Ngành công nghiệp K-Pop: Không đơn thuần là giải trí

Theo dõi VGT trên

Dưới ‘ống kính vạn hoa’ thiên biến vạn hóa, ngành công nghiệp K-Pop không chỉ xuất hiện như một phương tiện truyền bá văn hóa Hàn Quốc một cách đẹp đẽ mà còn hiện lên dưới lăng kính kinh tế ngày càng rõ nét và đậm màu.

Ngành công nghiệp K-Pop: Không đơn thuần là giải trí - Hình 1

Những con số biết nói

Ngày 21/4, dữ liệu từ trang web theo dõi việc bán vé Touring Data báo cáo rằng tour lưu diễn vòng quanh thế giớiBORN PINK WORLD TOUR” của nhóm nhạc nữ hàng đầu K-Pop hiện tại – BLACKPINK, đã trở thành chuyến lưu diễn có doanh thu cao nhất của một nhóm nữ trong lịch sử, vượt qua các nhóm nhạc nữ huyền thoại phương Tây như Spice Girls, TLC và Destiny’s Child.

Theo đó, dù chưa kết thúc, “BORN PINK WORLD TOUR” của BLACKPINK đã bán được khoảng 366.000 vé trong 26 đêm diễn đầu tiên, mang về doanh thu đáng kinh ngạc 78,5 triệu USD. Với hơn 30 buổi biểu diễn còn lại trong tháng 5, bao gồm các buổi biểu diễn tại các địa điểm lớn có sức chứa từ 50.000 – 80.000 chỗ ngồi ở Bắc Mỹ, tổng doanh thu được dự đoán sẽ tăng cao hơn nữa.

Tương tự, nhóm nhạc nam hàng đầu tại Hàn Quốc hiện tại – BTS, cũng đạt được những thành tích “vô t.iền khoáng hậu” nhờ những chuyến lưu diễn thế giới. “BTS World Tour: Love Yourself”, là chuyến lưu diễn thế giới thứ 3 của nhóm.

Chuyến lưu diễn bắt đầu vào ngày 25/8/2018 tại Hàn Quốc và kết thúc vào ngày 29/10/2019, bao gồm 62 buổi diễn ở 14 quốc gia. Đây được coi là tour diễn lớn nhất mọi thời đại của ngành công nghiệp K-Pop, với tổng doanh thu lên tới 196,4 triệu USD chỉ từ 42 buổi biểu diễn trong năm 2019.

Đây cũng là chuyến lưu diễn thành công nhất của BTS cho đến nay và là chuyến lưu diễn có doanh thu cao nhất bởi một nghệ sĩ biểu diễn chủ yếu bằng ngôn ngữ không phải tiếng Anh, theo báo cáo của trang tin âm nhạc Billboard.

Trên đây chỉ là những ví dụ tiêu biểu nhất về 2 nhóm nhạc hàng đầu làn sóng K-Pop ở thời điểm hiện tại, cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ từ làn sóng âm nhạc và thần tượng bắt nguồn từ Hàn Quốc.

Video đang HOT

Ngoài BTS và BLACKPINK, nhiều nhóm nhạc K-Pop khác như EXO, TWICE, Seventeen,… cũng kiếm được những khoản t.iền khổng lồ thông qua việc phát hành album, quảng bá tại quê nhà hay đi tour vòng quanh thế giới mỗi năm.

Sức ảnh hưởng mạnh mẽ từ những thần tượng Hàn Quốc còn được thể hiện qua giá vé World Tour của các nghệ sĩ này. Theo quan niệm thông thường, chỉ những nghệ sĩ hàng đầu thế giới, thường là các nghệ sĩ Âu – Mỹ có tên t.uổi như Beyoncé, Elton John hay Rolling Stones, mới có thể tạo ra những buổi biểu diễn “cháy vé” với giá cao “ngất ngưởng”.

Tuy nhiên, cơn sốt K-Pop đã thay đổi hoàn toàn quan niệm này. Do các buổi biểu diễn của các nhóm nhạc thường được mở bán vé trực tuyến trong một thời gian ngắn, mà số lượng người hâm mộ lại quá đông, tình trạng trang web bán vé bị “sập” khiến khán giả không mua được vé và phải mua lại trên chợ “đen” đôi khi đẩy giá 1 tấm vé xem biểu diễn lên tới hàng nghìn USD.

