Người dân vẫn chủ quan với bệnh dại
Dù là bệnh có tỷ lệ t.ử von.g 100%, nhưng thực tế cho thấy người dân vẫn chủ quan với căn bệnh này.
T.ử von.g 100% nếu mắc bệnh
Bị chó dại cắn từ tháng 2/2024 nhưng anh Điểu KRốt (48 tuổ.i, thôn 1, xã Đồng Nai, huyện Bù Đăng), không đi tiêm vắc-xin dại. Ngày 14/6/2024, anh Điểu KRốt được người nhà đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Phước với các triệu chứng trở nặng như nóng sốt, vật vã, sợ gió, sợ nước.
Dù là bệnh có tỷ lệ t.ử von.g 100% nhưng thực tế cho thấy người dân vẫn chủ quan với căn bệnh này.
Sau đó, anh Điểu KRốt được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM được chuẩn đoán nghi ngờ bệnh dại lên cơn. Đến ngày 17/6, bệnh nhân KRốt đã t.ử von.g.
Thông tin từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện vừa tiếp nhận một bệnh nhân nữ, 72 tuổ.i ở Hòa Bình được chuyển đến khoa Cấp cứu, trong tình trạng phải thở máy.
Bệnh nhân được chẩn đoán theo dõi dại, uốn ván, sốc nhiễm khuẩn. Người nhà bệnh nhân cho biết, ngày 1/4, bệnh nhân bị chó cắn vào chân (chó con mới đẻ được 3 tháng, chưa được tiêm phòng dại). Ngay khi cắn, con chó đã bị đậ.p chế.t.
Khi các vết thương chả.y má.u, bệnh nhân t.ự sá.t khuẩn bằng cồn tại nhà. Vì chủ quan, bệnh nhân cũng không đi tiêm phòng dạ
4 ngày gần đây, bệnh nhân xuất hiện đau đầu, buồn nôn, nôn nhiều, cảm giác sợ nước, sợ gió, co cứng tay chân 2 lần ~ 10 phút. Bệnh nhân được chuyển đến cơ sở y tế điều trị trong tình trạng thở co kéo cơ hô hấp.
Bệnh nhân được đặt ống nội khí quản, thở máy, dùng kháng sinh, vận mạch, an thần… Bệnh nhân được chẩn đoán, theo dõi dại và uốn ván; viêm phổi theo dõi apces gan/ tăng huyết áp và được chuyển đến khoa Cấp cứu.
Khi làm xét nghiệm PCR nước bọt, dịch não tủy có kết quả dương tính với virus dại. Bệnh nhân được bác sĩ giải thích tiên lượng nặng, nguy cơ t.ử von.g, gia đình ký hồ sơ xin về chăm sóc tại nhà.
Theo các bác sĩ, bệnh dại là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus dại gây nên. Bệnh lây truyền chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của động vật bị dại lên trên da bị tổn thương.
Bệnh thường tăng cao vào mùa nắng nóng từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm. Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến t.ử von.g. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ t.ử von.g gần như 100% (đối với cả người và động vật).
Bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc-xin và huyết thanh kháng dại. Tiêm vắc-xin dại cho cả người và động vật (chủ yếu là chó) là biện pháp hiệu quả để phòng, chống bệnh dại.
Trước đó, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, cho biết thống kê tại 17 tỉnh, thành phố đã ghi nhận 29 ca t.ử von.g do bệnh dại trong 4 tháng năm 2024 , tăng gấp 2 lần so với cùng kỳ năm 2023.
Video đang HOT
Theo TS.Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, 100% số ca t.ử von.g dại do không đi tiêm vắc-xin phòng dại, tiêm muộn hoặc không đúng chỉ định.
Cùng đó, có đến 43,8% người dân chủ quan cho rằng chó nhà cắn tại thời điểm chó đang bình thường nên không đi tiêm vắc-xin phòng dại.
