở động mạch lớn nhưng không sử dụng tiêu sợi huyết được nên sử dụng phương pháp can thiệp lấy cục máu đông.
6 giây có 1 người tử vong, đây mới là căn bệnh đáng sợ hơn ung thư
Dù can thiệp thành công nhưng đã qua 4 tiếng nên bệnh nhân vẫn còn liệt, nói ngọng. Chụp MRI còn 1 nửa não vẫn bị ảnh hưởng.
So với hai trường hợp trên thì điều thấy rõ thời gian chính là yếu tố quyết định cứu vãn bệnh nhân hay không. Trong đột quỵ khi tế bào não đã chết thì không thể cứu được nữa.
Phòng như thế nào?
Đột quỵ là bệnh lý của não bộ do mạch máu não tắc nghẽn hoặc vỡ ra. Mạch máu não đưa máu tới não, khi mạch máu bị tổn thương làm tắc nghẽn mạch máu, vùng não được nuôi sẽ chết đi.
Khi phần não bị tổn thương thì chức năng của nó sẽ không còn nữa và dẫn tới yếu, liệt nửa người. Tổn thương ở vùng não nào thì có triệu chứng ở vùng não đó nhưng triệu chứng phổ biến nhất vẫn là méo miệng, nói ngọng, tay chân yếu liệt.
Đột quỵ thiếu máu (tức là mạch máu bị tắc nghẽn khiến máu không lên não được) chiếm khoảng 80%. Có ba nguyên nhân cơ bản nhất gây đột quỵ thiếu máu là: xơ vữa động mạch, mạch máu bị xơ vữa gây hẹp, tắc làm cho máu không lên não được.
Nguyên nhân do các bệnh lý về tim, một số bệnh tim đặc biệt như bệnh rung nhĩ sẽ tạo ra những cục máu đông trong tim và những cục máu đó sẽ trôi lên não làm bít mạch máu não gây ra thiếu máu não.
Mạch máu nhỏ bị tổn thương do tắc huyết áp và gây ra đột quỵ
Còn xuất huyết não hầu hết do tăng huyết áp, có thể gây ra nhồi máu não, xuất huyết, vỡ mạch máu, khối u. Một số trường hợp liên quan tới rối loạn đông máu.
Các yếu tố nguy cơ đột quỵ như tuổi cao, nam giới bị nhiều hơn, người bị tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, ít vận đông. Người hút thuốc lá cũng có nguy cơ đột quỵ.
TS Thắng cho biết trong xã hội ngày nay người dân vận động quá ít, đi lại bằng xe máy, thang máy dẫn tới tình trạng rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch... tăng lên và là nguyên nhân gia tăng ca đột quỵ.
TS Thắng khuyến cáo, muốn phòng ngừa, giảm thiểu nguy cơ đột quỵ, mọi người cần kiểm soát tốt, tránh các tác nhân trên. Đặc biệt, những người có bệnh tim, hay vấn đề về huyết áp, đường huyết cần phải khám kiểm tra định kỳ, đo theo dõi huyết áp, đường huyết thường xuyên. Thực tế cho thấy, chỉ có khoảng 10% người tăng huyết áp là có triệu chứng như choáng váng, xây xẩm, nhức đầu, khó chịu...
Thay đổi thói quen, có lối sống lành mạnh: hạn chế rượu bia, thuốc lá; ăn uống lành mạnh: tăng cường rau xanh, giảm mỡ béo, đồ chiên xào, các món ăn từ đường bột; kiểm soát cân nặng; tránh căng thẳng, làm việc quá sức,...
Căn bệnh nguy hiểm mùa nắng nóng: 3 dấu hiệu cần nhớ Theo các bác sĩ thời tiết nắng nóng là điều kiện thuận lợi dẫn đến đột quỵ, đặc biệt là các đối tượng có tiền sử bị tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao. Ông N.V.N., 67 tuổi, Phú Thọ, được người thân đưa vào viện trong tình trạng yếu nửa người phải, thất ngôn, đi lại khó. Người nhà BN...