Người có dấu hiệu này, cần phải được cấp cứu đột quỵ ngay
Đột quỵ hiện xảy ra phổ biến và bất kỳ ai cũng có thể gặp phải; lại là bệnh có hậu quả rất nặng nề. Đột quỵ không chỉ làm người bệnh có thể tử vong mà khi được cứu sống cũng có thể bị liệt, tàn phế.
Bác sĩ kiểm tra bệnh nhân bị đột quỵ sau khi đã được phẫu thuật cấp cứu – ẢNH: NGUYÊN MI
Bác sĩ cảnh báo các dấu hiệu nhận biết người bị đột quỵ và cần phải xử lý cấp cứu ngay để hạn chế hậu quả.
Theo tiến sĩ – bác sĩ (TS.BS) Nguyễn Bá Thắng, Trưởng Khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM: Đột quỵ hiện nay được coi là một bệnh có hậu quả rất nặng nề. Nó không chỉ làm người bệnh có thể tử vong mà những người còn sống cũng có thể bị liệt, tàn phế.
Số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy, mỗi năm ở Việt Nam có khoảng 200.000 trường hợp bệnh nhân bị đột quỵ mới và tỷ lệ tử vong chiếm từ 18-20%. Ngoài ra, khoảng 1/3 bệnh nhân bị đột quỵ xong sẽ không thể trở về với cuộc sống như trước đây vì hoặc là liệt, nằm một chỗ hoặc là phải có người hỗ trợ, ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống và công việc.
Hiện tại, nhóm tuổi dễ bị đột quỵ là những người lớn tuổi (trên 60 tuổi là bị nhiều nhất). Tuy nhiên, nhóm bệnh nhân đột quỵ cũng đang “trẻ hóa”, nhiều trường hợp đột quỵ ở độ tuổi 30-40 tuổi, thậm chí là 18-20 tuổi vẫn bị đột quỵ.
Những biểu hiện đột quỵ
Ba triệu chứng thường gặp nhất là: nói ngọng và thay đổi lời nói, cười với nét mặt bị méo, bị xệch và tay chân bại xụi.
“Thường đột quỵ xảy ra rất đột ngột, những triệu chứng đó tự nhiên xuất hiện khi người bệnh trước đó có thể hoàn toàn bình thường, vẫn làm việc, vẫn nói chuyện ăn ngủ bình thường”, bác sĩ Thắng cho biết.
Cách sơ cấp cứu
Video đang HOT
Bác sĩ Thắng nhấn mạnh: “Việc cứu người đột quỵ phụ thuộc rất nhiều vào thời gian. Vì vậy, khi thấy một người bị đột quỵ thì việc quan trọng nhất là làm mọi cách để đưa bệnh nhân đến bệnh viện cấp cứu kịp thời, tốt nhất là tới được những bệnh viện đang điều trị đột quỵ tốt”.
Còn tại hiện trường, chỉ quan trọng những biện pháp sơ cứu gọi là cứu mạng. Ví dụ như: người bệnh đang ăn bị ọc, ói hay có đàm có dãi làm thở không được thì cần phải làm sạch để cho đường thở thông thoáng; ngoài ra, chủ yếu là cố gắng giữ cho người bệnh khỏi bị té ngã; sau đó phải đặt bệnh nhân nằm xuống trên một mặt phẳng càng thoáng mát càng tốt.
“Phải đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay tức thì. Tốt nhất là gọi xe cấp cứu, đó là điều kiện lý tưởng. Tuy nhiên, có một số vùng miền, khu vực xe khó tới thì mình có thể dùng những phương tiện nào bệnh nhân có thể nằm như xe bốn bánh…”, bác sĩ Thắng lưu ý.
Những sai lầm cần tránh
Theo bác sĩ Thắng cảnh báo cần tránh những sai lầm khi cấp cứu người bị đột quỵ như:
Tuyệt đối không độn thêm gì vào miệng, không nhét ngón tay hay vắt chanh vào miệng người bị đột quỵ vì sẽ làm ảnh hưởng đến đường thở, làm hại cho bệnh nhân.
Cần tránh việc kéo dài thời gian cấp cứu vì như vậy sẽ khiến não bị tổn thương nhiều hơn, không những không giúp được mà còn làm hại bệnh nhân. Cần đưa bệnh nhân đi cấp cứu nhanh nhất có thể.
Xử trí các tai biến do thời tiết nắng nóng
Trong thời tiết nắng nóng, chúng ta có thể gặp phải một số tai biến như phù, phát ban, ngất xỉu, kiệt sức, đột quỵ... Do vậy, cần nhận biết để phòng ngừa và xử trí.
Thời tiết nắng nóng có thể gây kiệt sức và đột quỵ do nhiệt - SHUTTERSTOCK
"Đối với cơ thể người, nhiệt độ thích nghi nhất là khoảng 25 độ C. Trong khoảng từ 20 - 30 độ C, cơ thể điều chỉnh thích nghi tốt. Tuy nhiên, đến ngưỡng nhiệt độ lạnh quá hay nóng quá, cơ thể không thể điều chỉnh kịp sẽ dẫn đến các tai biến do nhiệt độ", bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Viết Hậu, Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết.
Sau đây là các tai biến thường gặp và cách xử trí.
Phát ban
Biểu hiện: Rất nhiều nốt nhỏ nổi trên mặt da, màu đỏ, gây cảm giác như kim châm hay ngứa.
Xử trí: Sau một thời gian, các triệu chứng này sẽ phục hồi, không cần điều trị đặc hiệu. Nếu bị ngứa nhiều, có thể dùng các loại thuốc chống dị ứng thông thường. Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng.
