Nguy cơ biến chứng nặng cho trẻ khi mẹ mổ đẻ chủ động

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mổ lấy thai chủ động khi không có chuyển dạ khiến nguy cơ mắc hội chứng suy hô hấp ở trẻ cao gấp 2,6 lần so với mổ đẻ có chuyển dạ và cao gấp 1,9 lần so với đẻ thường.

Chỉ trong gần một tuần của tháng 11, Trung tâm sơ sinh Bệnh viện (BV) Nhi T.Ư ( Hà Nội) đã tiếp nhận 6 trẻ gặp các biến chứng nặng phải thở máy, có trẻ cần duy trì thuốc trợ tim, vận mạch. Có 2 trường hợp trẻ tổn thương phổi nặng, suy hô hấp, suy tuần hoàn. Đáng chú ý, các bệnh nhi (BN) đều được sinh mổ chủ động khi mẹ chưa có cơn co.

Trẻ suy hô hấp sau sinh mổ chủ động được điều trị tích cực tại Bệnh viện Nhi T.Ư. Ảnh Lê Hiếu

Trong đó, có trường hợp nhập viện mới 1 ngày tuổi là bé trai Đ.T.D ở Thái Bình. Do lo lắng những biến chứng của vết mổ đẻ cũ nên sản phụ quyết định sinh mổ chủ động khi thai nhi được 37 tuần. Sau sinh, trẻ được hỗ trợ thở áp lực dương liên tục qua mũi. Tuy nhiên, suy hô hấp tiến triển, trẻ được chuyển đến BV Nhi T.Ư trong tình trạng tổn thương phổi nặng, suy tuần hoàn. Ngay khi tiếp nhận, các bác sĩ (BS) Trung tâm sơ sinh đã tiến hành hỗ trợ thở máy cho trẻ. Sau 7 ngày điều trị tích cực, may mắn tình trạng của bé Đ.T.D đã cải thiện và ổn định.

Trường hợp khác không may mắn là bé trai ở Nam Định, cũng nhập viện khi được 1 ngày tuổi. Bé được đẻ mổ chủ động tại BV địa phương khi thai kỳ ở tuần thứ 36, lúc này mẹ chưa có cơn chuyển dạ. Trẻ sau sinh có suy hô hấp, tăng áp phổi nặng, được chuyển đến BV Nhi T.Ư trong tình trạng tím tái, ô xy giảm thấp, suy tuần hoàn.

Tại BV Nhi T.Ư, các BS ngay lập tức tiến hành cho trẻ thở máy tần số cao, duy trì thuốc trợ tim, vận mạch, thuốc giãn mạch phổi. Mặc dù đã được hồi sức tích cực nhưng tình trạng không cải thiện, trẻ đã tử vong sau 3 ngày.

Th.S-BS Nguyễn Thị Hồng Loan, Khoa Điều trị tích cực sơ sinh, Trung tâm sơ sinh, BV Nhi T.Ư, lưu ý trẻ được sinh ra do mổ đẻ chủ động có thể bị suy hô hấp với nhiều mức độ: từ khó thở thoáng qua đến suy hô hấp nặng cần thở máy, thậm chí cần đến ECMO (tim phổi nhân tạo). Một số trường hợp nặng có thể tử vong. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mổ lấy thai chủ động khi không có chuyển dạ khiến nguy cơ mắc hội chứng suy hô hấp ở trẻ cao gấp 2,6 lần so với mổ đẻ có chuyển dạ và cao gấp 1,9 lần so với đẻ thường.

Trong thời kỳ bào thai, phổi bị dịch lấp đầy nên quá trình trao đổi khí phụ thuộc vào bánh nhau. Khi bánh nhau ngừng hoạt động chức năng, phổi phải đảm nhiệm vai trò này. Quá trình chuyển dạ kích thích tăng sản xuất adrenalin của thai nhi và tăng giải phóng hormone thyrotropin của mẹ. Quá trình này có tác dụng làm tế bào phổi giảm tiết dịch và bắt đầu hấp thu dịch phổi ở trong phế nang, là bước chuẩn bị để phổi bắt đầu thực hiện chức năng hô hấp. Ở trẻ đẻ mổ chủ động sẽ không có quá trình này, dẫn đến phổi trẻ khi sinh ra chứa nhiều dịch hơn, dễ bị mắc các vấn đề về hô hấp sau sinh.

BS Hồng Loan chia sẻ: “Để tránh các biến chứng nặng có thể xảy ra do mổ đẻ chủ động, bố mẹ không nên lựa chọn phương thức đẻ này khi không có chỉ định mổ đẻ bắt buộc. Nếu có lo lắng, hãy trao đổi với BS sản khoa để được hỗ trợ, chuẩn bị cho quá trình sinh an toàn và tốt nhất”.

Theo BV Nhi T.Ư, tỷ lệ mổ lấy thai ở nhiều nước trên thế giới có xu hướng tăng nhanh trong vòng 20 năm trở lại đây, đặc biệt là các nước đang phát triển. Tỷ lệ mổ lấy thai ở Mỹ năm 1996 và 2016 là 21% và 32,24%.

Tại VN, tỷ lệ mổ lấy thai vẫn còn cao, khoảng 39,1%. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 1985, tỷ lệ này chỉ nên từ 5 – 10% nhằm tránh các tai biến cho mẹ và con.