Lợi nhuận khổng lồ cho công ty chủ quản

Sự thành công của các nghệ sĩ tại Hàn Quốc đương nhiên không đơn thuần tới từ sự nỗ lực hay may mắn. Mỗi nghệ sĩ hay nhóm nhạc hầu như đều “dưới trướng” những công ty giải trí – nơi đã thu nhận nghệ sĩ làm thực tập sinh, đào tạo và xây dựng lộ trình bài bản để biến họ thành những chú “gà chiến” tiềm năng cho ngành công nghiệp. Do đó, khi sự thành công tìm tới các thần tượng cũng là lúc các công ty chủ quản “ngồi mát ăn bát vàng”.

Ví dụ, tại Hàn Quốc hiện nay, có 4 “ông lớn” trong ngành giải trí: YG Entertainment chủ quản của các nhóm nhạc BIGBANG, BLACKPINK, Treasure, Akdong Musicians…; JYP Entertainment sở hữu các nhóm nhạc như TWICE, 2PM, Stray Kids…; SM Entertaiment – công ty với các thần tượng hàng đầu qua các thời kỳ như TVXQ, Super Junior, SNSD, EXO…; HYPE – công ty chủ quản của nhóm nhạc nổi tiếng toàn cầu BTS.

Sau quãng thời gian đại dịch Covid-19 hoành hành tại Hàn Quốc khiến các hoạt động giải trí trong nước bị tổn thất nặng nề, đến quý III/2022, các công ty giải trí đã chứng kiến doanh thu bùng nổ khi các biện pháp hạn chế bệnh dịch được gỡ bỏ và các buổi biểu diễn, lịch trình hoạt động của các thần tượng được nối lại.

Theo đó, JYP Entertainment đã báo cáo lợi nhuận ròng tăng 35,8%, đạt 22,5 tỷ won (17 triệu USD) trong quý III/2022. Doanh thu tăng 66,2% lên 95,1 tỷ won trong quý nhờ các nghệ sĩ tích cực phát hành album và tổ chức các buổi biểu diễn. Doanh thu từ các buổi biểu diễn của các nhóm nhạc trong công ty lên tới 7 tỷ won.

YG Entertainment đã báo cáo rằng lợi nhuận ròng của công ty đã tăng 2,633% trong quý III/2022 so với cùng kỳ năm trước, đạt 15,4 tỷ won. Doanh thu trong quý là 114,7 tỷ won, cao hơn 33,4% so với năm trước. Trong tổng số, 19,4% là từ album và 18,3% là từ các nội dung kỹ thuật số.

Trong cùng kỳ, lợi nhuận ròng của SM Entertainment tăng vọt 129,5% đạt 29,3 tỷ won (22,1 triệu USD), doanh thu đạt 238,1 tỷ won, tương đương mức tăng 65% so với cùng kỳ năm 2021; riêng doanh thu từ các buổi hòa nhạc tăng 1.315,3% lên 10,9 tỷ won trong quý III/2022.

Doanh thu album và âm nhạc cũng tăng 14,5% so với cùng kỳ lên 72 tỷ won. Đến quý I/2023, theo báo cáo hoạt động mới nhất của công ty, lợi nhuận ròng giảm xuống còn 23 tỷ won (17,3 triệu USD), nhưng doanh số bán hàng tăng 20% lên 203,9 tỷ won, doanh thu từ các buổi biểu diễn tăng vọt gần 156%.

Với HYBE, công ty đã báo cáo lợi nhuận ròng tăng 91% so với cùng kỳ trong quý III/2022. Lợi nhuận ròng của công ty đạt 94,9 tỷ won, vượt qua mức dự báo 47,2 tỷ won.

Còn theo báo cáo kinh doanh quý I/2023 mới được phát hành, lợi nhuận ròng của công ty đã tăng 62,21% lên 49,8 tỷ won (37,2 triệu USD) so với cùng kỳ năm ngoái nhờ doanh số bán album mạnh mẽ của các nghệ sĩ như thành viên Jimin của BTS, Tomorrow X Together và nhóm nhạc nữ NewJeans. Doanh thu tăng 44,07% lên 410,6 tỷ won, lợi nhuận hoạt động là 52,5 tỷ won, tăng 41,51% so với cùng kỳ năm ngoái.

