Ngân hàng ồ ạt rao bán tài sản thế chấp
Hàng loạt tài sản thế chấp như: Máy móc, thiết bị, ô tô, nhà xưởng đến bất động sản (BĐS) được nhiều ngân hàng ồ ạt rao bán… với giá trị lớn nhỏ để thu hồi nợ. Nhưng trong bối cảnh hiện nay, việc “đẩy hàng” không dễ…
Ồ ạt thanh lý nhà đất, ô tô
Ngày 21/7 vừa qua, VietinBank thông báo đấu giá quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất thửa đất số 1017 và 1018, tờ bản đồ số 8 tại thôn Trung Châu Đông, xã An Cầu, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình với giá khởi đ.iểm gần 1,3 tỷ đồng. VietinBank cũng rao bán quyền sử dụng đất và nhà 6 tầng với tổng diện tích xây dựng là 228m2 tại quận Tây Hồ (Hà Nội) với giá khởi điểm từ 3,4 tỷ đồng.
Hoạt động nghiệp vụ tại chi nhánh VietinBank Hà Nội. Ảnh: Thanh Hải
Cùng với VietinBank, loạt ngân hàng tên t.uổi như: BIDV, Techcombank, Sacombank… cũng đồng loạt thông báo rao bán bất động sản cầm cố kể từ đầu năm đến nay. BIDV chi nhánh Gia Định rao bán 65 căn hộ tại chung cư Kỷ Nguyên (The Era Town), 15B đường Nguyễn Lương Bằng, phường Phú Mỹ, quận 7, TP Hồ Chí Minh với giá bán khởi điểm dao động từ 2,1 đến 5,5 tỷ đồng/căn. Trước đó, BIDV cũng thông báo chọn tổ chức đấu giá khoản nợ của Công ty TNHH xây dựng sản xuất thương mại Tài Nguyên. Tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất hình thành trong tương lai thuộc dự án Kenton Node (huyện Nhà Bè, TP Hồ Chí Minh). Toàn bộ số nợ gốc, t.iền lãi phát sinh tại thời điểm bán đấu giá (tính đến ngày 29/3) là 4.063 tỷ đồng.
Không chỉ các BĐS mà còn nhiều tài sản đảm bảo khác như ô tô, thiết bị điện tử… cũng bị dồn dập rao bán. Đại diện lãnh đạo một ngân hàng cho biết, một phần nguyên nhân việc rao bán tài sản thế chấp này là do dịch Covid-19 đã tác động nặng nề tới hoạt động sản xuất, kinh doanh khiến nhiều DN mất khả năng trả nợ. Việc bán đấu giá các tài sản bảo đảm là BĐS bao gồm nhà đất, căn hộ… tại các NHTM hiện diễn ra khá phổ biến. Trong khi trước đây, tài sản thế chấp là BĐS được xử lý qua nhiều kênh, nhiều cách khác nhau chứ không công khai như hiện nay. Bởi giai đoạn trước, nhu cầu giải chấp cao, thanh khoản tốt nên các ngân hàng không phải lo đi phát mãi, bán đấu giá.
Video đang HOT
Không dễ thu hồi nợ
Nhiều nhà đầu tư cho biết rất quan tâm đến việc mua lại các tài sản phát mại. Tuy nhiên, thủ tục pháp lý quá phức tạp, vướng mắc nhiều khâu nên việc mua thanh lý cũng gặp trở ngại. Đơn cử như với ô tô, theo quy trình, khách sẽ được giao xe ngay sau khi đóng t.iền cho ngân hàng, chờ 7-15 ngày để nhận đầy đủ hồ sơ giấy tờ, sau đó có thể thực hiện thủ tục sang tên. Nhưng việc sang tên sẽ trục trặc nếu hồ sơ giấy tờ ngân hàng bàn giao không đầy đủ.
Theo một cán bộ xử lý nợ của ngân hàng trong top đầu thị phần về cho vay mua xe, hiện nay 80% xe thu hồi của nhà băng này đến từ việc thu giữ (khách hàng không tự nguyện). “Phần lớn số xe cưỡng chế thu hồi cũng chưa có giấy xác nhận của công an phường hay chính quyền địa phương” – người này cho hay. Do đó, ô tô thanh lý thường được các đại lý chuyên kinh doanh xe cũ thu mua vì họ rành về chất lượng xe và nắm rõ các thủ tục.
