Nghẹt mũi do dùng thuố.c thông mũi điều trị thế nào?
Khi thời tiết lạnh, nhiều người bị nghẹt mũi, nhất là người bị viêm mũi dị ứng. Khi bị nghẹt mũi, đa số người bệnh tự ý mua thuố.c có tác dụng thông mũi về dùng mà không biết rằng lạm dụng thuố.c sẽ khiến mũi bị nghẹt hơn.
Nguyên nhân do đâu và xử trí thế nào?
1. Vì sao thuố.c thông mũi lại gây nghẹt mũi
Nghẹt mũi là do tình trạng co giãn quá mức các mạch má.u ở mũi dẫn đến tắc nghẽn lưu thông đường thở. Mạch má.u trong mũi sung huyết, giãn ra thường do các tình trạng: Cảm cúm, viêm mũi dị ứng, viêm mũi xoang… Khi mạch má.u co lại sẽ có nhiều khoảng trống trong đường dẫn khí nên giảm các triệu chứng nghẹt mũi.
Các thuố.c thông mũi là do có tác dụng co mạch, chống sung huyết với thành phần chính là pseudoephedrine, oxymetazoline, phenylephrine, naphazoline… Thuố.c được bào chế dưới 2 dạng chính là nhỏ và xịt với tác dụng chính là làm co mạch ở mũi để giảm sổ mũi, nghẹt mũi.
Dạng uống thường ít khi được sử dụng.
Nghẹt mũi là do tình trạng co giãn quá mức các mạch má.u ở mũi dẫn đến tắc nghẽn lưu thông đường thở.
Khi bị nghẹt mũi do các tình trạng nêu trên, dùng thuố.c xịt hoặc nhỏ mũi này sẽ khiến các mạch má.u co lại. Từ đó giúp làm giảm nghẹt mũi vì đường dẫn khí trong mũi có thêm nhiều khoảng trống hơn. Nhưng thuố.c thường chỉ định dùng từ 3-5 ngày, nếu dùng kéo dài sẽ gây tác dụng ngược, khiến mũi có thể bị tắc nghẽn nhiều hơn.
Đến nay, mặc dù đã có những giải thích cho nguyên nhân gây nghẹt mũi do thuố.c thông mũi, nhưng những hiểu biết về nó chưa đầy đủ. Chỉ biết rằng trong thực tế lâm sàng, bệnh nhân có thể sẽ cảm giác nghẹt mũi nhiều sau khi sử dụng thuố.c kéo dài, tạo nên một vòng xoắn bệnh lý.
Tuy nhiên, có thể điểm đến các nguyên nhân gây tắc nghẹt mũi gia tăng khi lạm dụng thuố.c như sau:
- Sử dụng thuố.c co mạch lâu dài dẫn đến thiếu má.u nuôi vùng đó, dẫn đến phù nề niêm mạc mũi.
- Nhờn thuố.c do số lượng thụ thể đáp ứng thuố.c bị suy giảm và dẫn đến nghẹt mũi.
- Sau khi thuố.c co mạch hết tác dụng sẽ gây ra hiện tượng giãn mạch bù trừ.
Video đang HOT
- Khả năng co mạch có thể bị mất và giãn mạch có thể xảy ra khi dùng thuố.c liên tục trong thời gian dài.
Khi bị nghẹt mũi do thuố.c, bệnh nhân thường có dấu hiệu sung huyết mà không kèm chảy mũi hay hắt hơi; có thể đau đầu, lo lắng và cảm giác bồn chồn.
Nghẹt mũi do thuố.c xảy ra khi thuố.c co mạch không giải quyết được nguyên nhân mạch má.u. Ví dụ, khi sử dụng oxymetazoline thường xuyên để điều trị cảm cúm sẽ giúp giảm hắt hơi nhưng lại làm tăng nghẹt mũi.
Nếu nghẹt mũi do thuố.c không được điều trị sẽ dẫn đến viêm mũi mạn tính, viêm xoang mạn tính, viêm mũi teo và phì đại cuốn mũi. Viêm mũi do thuố.c còn gây ra các triệu chứng như ngáy hoặc ngưng thở lúc ngủ, gây nguy hiểm đối với sức khỏe.
2. Điều trị nghẹt mũi do thuố.c thông mũi như thế nào?
Để điều trị các tình trạng nghẹt mũi, viêm mũi do thuố.c nhỏ mũi đòi hỏi bệnh nhân phải kiên trì. Quá trình điều trị phải theo từng bước chỉ định của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng.
Lạm dụng thuố.c co mạch nhỏ mũi không chỉ gây viêm mũi, nghẹt mũi mà còn có thể gây “nghiệ.n”. Ngoài việc dùng thuố.c để điều trị tình trạng này, có thể bệnh nhân sẽ phải theo lộ trình giảm dần thuố.c nhỏ/ xịt mũi để thích ứng dần. Bởi vì khi ngừng thuố.c đột ngột thì tình trạng nghẹt mũi có thể trở nên nặng hơn.
Bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuố.c thay thế như thuố.c xịt mũi có chứa corticoid liều giảm dần dùng trong thời gian ngắn. Một số trường hợp nghẹt mũi do thuố.c xịt mũi nặng có thể cần kết hợp dùng thuố.c trị nghẹt mũi đường uống. Nhưng thuố.c đường uống lại có tác dụng phụ nguy hiểm hơn, đặc biệt là gây tăng huyết áp. Ngoài ra tác dụng phụ khác như đau đầu, nghẹt mũi trong tuần đầu tiên sử dụng cũng rất thường gặp. Do đó cần hết sức thận trọng khi dùng.
Chỉ dùng thuố.c xịt/nhỏ mũi gây co mạch theo đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng.
Quá trình điều trị nghẹt mũi do thuố.c thông mũi còn phức tạp hơn nghẹt mũi do các nguyên nhân bệnh lý gây giãn mạch tại mũi. Do đó bệnh nhân cần kiên trì dùng thuố.c đúng theo hướng dẫn cho đến khi “cai” được thuố.c.
3. Lưu ý khi dùng thuố.c thông mũi
Dùng thuố.c co mạch mũi (thông mũi) đúng cách sẽ giúp bệnh nhân giải quyết sự khó chịu khi bị tắc nghẽn mũi và không gây hại cho sức khỏe, nhưng cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Mỗi loại thuố.c nhỏ/xịt mũi lại phù hợp với bệnh lý gây tắc nghẽn mũi khác nhau. Do đó không nên sử dụng thuố.c co mạch bừa bãi mà chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng.
- Khi được chỉ định thuố.c nhỏ/xịt mũi, sau 4 – 5 ngày dùng thuố.c mà triệu chứng không thuyên giảm, nên đi khám. Không nên dùng thuố.c quá 7 ngày.
- Các trường hợp mắc bệnh u xơ tiề.n liệt tuyến, tăng huyết áp, đái tháo đường không dùng thuố.c co mạch, vì các loại thuố.c này có tác dụng phụ nguy hiểm hơn đối với những bệnh nhân này.
- Hạn chế dùng thuố.c cho trẻ dưới 6 tuổ.i. Trường hợp buộc phải dùng, cần tuân thủ theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo đúng liều lượng, loại thuố.c, lứa tuổ.i, tình trạng bệnh.
Bên cạnh việc dùng thuố.c nhỏ/xịt mũi, có thể sử dụng một số biện pháp tự nhiên để làm giảm tình trạng tắc nghẽn mũi như sau:
- Uống nước ấm đầy đủ giúp làm loãng chất nhầy trong mũi, đẩy chất lỏng ra khỏi mũi và giảm áp lực trong xoang, cải thiện tình trạng nghẹt mũi.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm, làm tăng độ ẩm trong phòng giúp giảm tình trạng nghẹt mũi.
- Xông hơi mũi bằng nước ấm giúp mũi thông thoáng hơn.
Thuố.c cảm nào an toàn cho người tăng huyết áp?
Nhiều loại thuố.c cảm cúm có sẵn dưới dạng không cần kê đơn, nhưng không phải tất cả đều an toàn cho bệnh tăng huyết áp.
Hiện có rất nhiều loại thuố.c cảm không cần kê đơn. Hầu hết các sản phẩm này đều có công thức diều trị đa triệu chứng, chứa một số thành phần hoạt chất giúp giảm các triệu chứng cảm lạnh thông thường và cúm. Ví dụ, những loại thuố.c này thường bao gồm thuố.c giảm ho, paracetamol hoặc ibuprofen để giảm đau và viêm, thuố.c thông mũi để giảm nghẹt mũi...
Người bệnh cao huyết áp cần thận trọng khi dùng thuố.c cảm.
Khi bị cảm lạnh, cúm mặc dù việc kiểm soát các triệu chứng rất quan trọng nhưng điều quan trọng không kém là phải nhận thức được các tác dụng phụ tiềm ẩn và các biến chứng có thể xảy ra khi sử dụng thuố.c, đặc biệt với người bệnh huyết áp cao.
1. Thuố.c cảm nào cần tránh ở người tăng huyết áp?
Nếu đang dùng thuố.c để kiểm soát huyết áp hoặc có tiề.n sử huyết áp cao, cần tránh dùng thuố.c cảm cúm có chứa thuố.c thông mũi. Các thuố.c thông mũi phổ biến nhất bao gồm pseudoephedrine, ephedrine, phenylephrine, naphazoline và oxymetazoline.