Từ câu chuyện “giải trí” tới lợi ích “kinh tế”

Không chỉ giúp các công ty giải trí kiếm được những khoản lợi nhuận “ngất ngưởng”, sự thành công của ngành công nghiệp K-Pop còn đóng góp lớn cho nền kinh tế nước nhà. Theo ước tính của các chuyên gia kinh tế, ngành công nghiệp K-Pop tạo ra khoảng 10 tỷ USD cho đất nước mỗi năm.

Năm 2004, làn sóng K-Pop, mở rộng ra hơn nữa là làn sóng Hallyu, đóng góp 0,2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Hàn Quốc, tức xấp xỉ 1,87 tỷ USD.

Nhưng tới năm 2021, sự phổ biến toàn cầu của K-Pop giúp Hàn Quốc kiếm được khoảng 12,45 tỷ USD. Thị trường sự kiện K-Pop được định giá 8,1 tỷ USD vào năm 2021 và ước tính đạt 20 tỷ USD vào năm 2031, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 7,3% từ năm 2023 đến năm 2031.

Ngoài ra, việc làn sóng văn hóa K-Pop trở thành một hiện tượng toàn cầu cũng dẫn đến sự quan tâm rộng rãi hơn đến Hàn Quốc, từ du lịch, học tiếng Hàn cho đến mức độ quan tâm đến thời trang và ẩm thực Hàn Quốc, gián tiếp kích cầu kinh tế cho nước này. Do đó, chính phủ Hàn Quốc cũng quan tâm chú trọng tới việc quảng bá làn sóng K-Pop hơn nữa để tạo thêm thu nhập cho nền kinh tế.

Rõ ràng, khoảng hơn 1 thập kỷ trước, người ta còn cho rằng ngành công nghiệp giải trí của Hàn Quốc là một làn sóng “vô bổ”, chỉ có tầm ảnh hưởng tới giới trẻ và đương nhiên không có đóng góp gì đáng kể cho kinh tế quốc gia.

Nhưng giờ đây, khi nhìn nhận lại toàn bộ quá trình phát triển của làn sóng này, không ai có thể phủ nhận rằng K-Pop đang đem lại cho Hàn Quốc nhiều lợi ích hơn so với nhiệm vụ ban đầu là truyền bá văn hóa.

Đây có lẽ cũng là một mô hình đáng học hỏi, một bài học về những lợi ích không tưởng nếu một ngành công nghiệp được đầu tư bài bản, chỉn chu và có tầm nhìn xa.

BLACKPINK trở thành nhóm nhạc nữ có doanh thu tour diễn cao nhất mọi thời đại

BLACKPINK lại lập một kỷ lục ấn tượng với tour diễn BORN PINK.

Theo thông số từ đơn vị chuyên thống kê doanh thu tour diễn Touring Data, BORN PINK World Tour của BLACKPINK đã mang về doanh thu 78,5 triệu USD với 366.248 vé bán ra chỉ tính với 26 show đầu tiên. Mặc dù chỉ mới tính doanh thu của 26 đêm diễn nhưng BORN PINK World Tour chính thức đưa BLACKPINK trở thành nhóm nhạc nữ có doanh thu tour diễn cao nhất mọi thời đại. Thành tích trước đó thuộc về Spice World Tour năm 2019 của Spice Girls (78,2 triệu USD).

BORN PINK World Tour là chuyến lưu diễn có quy mô lớn nhất từng được tổ chức cho một girlgroup Kpop. Sau khi kết thúc 62 đêm diễn trong năm 2023, BLACKPINK dự tính sẽ có hơn 1,5 triệu vé concert được bán ra, thu về doanh thu trên 200 triệu USD, kéo dài thêm kỷ lục mà nhóm đang nắm giữ.

BLACKPINK trở thành nhóm nhạc nữ có doanh thu tour diễn cao nhất mọi thời đại - Hình 1

BORN PINK World Tour mang đến cho 4 cô gái thành công rực rỡ.