Việc thanh lý BĐS, nhà xưởng… để thu hồi nợ xấu cũng rất khó khăn do nhiều tài sản còn vướng thủ tục pháp lý, sản phẩm không phù hợp với thị trường… Chưa kể giá trị tài sản quá lớn nên dù có hời thì cũng ít người có đủ tiềm lực tài chính để mua.
Theo TS Nguyễn Trí Hiếu, tốc độ xử lý nợ xấu phụ thuộc khá nhiều vào diễn biến thị trường và nhu cầu của người mua. Do đó, để thu hút người mua, ngân hàng cần phối hợp chặt chẽ và tranh thủ hỗ trợ tối đa từ các bộ, ngành, cơ quan, chính quyền địa phương trong việc gỡ vướng thủ tục, đặc biệt công tác thu giữ và xử lý tài sản đảm bảo, giải quyết triệt để tranh chấp có thể xảy ra.
Xem xét bán nợ xấu qua sàn giao dịch
Để tạo thuận lợi cho các ngân hàng và nhà đầu tư mua bán nợ xấu một cách dễ dàng và minh bạch, Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) đang xúc tiến việc thành lập sàn giao dịch nợ VAMC, trong đó xây dựng hệ thống thông tin về các khoản nợ xấu, tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu để giới thiệu tới các nhà đầu tư quan tâm, tạo t.iền đề xây dựng trung tâm dữ liệu về nợ xấu nhằm thúc đẩy giao dịch trên thị trường mua bán nợ; trong đó VAMC là trung tâm của thị trường.
Chất lượng tài sản ngân hàng đang đi xuống
Sóng COVID-19 lần 2 đã đặt các ngân hàng vào tình thế cam go hơn trong việc duy trì chất lượng tài sản.
Ảnh: Thiên Ân
Mới đây, nhiều ngân hàng tiếp tục rao bán tài sản xử lý nợ xấu. BIDV rao bán nguyên lô gồm quyền sử dụng đất và công trình xây dựng tại Trung tâm Hội nghị Tiệc cưới Crystal Palace (quận 7, TP.HCM) với giá khởi đ.iểm gần 378 tỉ đồng. Trước đó, ngân hàng này đã rao bán đấu giá khoản nợ của Công ty Cổ phần Du lịch Thương mại Nông nghiệp Việt Nam (Agritour) với giá khởi điểm hơn 388 tỉ đồng, tài sản đảm bảo là quyền sử dụng đất diện tích gần 8.147 m2 tại Vũng Tàu.
Gần đây, Vietcombank tiếp tục phát mại tài sản của Vinaxuki. Sau 4 lần rao bán bất thành, định giá giảm gần 18% so với ban đầu. BIDV trước đó cũng thông báo đấu giá gần 1.300 tỉ đồng khoản nợ của Vinaxuki và Công ty Vinaxuki Thái Nguyên.
Nhiều ngân hàng tăng cường rao bán tài sản thế chấp của các khoản nợ xấu, nhưng rất khó đẩy trong bối cảnh dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp. Điều may mắn là hiện nay, nợ xấu của ngân hàng vẫn đang được hỗ trợ đáng kể bởi Thông tư 01, cho phép giữ nguyên nhóm nợ trong giai đoạn này. Dù vậy, ngay trong quý II/2020, các ngân hàng cũng đối mặt với tình trạng căng thẳng hơn về nợ xấu.
Tại BIDV, tỉ lệ nợ xấu trên dư nợ vay tăng từ mức 1,75% lên 2%. Tại thời điểm cuối tháng 6, tổng nợ xấu của ngân hàng này tăng 17% so với đầu năm. Tương tự, tỉ lệ nợ xấu của Vietcombank cũng tăng từ 0,79% lên 0,83%, hay VietinBank tăng từ 1,16% lên 1,7%. Đó là chưa kể đến những khoản nợ xấu tiềm tàng được các ngân hàng hạch toán ở những khoản mục khác như phần lãi dự thu, khoản phải thu hay tài sản có khác. Ghi nhận từ báo cáo tài chính cho thấy các khoản mục này cũng tăng đáng kể ở nhiều ngân hàng.
