Ngân hàng SHB đang ‘mắc kẹt’ ra sao tại xi măng Công Thanh?

Tình hình “ sức khỏe” của Xi măng Công Thanh có vấn đề và dường như đang lâm “trọng bệnh”, câu hỏi đặt ra, những khoản vay trăm tỷ, ngàn tỷ của các ngân hàng rồi sẽ ra sao?

Thành lập năm 2006 với vốn điều lệ ban đầu 300 tỷ đồng, sau nhiều lần thực hiện tăng vốn, con số hiện nay đã là 2.000 tỷ, trong đó vốn góp chủ sở hữu vẫn ở mức 900 tỷ đồng từ năm 2009 đến nay. Cơ cấu cổ đông tính đến ngày 31/12/2016 khá cô đặc, ông Nguyễn Công Lý – Chủ tịch HĐQT là cổ đông nắm giữ lớn nhất với 57% cổ phần. Hai cổ đông lớn khác là CTCP Tấm lợp – Vật liệu Xây dựng Đồng Nai và Financiere Lafarge tỷ lệ sở hữu lần lượt 10% và 5%.

Báo cáo tài chính năm 2016 cho thấy, cân đối tài chính của công ty mất cân đối trầm trọng khi tổng nợ phải trả tính đến cuối năm 2016 tăng lên 852 tỷ đồng, tăng 6,60% so với cùng kỳ năm 2015.

Sang báo cáo tài chính bán niên năm 2018, thể hiện lỗ lũy kế đã vượt vốn điều lệ thực góp 1.123 tỷ đồng. Chính vì thế, kiểm toán viên nghi ngờ khả năng hoạt động liên tục của xi măng Công Thanh trong bút lục phần “vấn đề cần nhấn mạnh” tại trang 4 bản báo cáo kiểm toán do PwC Việt Nam Báo cáo soát xét mang số hiệu HCM 7510 ngày 18/9/2018. Tại báo cáo tài chính kiểm toán sau soát xét này, kiểm toán viên đã từ chối đưa ra ý kiến kiểm toán.

Cũng trong bản báo cáo này, số liệu hàng tồn kho cuối kỳ là hơn 365 tỷ đồng, chi phí xây dựng dở dang là hơn 187 tỷ đồng, các khoản phải thu ngắn hạn là gần 480 tỷ đồng. Tổng tài sản cố định của Công Thanh tại thời điểm 30/6/2018 là 13.892 tỷ. Biến động so với thời điểm 31/12/2017 là giảm trừ hơn 29 tỷ đồng.

Tại thuyết minh về các khoản nợ phải trả của tập đoàn đã tăng thêm 322 tỷđồng (từ 14.693 lên 15.015 tỷ đồng). Trong đó nợ ngắn hạn là 2.416 tỷ đồng, nợ dài hạn là xấp xỉ 12.599 tỷ đồng. Vốn chủ sở hữu biến động tiêu cực từ âm 771 tỷ đồng lên thành âm 1.123 tỷ đồng, lỗ lũy kế từ 1.671 tỷ lên thành 2.023 tỷ đồng.

Theo tìm hiểu của phóng viên, tại khu kinh tế Nghi Sơn (tỉnh Thanh Hóa), tập đoàn Công Thanh đã đăng ký đầu tư tất cả 9 dự án với tổng vốn đầu tư đăng ký ngót nghét 50.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ duy nhất dự án nhà máy Xi măng Công Thanh được xây dựng hoàn chỉnh và hoạt động tổng thể cả 2 dây chuyền từ đầu năm 2016. Còn lại, các dự án khác đều chậm tiến độ hoặc “đắp chiếu” trong thời gian dài.

Điểm sáng hiếm hoi trong bức tranh tài chính xám xịt tại báo cáo soát xét này thể hiện là mức doanh thu 6 tháng đầu năm niên độ tài chính 2018 bật tăng lên 1.631 tỷ đồng, tương đương doanh thu cả năm 2017 nhưng vẫn thấp hơn kế hoạch mà HĐQT đã đưa ra trong nghị quyết đại hội cổ đông. Chi phí lãi vay lên tới 400 tỷ đồng trong 6 tháng, chi phí bán hàng 132 tỷ đồng, chi phí quản lí doanh nghiệp 48 tỷ đồng là nguyên nhân chính khiến Công Thanh tiếp tục lỗ lớn 365 tỷ đồng. Với chi phí lãi vay trung bình mỗi ngày hơn 2,2 tỷ đồng đồng khiến cho Công Thanh càng sản xuất kinh doanh càng lỗ lớn, bào mòn lợi nhuận và đẩy doanh nghiệp đến bờ vực vỡ nợ bất cứ lúc nào.