Trong tối qua, BLACKPINK vừa hoàn thành 2 đêm diễn đầu tiên của họ tại Mexico, sau đó nhóm sẽ trở lại Châu Á để trình điễn tại Singapore, Bangkok (Thái Lan), Osaka (Nhật Bản) trong tháng 5 đến đầu tháng 6. Tour diễn sau đó tiếp tục tại Australia, Châu Âu và Bắc Mỹ với đêm diễn kết thúc tại Los Angeles (Mỹ) ngày 26/8.

Trước đó, trụ sở mới của YG được xây dựng với chi phí 41,6 tỉ won vào năm 2019 (hơn 40,5 triệu USD). Nghĩa là, với doanh thu mà BLACKPINK mang lại với BORN PINK World Tour tính đến thời điểm hiện tại, YG đã đủ xây đến... 2 tòa nhà trụ sở mới cho mình. Tất nhiên, đây cũng chỉ là cách ví von vì YG hiện tại không có nhu cầu xây trụ sở mới.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Bài hát ra mắt hơn 1 năm chưa từng rời Top 10 Spotify Việt Nam, đến Sơn Tùng M-TP cũng "chào thua"
20:17:48 25/07/2024
Celine Dion tái xuất sau thời gian dài chống chọi với bệnh tật
08:02:58 26/07/2024
Celine Dion và Lady Gaga sẽ song ca bản nhạc kinh điển tại lễ khai mạc Olympic Paris 2024!
22:07:34 25/07/2024
Ca khúc Freedom của Beyoncé được sử dụng để vận động tranh cử cho bà Kamala Harris
12:46:52 25/07/2024
'BLACKPINK sẽ tạo cơn địa chấn toàn cầu vào năm 2025'
14:45:58 25/07/2024
Hào quang dần tàn của rapper huyền thoại: Bị chê "trẻ trâu", truyền thông đồng loạt mỉa mai
21:34:19 26/07/2024
Jimin (BTS) đối diện với chuyện giọng hát 'xuống cấp'
06:40:53 27/07/2024
Nhóm nữ đình đám một thời họp fan kỷ niệm 15 năm debut: Thành viên hot nhất vắng mặt do lùm xùm bạo lực của chồng?
06:41:36 27/07/2024

Tin đang nóng

Thúy Vinh nói về vụ kiện 13 năm với Thanh Thảo: "Đó là học phí đắt nhất"
07:02:53 27/07/2024
Á hậu bị tung tin hẹn hò Shark Bình tiết lộ quan hệ yêu đương, ai nghe cũng sốc
07:37:21 27/07/2024
Tiểu Yêu của 'Trường Tương Tư' là nhân vật gây tranh cãi nhất màn ảnh Hoa ngữ hiện giờ?
06:02:05 27/07/2024
Cường Đôla bị yêu cầu giải trình sau hơn 3 ngày thay thế mẹ ruột làm CEO
06:39:06 27/07/2024
Hòa Minzy và con trai lặng lẽ bên đường tiễn đưa Bác Trọng, cõi mạng xúc động
10:24:58 27/07/2024
Thực hư thông tin cô gái làm ở Samsung lây truyền HIV cho 16 người ở Thái Nguyên
07:19:15 27/07/2024
Vợ Đức Tiến lên tiếng trước tin đồn chồng bị hãm hại: "Đã có kết quả điều tra chính thức"
07:05:41 27/07/2024
Call me Duy lợi dụng Quốc tang bán hàng bất chấp, bị mắng té tát phải xin lỗi
09:05:27 27/07/2024

Tin mới nhất

Diễn biến vụ kiện của nữ ca sĩ số 1 Hàn Quốc

07:56:36 27/07/2024
Được ví như Taylor Swift Hàn Quốc , IU có hơn 10 năm sự nghiệp đỉnh cao với danh sách đĩa nhạc khủng, toàn hit tự sáng tác. Tại thị trường chuộng nhóm nhạc như Hàn Quốc, IU là cá nhân đặc biệt thành công với tư cách nghệ sĩ solo.

Thế vận hội Olympic Paris 2024: Celine Dion nhận 2 triệu USD để biểu diễn

07:56:22 27/07/2024
Theo nguồn tin của TMZ, Celine Dion sẽ trở lại với âm nhạc lần đầu tiên sau khi công bố mắc bệnh hiểm nghèo tại lễ khai mạc Thế vận hội Olympic Paris 2024.