Từ năm 2023 đến nay, tình hình bệnh dại tại Việt Nam diễn biến phức tạp; từ đầu năm 2024, số ca mắc tiếp tục gia tăng đột biến với 27 trường hợp t.ử von.g do dại, tăng 16 ca so với cùng kỳ năm ngoái (~170%).
Phòng bệnh bằng vắc-xin
Theo đại diện Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế nguy cơ lây nhiễm bệnh dại từ động vật sang người vẫn tiếp tục do tỷ lệ tiêm vắc-xin phòng dại trên tổng đàn chó, mèo còn thấp; công tác quản lý đàn chó, mèo còn hạn chế; nhận thức của người dân còn hạn chế.
Bệnh dại là căn bệnh vô cùng nguy hiểm khi phát bệnh, người đã bị bệnh dại gần như t.ử von.g 100%; biện pháp duy nhất để cứu người khi bị chó mèo dại cắn là tiêm vắc-xin dại càng sớm càng tốt.
Bệnh dại hiện chưa có thuố.c điều trị đặc hiệu, tuy nhiên hoàn toàn có thể phòng tránh được. Để chủ động phòng chống bệnh dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau: Người dân nuôi chó, mèo cần tiêm vắc-xin phòng dại đầy đủ và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y; nuôi chó phải xích, nhốt, khi ra đường phải mang rọ mõm.
Không đùa nghịch, chọc phá chó, mèo. Khi bị chó, mèo cắn cần rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục 15 phút; nếu không có xà phòng có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường. Sau đó, vết thương cần được rửa sạch với cồn 70% hoặc cồn iod; hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương.
Kịp thời đến cơ sở y tế để khám, tư vấn và tiêm vắc-xin phòng dại, huyết thanh kháng dại; tuyệt đối không tự chữa trị hoặc nhờ thầy lang chữa trị.
Truyền thông, hướng dẫn cho tr.ẻ e.m cách phòng tránh chó, mèo cắn và thông báo ngay cho cha, mẹ hoặc người thân sau khi bị chó, mèo
Bệnh dại có thể phòng ngừa được bằng vắc-xin. Vắc-xin phòng dại không gây hại cho người tiêm. Vắc-xin phòng dại được sản xuất từ vi-rút dại đã bất hoạt do đó không có khả năng gây bệnh, không ảnh hưởng đến trí nhớ và các vấn đề thần kinh khác.
Bộ Y tế khuyến cáo người dân đừng ngần ngại, hay do dự tiêm vắc-xin phòng dại khi bị chó hoặc động vật cắn. Hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, xử trí kịp thời.
Bác sĩ Nguyễn Tuấn Hải, Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec cho hay, người dân nếu có điều kiện có thể tiến hành tiêm vắc-xin dự phòng trước phơi nhiễm dại.
Theo đó, nếu tiêm dự phòng, chỉ cần tiêm 3 mũi, hoàn toàn linh động về mặt thời gian. Khi chẳng may bị chó, mèo cắn, lịch tiêm sẽ đơn giản hơn, chỉ cần tiêm 2 mũi vắc-xin mà không cần phải tiêm huyết thanh kháng dại kể cả khi vết thương nặng, vị trí cắn gần với thần kinh trung ương hoặc nơi tập trung nhiều dây thần kinh.
Trong khi đó, nếu không tiêm phòng dại trước khi bị chó, mèo cắn thì cần phải tiêm 5 mũi với thời gian khắt khe trong một tháng, đặc biệt là trường hợp bị vết thương nặng, vị trí trọng yếu thì cần phải tiêm huyết thanh, ảnh hưởng nhiều đến tâm lý và lịch sinh hoạt cũng như là phải chịu đựng đa.u đớ.n hơn và nhiều tác dụng phụ hơn.
Đặc biệt, ở vùng sâu, vùng xa, không phải lúc nào huyết thanh kháng dại và vắc-xin cũng luôn sẵn sàng, có những thời điểm khan hiếm khiến do người dân bị động vật cắn rất hoang mang, lo sợ.