Như vậy, qua phân tích ở trên, chúng ta thấy rằng, tình hình “sức khỏe” của Công Thanh có vấn đề và dường như đang lâm “trọng bệnh” và một khi đã lâm “trọng bệnh” thì khó theo đuổi 9 dự án mà Công Thanh đang thực hiện dang dở với số vốn lên tới hơn 36.000 tỷ đồng ở Thanh Hóa.

Một điểm đáng chú ý, mặc dù kiểm toán liên tục cảnh báo về “sự tồn tại của yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến sự nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của công ty” nhưng các ngân hàng vẫn liên tục cấp hạn mức tín dụng, gia hạn các khoản vay cho Công Thanh.

Chủ nợ lớn nhất của Công Thanh hiện là Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam (Vietinbank, HOSE: CTG) với số dư nợ lên tới hơn 8.000 tỷ. Trong diễn biến mới nhất, bằng việc ân hạn thời gian trả nợ từ năm 2017 đến năm 2035, Vietinbank đã “tái cấu trúc” khoản vay lên đến hàng ngàn tỷ. Trong đó các khoản phải trả dư nợ đến năm 2016 được phân bổ vào thời gian từ năm 2020 đến 2026. Phần lãi vay và dư nợ phát sinh từ năm 2017 sẽ được ân hạn phân bổ trả nợ trong khoảng thời gian từ năm 2027 đến 2035. Đến thời điểm năm 2035, Tập đoàn Công Thanh sẽ phải thanh toán dứt điểm gốc và lãi vay cho Vietinbank.

Nói thêm về sợi dây với Vietinbank, ngân hàng này đã gắn với Công Thanh nhiều dự án từ khi thành lập. Đến dự án dây chuyền 2, với kỳ vọng quý 3/2011 sẽ hoàn tất chạy thử, Vietinbank ban đầu cung cấp hạn mức tín dụng 2.000 tỷ đồng cho Công Thanh. Nhưng dự án đã kéo dài đến 2016 và các khoản nợ theo đó cũng phình to.

Một ngân hàng nữa có thể nói sẽ “mắc kẹt” tại đây nếu DN này cứ ngâm mình trong thua lỗ. Đó là Ngân hàng TMCP Sài Gòn- Hà Nội với khoản vay ngắn hạn tại ngày 30/8 là 400 tỷ đồng. Với một ngân hàng tầm trung bình như SHB, liệu rằng có gặp khó để lấy lại khoản nợ này khi xi măng Công Thanh triền miên ngập trong nợ nần?

Tiếp tục nói về nợ, khoản nợ ngắn hạn trong 4 năm gần đây đều vượt mức tài sản ngắn hạn dẫn đến kiểm toán nhiều lần nghi ngờ về khả năng hoạt động liên tục của Xi măng Công Thanh. Và khi dây chuyền 2 chính thức vận hành trong năm 2016, gánh nặng nợ vay bắt đầu phản ánh rõ nét lên chi phí tài chính của Công Thanh, nếu như những năm trước khoản mục này chỉ khoảng 60-70 tỷ đồng thì 2016 ghi nhận gần 650 tỷ đồng. Như vậy, dù có cố gắng nâng lợi nhuận gộp từ 181 tỷ lên 497 tỷ đồng thì vẫn không thể gánh nổi khoản chi phí “khổng lồ” này.

Lợi nhuận âm, nợ nần lớn do phải chi trả lãi vay đầu tư dự án, nhưng công ty vẫn… lạc quan về việc sẽ có lợi nhuận trong tương lai. Tuy nhiên thực trạng trước mắt, chưa bao giờ kinh doanh xi măng tại Việt Nam khó khăn như hiện nay, do nguồn cung dư thừa hơn chục triệu tấn mỗi năm và vẫn tiếp tục gia tăng. Khó hơn nữa khi sản lượng xi măng tăng quá mạnh, tập trung ở một số vùng miền càng khiến hoạt động kinh doanh chật vật hơn và việc xảy ra những cái kết không có hậu của doanh nghiệp xi măng là điều không hiếm.