Trương Học Hữu xin lỗi, hủy 3 đêm diễn

06:41:28 27/07/2024
TheoSCMP, ca sĩ Trương Học Hữu thông báo hủy ba đêm nhạc ở thành phố Hàng Châu, Trung Quốc từ ngày 26-28/7 vì gặp vấn đề sức khỏe. Anh bị viêm thanh quản, ảnh hưởng đến giọng hát.

Nhóm nhạc nam Nhật Bản ONE OR EIGHT

14:01:46 26/07/2024
Có thể bạn không biết nhưng nhiều chuyên gia cho rằng, giường và cây xanh là những thứ không nên đặt dưới điều hòa.

Bước ngoặt của hiện tượng nhạc pop thế hệ mới: Sở hữu loạt hit phá đảo toàn cầu, được gọi là "em gái Taylor Swift"

06:50:27 26/07/2024
Sinh năm 1999, Sabrina Carpenter phát triển đam mê ca hát từ lúc mới 10 t.uổi. Sự nghiệp âm nhạc của Sabrina được gia đình hết mực ủng hộ.

Nữ ca sĩ lộ vết thương nghiêm trọng ngay trên mặt, bị công ty "ghẻ lạnh" suốt thời gian dài?

06:46:43 26/07/2024
Mới đây, cộng đồng fan aespa xôn xao trước hình ảnh thành viên Giselle tại sân bay. Nữ idol người Nhật xuất hiện đơn giản với trang phục trẻ trung, năng động.

Nam ca sĩ chấp nhận bỏ mác idol 10 năm để làm một điều

06:40:43 26/07/2024
Thành viên BTS thân mật quá mức với vũ công, fan phản ứng dữ dộiThành viên BTS gây tranh cãi về chất lượng âm nhạc dù tạo nên kỷ lục streamingThành viên gây tranh cãi nhất BTS tung MV mở đường album mới, fan quyết chiến với Lisa đến cùn...

'Bạn thân Lisa' Bambam xin lỗi vì lỡ khiến cả cõi mạng mất ngủ

06:40:34 26/07/2024
Bỗng dưng khiến cả cõi mạng mất ngủ lúc nửa đêm để truy tìm lý do, bạn thân Lisa - Bambam phải trần tình và xin lỗi vì bài đăng đầy tâm trạng.

Màn nhảy sexy của nữ idol gốc Việt nhóm New Jeans gây tranh cãi

10:42:59 25/07/2024
Giữa tranh cãi của Min Hee Jin và HYPE, clip nhảy sexy khi chưa đủ t.uổi của Hanni (New Jeans) trong quá khứ bị đào lại khiến fan nổi sóng.

Ngỡ ngàng ngoại hình trong trẻo như thiếu nữ của 'em gái quốc dân' IU

06:49:56 25/07/2024
Vẻ đẹp trong trẻo, thanh khiết của em gái quốc dân IU đã khiến nhiều người hâm mộ cả trong và ngoài nước trầm trồ.

BLACKPINK tái hợp, chuẩn bị chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới 2024

06:47:48 25/07/2024
Thông tin BLACKPINK sẽ tái hợp và cùng nhau chuẩn bị chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới vào năm 2024 đang thu hút sự chú ý của người hâm mộ.

Dispatch tung clip quá khứ của NewJeans: Netizen tranh cãi vì công ty cho hai thành viên nhảy vũ đạo vượt t.uổi

23:39:20 24/07/2024
Ngày 23/7, Dispatch bất ngờ khơi lại drama Min Hee Jin cướp thực tập sinh từ Source Music làm ồn ào đấu tố của tập đoàn HYBE lần nữa ồn ào trở lại. Vụ việc này từng bị dấy lên sau cuộc họp báo ngày 25/4 của CEO ADOR Min Hee Jin.

Có thể bạn quan tâm

Hoàng Quang Dũng với cú hat-trick để đời

Sao thể thao

12:49:46 27/07/2024
U19 Việt Nam thi đấu không tốt tại Giải U19 Đông Nam Á 2024 nhưng Hoàng Quang Dũng của CLB Huế lại là một điểm sáng ít ai ngờ đến khi trở hành cầu thủ ghi bàn nhiều nhất cho U19 Việt Nam với 3 pha lập công đều đặn trong 3 trận đấu.