Đối với tr.ẻ e.m, việc tiêm ngừa dại trước phơi nhiễm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng vì tr.ẻ e.m thường không để ý đến những vết thương do động vật gây ra trong quá trình đùa với thú cưng bị xây sát và có thể trẻ quên mất việc cần thông báo cho bố mẹ biết (trừ trường hợp nặng).
Hơn nữa, tr.ẻ e.m có cơ thể thấp nên khi bị chó cắn thường sẽ bị ở đầu, mặt, cổ nhiều hơn là người lớn, đó cũng là nguyên nhân khiến virus dại di chuyển nhanh hơn lên hệ thần kinh trung ương và gây bệnh nhanh.
Ngoài ra, trước lo ngại vắc-xin phòng bệnh dại có tác dụng phụ, ảnh hưởng hệ thần kinh, gây mất trí nhớ, bác sĩ Chính cho biết vắc-xin thế hệ cũ tồn tại vấn đề này.
Tuy nhiên, hiện nay vắc-xin phòng dại đã được sản xuất bởi công nghệ hiện đại, không chứa các tế bào thần kinh nên không gây hại và không ảnh hưởng đến sức khỏe hay trí nhớ của người dùng.
Vắc-xin dại thế hệ mới dùng kỹ thuật ly tâm phân đoạn, đảm bảo tạp chất ở mức thấp và tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) (thấp hơn 10 nanogram mỗi liều).
Một số loại vắc-xin không sử dụng chất bảo quản thimerosal (thủy ngân), do đó vắc-xin dại thế hệ mới cũng giảm tối đa các tác dụng phụ tại chỗ như sưng, đau, sốt… so với vắc-xin thế hệ cũ đã ngừng sử dụng.
Biểu hiện lạ lùng khi người bệnh lên cơn dại
Một triệu chứng điển hình của bệnh dại là sợ nước. Nỗi sợ hãi này khiến người bệnh không thể nuốt chất lỏng và phản ứng dữ dội khi nhìn thấy nước.
Sợ nước là triệu chứng muộn của bệnh dại, khiến người bệnh thấy khó khăn khi nuốt. Ảnh minh họa: Pexels.
Nếu một người chẳng may bị chó cắn, mèo cào nhưng không tiêm phòng sau một thời gian và xuất hiện biểu hiện sợ nước, điều này cảnh báo gần như chắc chắn virus dại đã đến thời điểm phát triệu chứng.
Phát bệnh do virus dại có lẽ là một trong những nỗi đau khó chịu nhất mà con người trải qua, cho đến khi tim ngừng đậ.p.
Căn bệnh nguy hiểm
Các chuyên gia y tế thế giới xếp loại virus gây bệnh dại là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất trong lịch sử, ngang hàng với những căn bệnh khủng khiếp như Ebola, bệnh than, dịch hạch và đậu mùa, theo Discovery Magazine.
Sau khi nạ.n nhâ.n bị nhiễm bệnh, các triệu chứng của bệnh dại có thể xuất hiện sau ít nhất là một tuần hoặc có thể một năm, vì virus ủ bệnh và xâm nhập vào não và tủy sống. Tuy nhiên, khi nó đến hệ thống thần kinh trung ương, các triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện.
Lúc đầu, các triệu chứng dại có vẻ giống cúm: sốt, nhức đầu, đau nhức toàn thân, có thể hơi ngứa ran hoặc ngứa ngáy ở vị trí ban đầu của vết cắn.
Sau đó, mọi thứ trở nên tồi tệ hơn khi bệnh nhân bắt đầu cảm thấy lo lắng, lú lẫn, hành vi thất thường, ảo giác. Đó là khoảng thời gian mà các triệu chứng điển hình của chứng sợ nước cũng bắt đầu xuất hiện.
Hình ảnh virus gây bệnh dại. Ảnh: Verywellhealth.
Triệu chứng sợ nước
Một khi virus đã xâm nhập vào hệ thống thần kinh trung ương, nó sẽ tàn phá cơ thể bằng mọi hình thức.