Chuột rút
Biểu hiện: Đau ở các cơ của thành bụng, đặc biệt ở bắp đùi, cẳng chân. Khi hoạt động nặng, các cơ phải làm việc liên tục đi kèm có thể bị mất nước và muối qua mồ hôi quá nhiều, dẫn đến tình trạng co thắt cơ. Vấn đề này thường xuất hiện ở những người lao động nặng, những vận động viên phải tập luyện cường độ cao.
Xử trí: Có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường, nghỉ ngơi, di chuyển đến nơi thoáng mát, bù nước có muối khoáng (nước lọc không thể bù đắp tình trạng mất muối và nước của cơ thể). Sau khi nghỉ ngơi, bù nước thì các triệu chứng sẽ dần khỏi.
Phù do nhiệt
Biểu hiện: Phù ở phần thấp cơ thể như ở mắt cá, bàn chân; do mạch máu giãn ra để thải nhiệt, gây phù. Xuất hiện khi cơ thể hoạt động trong thời tiết nắng nóng nhiều hơn so với thường ngày, hoặc ở trong phòng máy lạnh lâu và đột ngột di chuyển ra nắng nóng.
Xử trí: Sau khi cơ thể thích nghi trong thời gian vài giờ hay vài ngày thì triệu chứng sẽ mất đi. Nếu triệu chứng không mất đi, có thể kê cao chân khi ngủ để mạch máu lưu thông bình thường; ở mức độ này không cần dùng thuốc điều trị.
Ngất xỉu, kiệt sức
Biểu hiện: Ngất xỉu do nhiệt xảy ra khi cơ thể mất muối và nước quá nhiều. Khi đó, khối lượng nước trong lòng mạch máu sụt giảm, tụt huyết áp, đặc biệt ở tư thế đứng làm giảm lưu lượng máu đi lên não gây ngất xỉu. Ngất xỉu do nhiệt có thể đi kèm các triệu chứng: nước tiểu sẫm màu, chóng mặt, hoa mắt, đau đầu, buồn nôn, nôn, tiêu chảy...
Tình trạng mất muối và nước kéo dài sẽ dẫn đến kiệt sức. Bệnh nhân tiết mồ hôi rất nhiều, có cảm giác ớn lạnh, da lạnh và ẩm ướt, mạch nhanh, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn ói, chuột rút, mệt mỏi, ngất xỉu...
Xử trí: Người bị ngất xỉu, kiệt sức cần được sơ cấp cứu bằng cách: nằm đầu thấp, nghỉ ngơi ở nơi không khí thoáng mát, nới rộng áo quần, bù nước có muối khoáng.
Ngoài ra, với người kiệt sức do nhiệt, có thể dùng các loại khăn lạnh chườm vào các vùng trên cơ thể có nhiều mạch máu như trán, lưng, nách, bẹn... để hấp thu nhiệt nhanh, giúp cơ thể thải nhiệt nhanh hơn. Cố gắng cho người bị nạn uống càng nhiều nước càng tốt.
Theo dõi khoảng 30 phút, nếu ổn định thì không cần đến bệnh viện, nếu triệu chứng không được cải thiện (đau đầu, nôn ói, chóng mặt nhiều hơn...) thì nên đưa đến bệnh viện.
Đột quỵ
Biểu hiện: Khác với kiệt sức, đột quỵ do nhiệt làm cho hệ thống điều hòa thân nhiệt bị hư hại khiến bệnh nhân không thể tiếp tục tiết mồ hôi nên da bị nóng và khô. Tăng thân nhiệt kéo dài sẽ gây tổn thương cho hệ tim mạch, hô hấp, gan, thận và đặc biệt là hệ thần kinh với các triệu chứng: đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, lơ mơ, rối loạn tri giác, co giật và thậm chí hôn mê.
"Đột quỵ do nhiệt có nguyên nhân là mất muối và nước kéo dài đi kèm với hoạt động quá tải của trung tâm điều hòa thân nhiệt. Đây là tai biến do nhiệt nặng nhất, xảy ra khi thân nhiệt lên tới hơn 40 độ C", bác sĩ Hậu nói và cho biết, đột quỵ do nhiệt có tỷ lệ tử vong tương đương với đột quỵ do tim hay đột quỵ do não.
Xử trí: Cho người bị nạn nằm đầu thấp; di chuyển ra khỏi vùng có nhiệt độ cao; làm giảm nhiệt cho nạn nhân như dùng quạt hay ngâm người bị nạn trong nước mát vài phút; dùng khăn sũng nước lạnh hay nước đá đắp vào các vùng trên cơ thể có nhiều mạch máu như trán, lưng, nách, bẹn... Đồng thời, gọi điện thoại cấp cứu để đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay.
Để phòng các tai biến do nắng nóng, bác sĩ Nguyễn Viết Hậu tư vấn:
Mặc quần áo dài tay, thoáng mát, đôi nón rộng vành khi ra ngoài trời.
Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng gay gắt trong thời gian từ 10 - 16 giờ.
Chủ động uống nước. Nên uống các loại nước có muối khoáng như các dung dịch nước điện giải, nước chanh có pha muối, đường...
Một bác sĩ có tấm lòng nhân hậu Tối 11-2-2020, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ (gọi tắt BV Đột quỵ) nhận được tin báo "Một bệnh nhân nam, 89 tuổi, ngụ huyện Trà Ôn, Vĩnh Long đang điều trị tại BV Đa khoa TP.Cần Thơ trong tình trạng nguy kịch. Bệnh nhân xuất huyết vùng hòm họng". MƠ ƯỚC CỨU NGƯỜI Nhận được điện thoại từ tổng...