Bắt một Trưởng Ban quản trị chung cư về hành vi tham ô tài sản

Pháp luật

12:25:02 27/07/2024
Ngày 27/7, Cơ quan CSĐT Công an TP Huế (Thừa Thiên Huế) cho biết, vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam Phạm Hoàng Liên (SN 1983)

6 công thức nước uống mùa hè giúp ngủ ngon

Sức khỏe

12:08:25 27/07/2024
Nhiều người thường xuyên mất ngủ hoặc hay bị thức dậy vào ban đêm và khó ngủ lại, thậm chí có người phải dùng đến t.huốc n.gủ.

Dâu hào môn Midu làm 3 việc để trẻ đẹp xứng danh thần tiên tỷ tỷ, rủ chồng đại gia cùng áp dụng

Làm đẹp

12:07:53 27/07/2024
Chăm sóc bản thân, tận hưởng cuộc sống và chu toàn cho gia đình nhỏ là những việc làm không chỉ Midu mà các cô dâu mới đều mong muốn thực hiện được.

Bức tranh mùa thu đồng quê Mỹ đẹp mê đắm qua ống kính chàng trai Việt

Du lịch

11:59:04 27/07/2024
Qua ống kính của mình, chàng trai Việt Huy (Khánh Hoà) đã vẽ bức tranh tuyệt mỹ về mùa thu New England (Mỹ) trong bộ áo đủ gam màu đỏ, vàng, cam xen kẽ với những hồ nước tĩnh lặng.

Lady Gaga gây thất vọng ở khai mạc Olympic Paris, Celine Dion trở lại chấn động

Sao âu mỹ

11:34:56 27/07/2024
Người hâm mộ thể thao trên toàn thế giới đều đang hướng về Thế vận hội Paris 2024 (Olympic Paris). Đêm khai mạc vừa diễn ra, đã để lại nhiều dấu ấn khó phai, đáng chú ý khi có sự xuất hiện của Lady Gaga và Celine Dion.

Trải qua nhiều biến cố, đôi bạn thân đã cùng nhau về quê mua một căn nhà rộng 110m2 để kỷ niệm t.uổi 30

Sáng tạo

11:32:03 27/07/2024
Tình bạn khác với gia đình và tình yêu. Nhiều khi, người hiểu bạn nhất không phải là gia đình hay người yêu của bạn mà là người bạn thân nhất của bạn.

Lôi Con hát hit triệu view khiến Sơn Tùng "mê mệt", vui sướng nhún nhảy khắp nhà

Netizen

11:31:12 27/07/2024
Lôi Con luôn là nhóc tỳ có sức hút nhất nhì cộng đồng mạng Việt Nam với vẻ ngoài đáng yêu cùng những khoảnh khắc vui nhộn. Lôi Con không ít lần thể hiện sự yêu thích với nhạc Việt khi trổ tài cover các bài hát đình đám khiến chủ hit thí...

Từ ngày 27/6 đến 27/7 âm lịch, 3 con giáp sau phát tài cực nhanh, giàu sang phú quý không ngờ

Trắc nghiệm

11:01:17 27/07/2024
Theo tử vi từ ngày 27/6 đến 27/7 âm lịch cho biết, 3 con giáp sau được dự đoán phát tài cực nhanh, đổi đời nghèo khó, giàu sang phú quý không ngờ.

Phối đồ gam màu xám giúp bạn nâng tầm phong cách như thế nào?

Thời trang

11:01:17 27/07/2024
Trong thế giới thời trang, gam màu xám luôn chiếm một vị trí đặc biệt nhờ vào sự linh hoạt và tính thời thượng của nó.

Long Nhật miễn phí toàn bộ vé vào cổng liveshow kỉ niệm 35 năm ca hát

Nhạc việt

10:57:22 27/07/2024
Live show Người con xứ Huế kỉ niệm 35 năm ca hát của ca sĩ Long Nhật sẽ được tổ chức vào ngày 3/8/2024 tại Sân khấu Bia Quốc Học, Thành phố Huế và sẽ được miễn phí toàn bộ vé vào xem cho khán giả.