Người thường xuyên ngủ muộn có thể dậy sớm được không?

Một số người thức dậy trước bình minh, chạy bộ và ăn một bữa sáng, hoàn thành tất cả mọi việc trước khi nhiều người khác ra khỏi giường.

Việc thức dậy sớm như vậy nghe có vẻ rất mệt mỏi đối với những người có thói quen dậy muộn, nhưng liệu một “cú đêm” có thể trở thành “chim sớm” không?

Michelle Drerup, giám đốc y học giấc ngủ hành vi tại Phòng khám Cleveland cho biết, sự chuyển đổi này có thể được thực hiện nhưng không hề dễ dàng: “Cú đêm thực sự không cảm thấy tuyệt vời khi phải thức dậy sớm, đặc biệt là khi họ phải bắt đầu thay đổi thói quen”.

Xu hướng trở thành “cú đêm”, “chim sớm” hay ngủ trong một khung giờ nằm giữa 2 phạm trù đó của một người được biết đến như kiểu thời gian của họ. Tùy thuộc vào kiểu thời gian, mỗi người có thể tỉnh táo và minh mẫn hơn vào những thời điểm nhất định trong ngày và buồn ngủ hơn vào những thời điểm khác.

Các nhà khoa học phát hiện rằng kiểu thời gian (Chronotype) được xác định bởi sự kết hợp giữa tự nhiên và tập luyện. Về khía cạnh tự nhiên, một số gen được biết là đóng vai trò quyết định xem một người thích thức khuya hay dậy sớm, theo Michelle Drerup nói với Live Science.

Một nghiên cứu năm 2019 được công bố trên tạp chí Nature Communications cho biết, có hàng trăm gen liên quan đến việc trở thành một người quen dậy sớm. Những gen này ảnh hưởng đến nhịp sinh học của một người, hoặc chu kỳ ngủ – thức tự nhiên của họ, dẫn đến kiểu thời gian của họ.

Môi trường cũng đóng một vai trò lớn. Mọi người có xu hướng tham gia vào các hoạt động hàng ngày để củng cố kiểu thời gian của họ, Michelle Drerup nói.

Ví dụ, cú đêm cảm thấy làm việc hiệu quả và tỉnh táo hơn vào ban đêm, vì vậy họ có xu hướng tập thể dục và giao lưu vào buổi tối. Những hoạt động này kích thích và củng cố xu hướng thức khuya của một người.

Vì môi trường là yếu tố quyết định một người là cú đêm hay chim sớm, nên việc thay đổi chu kỳ ngủ – thức của bạn là có thể. Nếu bạn muốn thức dậy sớm hơn, hãy thay đổi dần dần. Michelle Drerup khuyên bạn nên đặt báo thức kêu sớm hơn từ 15 đến 20 phút vài ngày một lần trong vài tuần cho đến khi bạn điều chỉnh được lịch hoạt động lý tưởng của mình.

Sự nhất quán chính là chìa khóa. “Đây là sự khó khăn phổ biến mà những cú đêm gặp phải trong quá trình thay đổi lịch sinh hoạt” – Michelle Drerup nói: “Họ sẽ bắt đầu điều chỉnh thói quen trong tuần làm việc và khi cuối tuần đến, họ lại thức khuya và ngủ nướng. Động lực bắt đầu được xây dựng vào những ngày đi làm cuối cùng trong tuần thế là lại mất hết”.

Cũng theo Michelle Drerup, nên hạn chế tiếp xúc với ánh sáng trong một giờ trước khi đi ngủ, chẳng hạn như tránh xa các loại màn hình. Ánh sáng ngăn chặn cơ thể sản xuất melatonin, một loại hormone điều chỉnh nhịp sinh học.

Mặt khác, hãy cố gắng tiếp xúc với ánh sáng ngay khi thức dậy để kết thúc quá trình sản xuất melatonin. Tránh các hoạt động kích thích vào buổi tối muộn. Thay vì tập thể dục vào ban đêm, hãy thử tập thể dục vào buổi sáng hoặc buổi chiều. Bạn cũng có thể cần chuyển giờ ăn sáng sớm hơn trong ngày.

Nếu việc làm một con cú đêm hiệu quả với bạn, không có lý do gì để thay đổi lịch trình ngủ của bạn. Nhưng thức khuya trở thành một vấn đề khi bạn phải thức dậy sớm để đi làm và đi học. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu ngủ, gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe của bạn, chẳng hạn như làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp và bệnh tiểu đường loại 2.