Các cơ bắt đầu co giật không chủ ý, tiến triển thành những cơn co thắt và co giật dữ dội. Tình trạng tăng tiết nước bọt (khạc nhổ quá nhiều) cũng xảy ra ở giai đoạn này, dẫn đến triệu chứng sùi bọt mép điển hình thường liên quan đến nhiễ.m trùn.g bệnh dại.
Tại thời điểm này, người bệnh bắt đầu gặp khó khăn khi nuốt. Cố gắng nuốt dù chỉ một ngụm nước - thậm chí nghĩ đến việc cố nuốt nó - cũng đủ gây ra những cơn co thắt cơ cực kỳ đa.u đớ.n.
Đây là nơi xuất hiện các triệu chứng điển hình của chứng sợ nước, mặc dù nạ.n nhâ.n bệnh dại không thực sự sợ nước. Họ sợ cảm giác đa.u đớ.n khi cố nuốt, mặc dù họ có thể rất khát.
Theo Science Abc, cùng với sự hung hăng và hiếu động thái quá, bất cứ khi nào bệnh nhân dại nghĩ hoặc nhìn thấy nước, họ sẽ giật mình và phản ứng dữ dội, có thể khiến họ cắn người khác. Sự tồn tại tr.a tấ.n này có thể kéo dài trong nhiều ngày rất đau khổ trước khi t.ử von.g vì bệnh dại.
Không phải tất cả trường hợp bệnh dại đều gây ra chứng sợ nước. Bệnh dại có 2 cách biểu hiện, tùy thuộc vào chủng virus bệnh dại mà người đó bị nhiễm.
Các loại bệnh dại là bệnh dại dữ dội và bệnh dại bại liệt. Bệnh dại dữ dội dẫn đến chứng sợ nước và hung hăng. Trong khi đó, bệnh dại bại liệt dẫn đến tê liệt các chi và nếu không được điều trị có thể dẫn đến hôn mê.
Sự thoải mái cuối cùng
Thật không may, chứng sợ nước là một triệu chứng muộn hơn của bệnh dại, xảy ra trong giai đoạn kích thích, sau đó là giai đoạn tê liệt chắc chắn gây t.ử von.g. Co thắt dừng lại khi cơ bắp bị tê liệt.
Khi đó, người bệnh sẽ không còn mắc chứng sợ nước nữa, nhưng đó rõ ràng là sự thoải mái cuối cùng ở giai đoạn này. Bởi vì điều xảy ra tiếp theo là người bệnh rơi vào trạng thái hôn mê, sau đó t.ử von.g.
Nếu nghi ngờ mình đã bị động vật dại cắn, cách tốt nhất để tránh chứng sợ nước - hoặc bất kỳ triệu chứng khủng khiếp nào khác của bệnh dại - là tìm kiếm sự giúp đỡ của bác sĩ và tiêm vaccine sớm nhất có thể, trong vòng 1-2 ngày sau đó.
Ngay sau khi bị cắn, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được tư vấn hướng giải quyết. Tiêm vaccine phòng dại ngay sau khi bị cắn là cách tốt nhất, bên cạnh các bước làm sạch vết thương.
Nếu chưa từng tiêm phòng, người bệnh cần tiêm 4 liều trong vòng 2 tuần. Nếu đã tiêm trước đây thì chỉ cần 2 liều sau khi bị cắn. Vaccine phòng dại có thể được tiêm cùng thời gian với các loại vaccine khác và có hiệu lực trong vòng 1-2 năm.
Vaccine sẽ không còn hiệu quả khi xuất hiện các triệu chứng của bệnh.
Vết loét nhỏ khiến người phụ nữ nguy kịch Có triệu chứng khó thở, người phụ nữ bất ngờ nhận kết quả bị tràn dịch màng phổi, viêm phổi do mắc sốt mò. Người phụ nữ 69 tuổ.i, ngụ Hà Nội, bị tăng huyết áp nhiều năm. Sau một tuần mệt mỏi, ho nhưng tự điều trị không đỡ, khó thở tăng dần, bà đến phòng khám tư kiểm tra. Kết quả...