Thuố.c thông mũi làm giảm nghẹt mũi bằng cách làm co các mao mạch ở niêm mạc mũi. Do đó, các triệu chứng nghẹt mũi thông thường có thể giảm ít nhất là trong vài giờ. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, do sự co thắt mạch má.u, huyết áp có thể tăng cao hơn, đặc biệt nếu bệnh tăng huyết áp không được kiểm soát tốt.
Ngoài ra thuố.c thông mũi tương tác trực tiếp với một số loại thuố.c huyết áp. Ví dụ, thuố.c chẹn beta là thuố.c dùng để hạ huyết áp và kiểm soát nhịp tim thông qua việc ức chế thụ thể beta-adrenergic. Pseudoephedrine có thể làm giảm tác dụng của thuố.c bằng cách kích thích các thụ thể beta tương tự.
Không phải tất cả bệnh nhân tăng huyết áp đều bị tăng huyết áp khi dùng thuố.c thông mũi nhưng phải cẩn thận. Khuyến nghị người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Các dạng thuố.c thông mũi tại chỗ được cung cấp dưới dạng thuố.c xịt mũi an toàn hơn nhưng cũng cần thận trọng.
Tránh dùng thuố.c cảm có thành phần là thuố.c thông mũi.
Các thuố.c cảm cúm cũng thường được kết hợp với thuố.c kháng histamine. Nếu đang dùng thuố.c huyết áp việc kết hợp thuố.c với một số loại thuố.c kháng histamine có thể ảnh hưởng đến nhịp tim và huyết áp. Do đó, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ sản phẩm nào.
Thuố.c chống viêm không steroid (NSAID) có thể là một mối nguy hiểm khác đối với những người cao huyết áp. NSAID có thể làm tăng huyết áp bằng cách giảm bài tiết natri vào nước tiểu, làm trầm trọng thêm tình trạng giữ nước. Nếu cần phải dùng thuố.c cảm có chứa thuố.c chống viêm không steroid, thì nên dùng ở liều thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất có thể. Ibuprofen và naproxen là những loại thuố.c không kê đơn phổ biến nhất trong nhóm thuố.c này.
2. Thuố.c cảm nào an toàn cho người tăng huyết áp?
Thuố.c cảm không kê đơn không phải là lựa chọn điều trị duy nhất cho nhiều triệu chứng cảm lạnh và cúm. Thông thường, các triệu chứng nhẹ đến trung bình có thể thuyên giảm bằng các phương pháp điều trị an toàn và không ảnh hưởng đến huyết áp, bao gồm:
- Nước muối: Sử dụng nước muối là giải pháp hiệu quả để làm thông mũi. Xịt mũi bằng nước muối có thể giúp làm sạch xoang và rửa trôi các hạt, chất gây dị ứng và vi trùng. Súc miệng bằng nước muối ấm với nước cốt chanh và mật ong cũng làm giảm cơn đau hoặc ngứa họng.
- Nghỉ ngơi và uống nhiều nước: Nếu bắt đầu xuất hiện các triệu chứng cảm hoặc cúm, cần nghỉ ngơi. Ngoài ra, uống nhiều nước lọc, nước trái cây hoặc súp giúp làm sạch đờm và chất nhầy khỏi phổi.
Nếu quyết định dùng thuố.c trị cảm lạnh và cúm, hãy chọn loại thuố.c dành cho người bị huyết áp cao. Đọc kỹ các cảnh báo trên nhãn thông tin thuố.c.
Tránh bất kỳ loại thuố.c nào có nhãn cảnh báo ghi rằng những người bị huyết áp cao không nên dùng thuố.c mà không hỏi ý kiến bác sĩ. Không chọn công thức có chứa thuố.c thông mũi.
Các loại thuố.c cảm lạnh có chứa chất long đờm như guaifenesin, thuố.c giảm ho như dextromethorphan, thuố.c paracetamol hoặc aspirin để hạ sốt và giảm đau, có thể an toàn cho những người bị huyết áp cao. Tuy nhiên, ngay cả với những loại thuố.c này, tốt nhất người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Nếu phải dùng thuố.c thì cần tuân thủ nghiêm ngặt liều lượng và thời gian điều trị. Nếu các triệu không thuyên giảm sau 5 ngày, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Không tự ý uống vượt quá liều chỉ định hàng ngày.
Dùng thuố.c thông mũi cho trẻ những điều cha mẹ có thể chưa biết Nghẹt mũi gây khó chịu, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sinh hoạt của trẻ. Việc sử dụng các thuố.c thông mũi có thể giúp cải thiện tình trạng này. Tuy nhiên, việc sử dụng thuố.c thế nào để bảo đảm an toàn lại là điều mà nhiều cha mẹ chưa biết hết. Thời tiết thay đổi, ô nhiễm môi trường là những...