Chất lượng tài sản của các ngân hàng đi xuống hoàn toàn trái ngược với kết quả kinh doanh tăng vọt. Theo báo cáo của Công ty Chứng khoán VNDirect, tổng lợi nhuận ròng của các ngân hàng tăng 21,9%, cao hơn nhiều so với mức tăng 3,4% trong quý I/2020, trong khi các doanh nghiệp niêm yết nói chung lại giảm 14,4%.
Trong 6 tháng đầu năm nay, rất nhiều ngân hàng tăng trưởng cao về lợi nhuận như OCB (67%), VPBank (52%), VIB (29%), HDBank (32%), TPBank (26%). Hầu hết các ngân hàng này đều có mảng kinh doanh tín dụng bán lẻ hoặc tiêu dùng khá lớn trong cơ cấu tín dụng.
Một ví dụ là trường hợp của VietinBank. Báo cáo của Công ty Chứng khoán SSI cho thấy lợi nhuận trước thuế của VietinBank trong quý II tăng 106% so với cùng kỳ, cao nhất trong số các ngân hàng niêm yết, bất chấp thu nhập lãi giảm đáng kể do cắt giảm lãi suất cho vay. Cũng theo SSI, động lực tăng mạnh lợi nhuận đến từ thu nhập ngoài lãi (tăng 27,1%), trong khi chi phí được quản lý tốt (giảm 9,3%), đặc biệt là chi phí dự phòng giảm (46,7%).
Tuy nhiên, do làn sóng COVID-19 lần 2 quay trở lại vào tháng 7, lợi nhuận trước thuế nửa cuối năm nay của VietinBank được dự báo sẽ giảm 50,4%, trong khi hệ số NIM giảm thêm 20 điểm cơ bản do tác động của việc miễn và giảm lãi suất kéo dài trong cả 2 quý tiếp theo, theo báo cáo của SSI.
"Chúng tôi cho rằng tác động của dịch COVID-19 đối với chất lượng tín dụng (đồng nghĩa với việc tác động đến lợi nhuận) của ngành ngân hàng tại Việt Nam sẽ có độ trễ nhất định. Như đợt khủng hoảng năm 2008, chúng tôi theo dõi chi phí dự phòng có độ trễ khoảng 4 quý (và cả việc thông qua cơ chế trái phiếu đặc biệt VAMC mà hiện phần lớn các ngân hàng đã giải quyết xong nhưng có ngân hàng vẫn còn phân bổ đến tận năm vừa qua)", báo cáo của FiinGroup nhận định. Vì vậy, theo FiinGroup, dư địa tăng trưởng trong các năm tới sẽ phụ thuộc vào chính sách trích lập chi phí dự phòng và chính sách hạch toán của các ngân hàng.
"Chúng ta chưa nhìn thấy hết ảnh hưởng, bởi chưa biết bao giờ khủng hoảng này kết thúc. Hiện tại vẫn là quá sớm để nói về điều gì trong tương lai", ông Nguyễn Đức Vinh, CEO VPBank, phát biểu tại Diễn đàn "Từ sống sót đến thịnh vượng" ngày 20.8.
Tại buổi tọa đàm "Cơ hội đầu tư trong vòng xoáy bất định" diễn ra mới đây, ông Nguyễn Xuân Thành, giảng viên Đại học Fulbright Việt Nam, cho rằng khả năng phục hồi kinh tế trong năm 2021 là rất cao, từ quý II/2021 nền kinh tế có thể phục hồi. Tuy nhiên, bên cạnh điều kiện dịch COVID-19 được kiểm soát và có vaccine, một điều quan trọng không kém là hệ thống ngân hàng vẫn phải đứng vững, tức vượt qua nợ xấu như đã nói ở trên.
Cũng có nhiều chuyên gia thừa nhận nợ xấu đang có nguy cơ quay trở lại mạnh hơn khi COVID-19 diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, theo ông Thành, vấn đề nằm ở chỗ dù nợ xấu có tăng lên nhưng thanh khoản vẫn duy trì ổn định thì mọi thứ vẫn được kiểm soát.
Ngân hàng khó bán tài sản thế chấp Tốc độ xử lý nợ xấu, bán các tài sản đảm bảo của các ngân hàng vẫn chưa được như mong muốn, trong khi nợ xấu đang có nguy cơ "phình to". Ảnh: ST Đại dịch Covid-19 đã làm đứt gãy nhiều chuỗi sản xuất - kinh doanh và suy thoái sức cầu khiến thu nhập của không ít DN sụt giảm, khả...
