Nguy cơ 12 triệu người cao tuổi không có lương hưu

Với tốc độ già hóa dân số hiện nay, nếu không nỗ lực mở rộng bao phủ bảo hiểm xã hội thì đến 2030, Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ có 12 triệu người cao tuổi không có lương hưu.

Đây là khuyến nghị của chuyên gia đến từ Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại hội thảo “Nhận diện các vấn đề về chính sách xã hội để thúc đẩy phát triển bao trùm, toàn diện, hướng tới đảm bảo an sinh xã hội toàn dân, không bỏ ai lại phía sau” do Bộ LĐ-TB-XH phối hợp với ILO tổ chức ngày 29.6.

Theo chuyên gia ILO, Việt Nam đối mặt nguy cơ có hơn 12 triệu người cao tuổi không có lương hưu vào năm 2030. Ảnh T.N

Nguy cơ 12 triệu người cao tuổi không có lương hưu

Theo ông Nuno Cunha, chuyên gia cao cấp về an sinh xã hội của ILO, hiện nay Việt Nam có 16,5 triệu người lao động đang tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), chỉ chiếm 33% trong tổng số lực lượng lao động hơn 50 triệu người. Trong 11,4 triệu người cao tuổi, mới chỉ có 4,3 triệu người đang được hưởng lương hưu (2,6 triệu người từ BHXH và 1,7 triệu người từ bảo trợ xã hội).

Với tốc độ già hóa dân số hiện nay, vị chuyên gia này khuyến nghị: “Nếu không nỗ lực mở rộng bao phủ BHXH thì đến 2030, Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ có 12 triệu người cao tuổi không có lương hưu. Đây sẽ là gánh nặng lớn đối với hệ thống an sinh xã hội trong tương lai”.

Trong khi mở rộng diện bao phủ của BHXH còn nhiều thách thức thì vấn đề lao động rút BHXH một lần càng khiến cho hệ thống an sinh xã hội trong tương lai bị ảnh hưởng. Các chuyên gia quốc tế chỉ ra rằng, việc hệ thống BHXH ở Việt Nam cho phép người lao động thoát khỏi hệ thống BHXH và yêu cầu rút BHXH một lần cho tất cả các khoản đóng góp trước đây có thể gây ra hậu quả tiêu cực lâu dài đối với an ninh thu nhập của người lao động, cũng như tính bền vững tài chính của hệ thống.

Theo quy định của luật BHXH (2014), người lao động phải đóng BHXH tối thiểu 20 năm mới đủ điều kiện hưởng lương hưu. Tuy nhiên, các chuyên gia quốc tế nhận định, với đặc điểm của thị trường lao động Việt Nam khiến hầu hết người lao động khó có thể tích lũy được 20 năm đóng góp. Điều này cho thấy nhiều người lao động tham gia BHXH nhưng khó có thể chờ để hưởng lương hưu.

Ông André Gama, chuyên gia an sinh xã hội của ILO, chia sẻ: “Việt Nam cần thúc đẩy sự phối hợp và liên kết các chính sách an sinh xã hội với các khuôn khổ pháp lý, chính sách việc làm như luật Việc làm và bộ luật Lao động. Việc gia tăng cơ hội tạo việc làm hiệu quả và thỏa đáng không chỉ giúp giảm nghèo mà còn góp phần cung cấp tài chính bền vững cho các hệ thống an sinh xã hội. Trong thực tế, người lao động chỉ có thể tham gia đầy đủ vào hệ thống BHXH khi có việc làm ổn định”.

Bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng ILO tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần nỗ lực để đảm bảo an sinh cho xã hội, giải quyết thách thức từ các nhóm chính sách bị bỏ sót, những nhóm người làm việc tự do… thuộc nhóm cấp thiết cần tham gia an sinh xã hội.