Câu chuyện các nhà máy xi măng đổ nợ như Xi măng Hạ Long, Sông Thao, Đồng Bành… đã từng là lời cảnh báo cho không ít nhà sản xuất. Để cứu các doanh nghiệp thua lỗ, nhiều vụ M&A trong ngành xi măng đã diễn ra, điển hình Vicem nhận tái cơ cấu Xi măng Hạ Long và Sông Thao, Vissai mua lại Đồng Bành và Đô Lương…

Lãnh đạo Xi măng Công Thanh cũng thừa nhận, do chi phí tài chính (chủ yếu là lãi vay) ngày một tăng cao đã thực sự trở thành gánh nặng. Để giữ được sự tăng trưởng về doanh thu thì chi phí bán hàng mà doanh nghiệp bỏ ra cũng không nhỏ. Riêng đầu ra từ xuất khẩu cũng không mang về doanh thu và lợi nhuận như kỳ vọng, bởi chính sách áp dụng mức thuế xuất khẩu 5% và thuế VAT đối với mặt hàng xi măng clinker xuất khẩu từ năm 2016 đang khiến vị thế của xi măng Việt Nam yếu đi so với Thái Lan, Trung Quốc.

Trong bối cảnh đó, ngay cả thương hiệu có tiếng tại miền Bắc là Vicem Bỉm Sơn chỉ dám đặt mục tiêu đi ngang khi dự kiến doanh thu năm 2017 là 4.233 tỷ đồng, giảm hơn 1% so với năm 2016 và mức lợi nhuận đề ra 261 tỷ đồng, chỉ tăng gần 3 tỷ đồng so với năm 2016.

Nếu Vicem Bỉm Sơn có địa bàn tiêu thụ lớn tại Thanh Hóa, rất gần với Xi măng Công Thanh, đặt kế hoạch doanh thu thận trọng, thì việc Xi măng Công Thanh đặt kế hoạch kinh doanh “khủng” liệu có khả quan?

Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) vừa công bố BCTC hợp nhất quý III/2018. Đến cuối tháng 9/2018, tổng tài sản của ngân hàng đạt 299.698 tỷ đồng, tăng 4,8% so với đầu năm. Trong đó, dư nợ cho vay khách hàng đạt 194.009 tỷ đồng, giảm nhẹ 0,7%.

Quý 3/2018, thu nhập lãi thuần của SHB đạt 1.174 tỷ đồng, tăng 63,7% so với cùng kỳ. Trong khi đó, các hoạt động kinh doanh khác kém khả quan hơn: hoạt động dịch vụ chỉ còn lãi 61 tỷ, giảm 93%; lãi từ kinh doanh ngoại hối giảm 17% chỉ đạt 25 tỷ đồng. Lãi từ hoạt động khác cũng sụt giảm mạnh từ 163 tỷ đồng cùng kỳ xuống còn 4 tỷ trong quý 3 năm nay.

Ngân hàng đã không ghi nhận lãi thuần từ chứng khoán kinh doanh trong quí III, trong khi cùng kì năm trước lãi14,5 tỉ đồng.

Sở dĩ lãi từ hoạt động dịch vụ của SHB giảm mạnh so với cùng kỳ là do năm ngoái ghi nhận khoản thu đột biến từ hợp tác kinh doanh bảo hiểm.

Do sự sụt giảm mạnh ở hoạt động dịch vụ nên dù chi phí hoạt động chỉ tăng nhẹ và chi phí dự phòng thậm chí còn giảm mạnh 63%, song lợi nhuận trước thuế của SHB trong quý 3 chỉ đạt 348 tỷ đồng, giảm 34% so với cùng kỳ.

Tuy hoạt động cho vay khách hàng giảm nhưng nợ xấu tại SHB lại tăng khá mạnh từ mức 4.624 tỷ đồng hồi đầu năm lên 5.422 tỷ đồng. Theo đó, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay tăng từ 2,33% lên 2,75%.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc dễ dãi trong các điều kiện tín dụng của ngân hàng đang khiến cho các khoản nợ bị phình to lên. Nợ xấu càng để lâu thì ngân hàng phải càng phải trích lập dự phòng lớn, thêm vào đó ảnh hưởng xấu tới kết quả kinh doanh của ngân hàng.

Hiện nay, nếu bán được nợ cho VMAC, các ngân hàng phải trích lập dự phòng 20% giá trị khoản nợ. Đây là số tiền lớn đối với các ngân hàng. Nhưng nếu không bán cho VAMC mà “ôm” khoản này thì ngân hàng vẫn phải trích lập 20% cho nợ nhóm 3, 50% cho nợ nhóm 4 và 100% cho nợ nhóm 5. Nếu nợ xấu không được xử lý dứt điểm, càng để lâu thì ngân hàng phải trích lập dự phòng lớn, chưa kể nhóm nợ 5 coi như mất khả năng thu hồi và càng ảnh hưởng tới kết quả kinh doanh của ngân hàng.

An Nhiên

theo vietq.vn